3 min
Een sterkere positie van voedselfabrikanten ten opzichte van supermarkten levert boeren en tuinders niets extra's. Wel worden Nestlé en Unilever er rijker van, zegt Marc Jansen directeur van supermarktkoepel Centraal Bureau voor de Levensmiddelenhandel (CBL).
Moeten Unilever, Coca-Cola of Heineken beschermd worden tegen Plus, Jumbo of Dirk? Het Europees Parlement lijkt dit een goed idee te vinden. Het argument gaat als volgt. Als via wetgeving de onderhandelingspositie van multinationale voedselfabrikanten ten opzichte van supermarkten wordt versterkt, dan zullen deze multinationals hogere prijzen en marges kunnen realiseren en profiteren boeren hiervan via het zogenaamde ‘doordruppeleffect’.
Oneerlijke handelspraktijken
Op dit moment lobbyen grote voedselfabrikanten in Brussel voor uitbreiding van de reikwijdte van wetgeving tegen zogenoemde ‘oneerlijke handelspraktijken’. Oorspronkelijk was deze wetgeving, voorgesteld door de Europese Commissie, bedoeld om zwakke partijen in de voedselketen te beschermen tegen grotere inkopers. Het ging daarbij om kleine boeren en tuinders.
Marktverstoring
De bescherming van grote voedselfabrikanten heeft grote consequenties. Regulering van commerciële transacties tussen grote bedrijven vermindert de druk die inkopers kunnen uitoefenen op grote fabrikanten met als resultaat een significante marktverstoring wat uiteindelijk leidt tot prijsstijgingen. De hoop dat supermarkten een deel van die prijsverhogingen absorberen in hun eigen marge is een ijdele. De marge van supermarkten kent met 2-3% weinig rek om dit op te vangen. Degene die aan het kortste eind zal trekken is de consument, die meer voor zijn voedsel moet gaan betalen.
Maar dan de vraag of boeren er van profiteren als fabrikanten meer winst maken. Professor Tommaso Valletti, hoofdeconoom van het Directoraat-Generaal Mededinging van de Europese Commissie, denkt van niet. “Een grote fabrikant die gebruik maakt van wetgeving tegen zogenaamde oneerlijke handelspraktijken om daarmee druk uit te oefenen op supermarkten en zo de prijs te verhogen, heeft geen verplichting of motivatie om de hogere opbrengst van zijn verkregen betere onderhandelingspositie te delen met zijn eigen leveranciers, vaak boeren en tuinders”, aldus Valletti.
Dus wetgeving om commerciële relaties eenzijdig te beteugelen ten koste van de onderhandelingspositie van supermarkten, zal de toch al hoge marges van fabrikanten verder verhogen. Het is zeer onwaarschijnlijk dat boeren hiervan profiteren.
'Ironisch en naïef'
Hoewel boeren, fabrikanten en in hun kielzog politici vaak anders doen geloven, zijn supermarkten niet de veelverdieners in de voedselketen. De gemiddelde operationele marge van fabrikanten is 6 maal hoger dan van een retailer, 18 versus 3%. De gemiddelde marktkapitalisatie (totale waarde van de onderneming aan de beurs) van beursgenoteerde fabrikanten is gemiddeld 7,8 maal hoger dan voor beursgenoteerde retailers. Deze getallen laten zien dat het totale onzin is om fabrikanten te beschermen tegen retailers. Zij zijn vele maten groter en sterker dan zelfs de grootste supermarktorganisatie.
Dat fabrikanten en Europarlementariërs aandringen op uitbreiding van de reikwijdte van de wetgeving tegen oneerlijke handelspraktijken onder het motto 'Fairness for all' is ironisch maar bovenal schadelijk voor de consument. Dat boerenorganisaties hierin mee lijken te gaan is merkwaardig maar bovenal naïef. Het extra geld dat consumenten hierdoor moeten ophoesten voor hun dagelijkse boodschappen zal door de multinational niet aan de boer worden overgemaakt.
De holle klank van de slogan 'Eerlijkheid voor allen' zou politici in Brussel aan de vooravond van de Europese verkiezingen aan het denken moeten zetten. Nederlandse politici moeten daarom minister Schouten van Landbouw oproepen om zich in Brussel met hand en tand te verzetten tegen het oprekken van dit wetsvoorstel. Het levert niets meer op voor de boer en pakt slecht uit voor de consument.
Dit artikel afdrukken
Oneerlijke handelspraktijken
Op dit moment lobbyen grote voedselfabrikanten in Brussel voor uitbreiding van de reikwijdte van wetgeving tegen zogenoemde ‘oneerlijke handelspraktijken’. Oorspronkelijk was deze wetgeving, voorgesteld door de Europese Commissie, bedoeld om zwakke partijen in de voedselketen te beschermen tegen grotere inkopers. Het ging daarbij om kleine boeren en tuinders.
Degene die aan het kortste eind zal trekken is de consument, die meer voor zijn voedsel moet gaan betalenBinnen een half jaar na de lancering van een op zichzelf prima initiatief om boeren en tuinders te helpen, lijkt dit voorstel nu te veranderen in een gedrocht, enkel bedoeld om de winstmarge van fabrikanten te verhogen. Europarlementariërs hebben door de lobby van de grote voedselfabrikanten inmiddels volop gebruikt gemaakt van de mogelijkheid om het initiële wetsvoorstel met amendementen fors uit te breiden.
Marktverstoring
De bescherming van grote voedselfabrikanten heeft grote consequenties. Regulering van commerciële transacties tussen grote bedrijven vermindert de druk die inkopers kunnen uitoefenen op grote fabrikanten met als resultaat een significante marktverstoring wat uiteindelijk leidt tot prijsstijgingen. De hoop dat supermarkten een deel van die prijsverhogingen absorberen in hun eigen marge is een ijdele. De marge van supermarkten kent met 2-3% weinig rek om dit op te vangen. Degene die aan het kortste eind zal trekken is de consument, die meer voor zijn voedsel moet gaan betalen.
Maar dan de vraag of boeren er van profiteren als fabrikanten meer winst maken. Professor Tommaso Valletti, hoofdeconoom van het Directoraat-Generaal Mededinging van de Europese Commissie, denkt van niet. “Een grote fabrikant die gebruik maakt van wetgeving tegen zogenaamde oneerlijke handelspraktijken om daarmee druk uit te oefenen op supermarkten en zo de prijs te verhogen, heeft geen verplichting of motivatie om de hogere opbrengst van zijn verkregen betere onderhandelingspositie te delen met zijn eigen leveranciers, vaak boeren en tuinders”, aldus Valletti.
Dus wetgeving om commerciële relaties eenzijdig te beteugelen ten koste van de onderhandelingspositie van supermarkten, zal de toch al hoge marges van fabrikanten verder verhogen. Het is zeer onwaarschijnlijk dat boeren hiervan profiteren.
De gemiddelde operationele marge van fabrikanten is 6 maal hoger dan van een retailer, 18 versus 3%. De gemiddelde marktkapitalisatie (totale waarde van de onderneming aan de beurs) van beursgenoteerde fabrikanten is gemiddeld 7,8 maal hoger dan voor beursgenoteerde retailersEr zijn meer redenen om sceptisch te zijn over het zogenaamde ‘doordruppeleffect’ waardoor agrariërs meer gaan verdienen. Multinationals zoals Nestlé en Unilever hebben recent de doelstelling aangekondigd om de winstmarges te versterken. Nestlé bijvoorbeeld kondigde vorig jaar aan dat het doel voor 2020 is om de operationele marge met 1 tot 2% te willen verhogen tot 18,5%. Unilever realiseerde vorig jaar een operationele winstmarge van 17,5% en wil 20% halen in 2020. Het laten meedelen door hun leveranciers, boeren en tuinders, in deze winststijgingen is volstrekt theoretisch. Het verder laten stijgen van de winsten wordt door een geheel andere agenda gedreven.
'Ironisch en naïef'
Hoewel boeren, fabrikanten en in hun kielzog politici vaak anders doen geloven, zijn supermarkten niet de veelverdieners in de voedselketen. De gemiddelde operationele marge van fabrikanten is 6 maal hoger dan van een retailer, 18 versus 3%. De gemiddelde marktkapitalisatie (totale waarde van de onderneming aan de beurs) van beursgenoteerde fabrikanten is gemiddeld 7,8 maal hoger dan voor beursgenoteerde retailers. Deze getallen laten zien dat het totale onzin is om fabrikanten te beschermen tegen retailers. Zij zijn vele maten groter en sterker dan zelfs de grootste supermarktorganisatie.
Dat fabrikanten en Europarlementariërs aandringen op uitbreiding van de reikwijdte van de wetgeving tegen oneerlijke handelspraktijken onder het motto 'Fairness for all' is ironisch maar bovenal schadelijk voor de consument. Dat boerenorganisaties hierin mee lijken te gaan is merkwaardig maar bovenal naïef. Het extra geld dat consumenten hierdoor moeten ophoesten voor hun dagelijkse boodschappen zal door de multinational niet aan de boer worden overgemaakt.
De holle klank van de slogan 'Eerlijkheid voor allen' zou politici in Brussel aan de vooravond van de Europese verkiezingen aan het denken moeten zetten. Nederlandse politici moeten daarom minister Schouten van Landbouw oproepen om zich in Brussel met hand en tand te verzetten tegen het oprekken van dit wetsvoorstel. Het levert niets meer op voor de boer en pakt slecht uit voor de consument.
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 8 oktober krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 8 oktober krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
_-_Executive_Vice_President-Designate_-_European_Green_Deal_(48865712988)_480_289_84_s_c1.jpg)
Teun van de Keuken is het helemaal met Dick B eens: het is ondenkbaar dat supermarkten kunnen deugen.
Ik denk dat Teun straks nog raar staat te kijken: de supers gaan voor een stoplicht-achtig ding zijn. Wel zullen ze proberen de overheid mee te laten betalen. Die blies Vinkje immers op en supers weten hoe je kosten moet verdelen als je echt wat wilt.
Interessant stuk.
Ten eerste, ben het eens met Marc Jansen, misschien gaan de consumenten meer betalen. Dat zou eens tijd worden. We betalen veel te weinig voor voedsel in NL.
De vraag dan waar het geld heen gaat..
Hij rept alleen over multinationals ten opzichte van de supers (soms ook multinational, al noemt hij slim Jumbo, Plus en Dirk). Dan komt er een klaagzang die is bijna lachwekkend.
Wat natuurlijk compleet mist in het stuk van Marc is hoe de supers omgaan met private label leveranciers.
Dat zijn niet de Unilevers en Nestlé's van deze wereld, maar vaak 2e of 3e generatie familiebedrijven die te groot zijn voor het groothandels bestaan, en te klein om een echte onderhandelingspartner te zijn voor Zaandam, Beesd of Veghel. Of jonge bedrijven die wel in zee moeten gaan met een retailer, want die nieuwe fabriek moet afbetaald worden, en de bank meent dat de omzet daar ligt (de winst is nog maar de vraag).
Fabrieken worden neergezet, mooie verhalen over samenwerkingen, duurzaamheid en partnerships..
Oh ja, volgend jaar komt toch weer een tender... sorry dat je geïnvesteerd hebt in nieuwe lijnen, duurzaamheidskeurmerken en GFSI-standaarden, maar je buurman is dit jaar goedkoper. (Die zullen alleen geen preventief onderhoud plegen dit jaar en een nog goedkoper (schimmige) uitzendbureau voor Bulgaren (Polen zijn te duur) gebruiken. Maar dat is niet het probleem van de inkoper.
Ik vind het helemaal niet erg dat Coca Cola meer mag vragen aan AH. Ze kunnen toch kiezen om het niét in het schap te leggen?
Dick B., bedoel je dat we liever geen vrije markt moeten hebben?
Eigenlijk vind ik dat ook: commodities moet je reguleren, zowel in opgepompte (olie, gas, water) als geproduceerde zin (wat een boer maakt); dat is veel duurzamer en maakt het makkelijk om basisprijzen te realiseren die aan gewenste schaarste- en milieunormen voldoen. Maar zelfs GroenLinks wil dat niet.
Noch de supers, noch de verwerkende bedrijven kun je verwijten dat ze gebruik maken van de ruimte die de politiek gekozen economie hen biedt. Bedrijven zijn opportunisten. Boeren ook. Kijk maar wat ze deden nadat het melkquotum was afgeschaft. Ik heb met geen van de drie partijen ook maar het minste medelijden, maar beoordeel de verstandigheid van handelen binnen het gegeven kader.
Als je me hier een standpunt ziet innemen zou het dit moeten zijn: het EP pakt een verkeerde hoorn beet om een verkeerd probleem op te lossen.
Dick B, wat klopt er nu feitelijk niet aan het verhaal hierboven?
Dat de machtsverhoudingen tussen supers en boeren scheef zijn weten we wel, daarom verdienen supers meer aan de producten van boeren dan de boeren zelf. Maar nogmaals, daar gaat het hier niet over.
Wat heb jij toch met AH en collega-supers, Dick?
Vanwaar toch die bezorgdheid over een al dan niet optredend trickle-down effect van multinationals naar boeren?
Waarom steekt meneer Jansen niet eerst eens de hand in eigen CB-superboezem?
Dan worden zijn Calimero-verhaal en zijn gespeelde betrokkenheid met boer en consument wat minder ongeloofwaardig.
En begin nu niet gelijk weer over die domme boeren die te veel produceren, maar kijk gewoon eens naar de leveringscondities, het oligopolie aan inkoopcombinaties, en het feit dat zowel AH als Jumbo met terugwerkende kracht kortingen blijken te kunnen bedingen om eigen expansie te financieren, en achteraf zomaar 2 a 3% extra in hun eigen zak blijken te kunnen steken.
Doen Jansens leden dat vice versa dan bijvoorbeeld ook: beter betalen als boeren innovaties moeten financieren, willen uitbreiden, of met tegenslagen te kampen hebben?