Er is eigenlijk niemand die er nog aan twijfelt dat het verzadigde vet uit zuivel geen kwaad kan, de officiële voedingsadviezen ten spijt. Maar dat volle melk een wapen tegen kinderobesitas kan zijn, is een verrassend nieuw inzicht.
Dat is de uitkomst van een literatuuronderzoek, een systematische review en een meta-analyse, van het St. Michael's Hospital of Unity Health in Toronto, Canada.
Het onderzoek werd gepubliceerd in het vakblad The American Journal of Clinical Nutrition en omvatte 28 eerdere studies uit zeven landen die de relatie onderzochten tussen kinderen die koemelk drinken en het risico op overgewicht of obesitas. Voor de studies waren gegevens gebruikt van in totaal bijna 21.000 kinderen tussen 1 en 18 jaar oud. In geen van de studies hadden kinderen die melk met een laag vetgehalte dronken een lager risico op overgewicht of obesitas. Achttien van de 28 studies lieten zien dat kinderen die volle melk dronken minder kans hadden op overgewicht of obesitas.
Tegenspraak
De uitkomst is in tegenspraak met voedingsadviezen in vele landen, waaronder Nederland. In het algemeen wordt kinderen (en volwassenen) aangeraden juist halfvolle of magere melk te drinken. De gedachte daarachter is dat volle melk met meer vet ook meer calorieën bevat dan magere of halfvolle melk. Maar uit deze studie zou nu toch blijken dat er andere factoren in het spel zijn bij het gebruik van zuivel die een grotere invloed hebben op het lichaamsgewicht dan het vetgehalte.
Dat zorgde voor verwarring.
Licht preventief
Er is in diverse onderzoeken gekeken naar specifieke effecten op de gezondheid van volle melk en van andere soorten zuivel, ook gefermenteerde. Vaak kwam er een neutraal tot licht gunstig effect van zuivelconsumptie aan het licht. Zo heeft yoghurt een licht preventief effect op de ontwikkeling van diabetes type 2. Melk beschermt tegen darmkanker/ en zuivel draagt ook in geringe mate bij aan een gezonder hart. Een positieve relatie tussen zuivel en blaaskanker kon daarentegen niet worden gevonden.
Het algemene advies om weinig verzadigd, dierlijk vet te eten is te grof geschut gebleken. Verzadigd vet bestaat uit verschillende soorten vetzuren, die alle verschillende metabole effecten hebben. Stearinezuur bijvoorbeeld, het vetzuur dat het meest voorkomt in koemelk, verhoogt het cholesterolpeil in het bloed niet. Dat bijverschijnsel van verzadigd vet eten was een klassiek argument tegen volle zuivel, maar dat gaat niet meer op.
Melkvet bevat ongeveer 400 verschillende vetzuren, waardoor het het meest complexe van alle natuurlijke voedingsmiddelen met vetten is. De melkvetzuren zijn (bijna) in gelijke hoeveelheden afkomstig van het voer en van de microbiële activiteit in de magen van de koe. De genen van de koe bepalen ongeveer voor de helft hoe haar melk zal zijn samengesteld. Per ras verschilt de vetsamenstelling van de melk.
In reacties op de studie, zoals onder een artikel in The New York Times, werd erop gewezen dat studies zoals deze volstrekt nutteloos zijn in de praktijk van alledag. Het is een onzinnige gedachte om kinderen volle melk te geven in de hoop dat ze niet dik worden. Er komen zo veel andere factoren kijken bij het opgroeien van kinderen. Zou het echt helpen tegen de mondiale kinderobesitas als alle kinderen vanaf nu volle in plaats van halfvolle melk gingen drinken?
Misschien waren de meeste van die 21.000 kinderen wel mager en kregen ze daarom vette, volle melk (wat dus niet hielp), opperde een lezer. Nee, zegt een andere reageerder, misschien kregen dikke kinderen juist vetarme melk en werden ze nog dikker van de suiker in de zuivel. Een veelgehoorde verklaring is dat je van vetarme melk gemakkelijk meer drinkt en je daardoor meer melksuiker tot je neemt.
Varkens
“Wij mestten onze varkens vroeger vet door ze magere melk te geven,” schrijft een lezer voor wie deze studie niets nieuws bevat. De beesten kregen er meer honger van. Dat geldt ook als argument voor de consumptie door mensen van volle zuivel: het verzadigt beter. Bovendien is volle melk een goede bron van omega-3 vetzuren, mits de koeien gras hebben gegeten. Volle melk bevat ook meer in vet oplosbare nutriënten en vitamines, met name D.
Hoofdonderzoeker Jonathon Maguire benadrukt in The New York Times dat al de bestudeerde onderzoeken observationele studies zijn en geen causaal verband kunnen aantonen. Om die reden is hij inmiddels een gecontroleerde interventiestudie gestart, de allereerste rond dit onderwerp.
Dit artikel afdrukken
Het onderzoek werd gepubliceerd in het vakblad The American Journal of Clinical Nutrition en omvatte 28 eerdere studies uit zeven landen die de relatie onderzochten tussen kinderen die koemelk drinken en het risico op overgewicht of obesitas. Voor de studies waren gegevens gebruikt van in totaal bijna 21.000 kinderen tussen 1 en 18 jaar oud. In geen van de studies hadden kinderen die melk met een laag vetgehalte dronken een lager risico op overgewicht of obesitas. Achttien van de 28 studies lieten zien dat kinderen die volle melk dronken minder kans hadden op overgewicht of obesitas.
Tegenspraak
De uitkomst is in tegenspraak met voedingsadviezen in vele landen, waaronder Nederland. In het algemeen wordt kinderen (en volwassenen) aangeraden juist halfvolle of magere melk te drinken. De gedachte daarachter is dat volle melk met meer vet ook meer calorieën bevat dan magere of halfvolle melk. Maar uit deze studie zou nu toch blijken dat er andere factoren in het spel zijn bij het gebruik van zuivel die een grotere invloed hebben op het lichaamsgewicht dan het vetgehalte.
De uitkomst is in tegenspraak met voedingsadviezen in vele landen, waaronder NederlandDe aanbeveling om geen of weinig volle zuivel te consumeren is de laatste jaren onderwerp van discussie. Vooral de wetenschappelijke onderbouwing van de voedingsadviezen moet het ontgelden, zoals laatst weer op Foodlog. Het Voedingscentrum schrijft op de site: “Eet je magere en halfvolle melkproducten, dan krijg je niet te veel verzadigd vet binnen”. Maar de Richtlijnen goede voeding 2015 van de Gezondheidsraad, waarop dit advies gebaseerd is, maakten geen onderscheid meer tussen volle, halfvolle of magere zuivel.
Dat zorgde voor verwarring.
Licht preventief
Er is in diverse onderzoeken gekeken naar specifieke effecten op de gezondheid van volle melk en van andere soorten zuivel, ook gefermenteerde. Vaak kwam er een neutraal tot licht gunstig effect van zuivelconsumptie aan het licht. Zo heeft yoghurt een licht preventief effect op de ontwikkeling van diabetes type 2. Melk beschermt tegen darmkanker/ en zuivel draagt ook in geringe mate bij aan een gezonder hart. Een positieve relatie tussen zuivel en blaaskanker kon daarentegen niet worden gevonden.
Het algemene advies om weinig verzadigd, dierlijk vet te eten is te grof geschut gebleken. Verzadigd vet bestaat uit verschillende soorten vetzuren, die alle verschillende metabole effecten hebben. Stearinezuur bijvoorbeeld, het vetzuur dat het meest voorkomt in koemelk, verhoogt het cholesterolpeil in het bloed niet. Dat bijverschijnsel van verzadigd vet eten was een klassiek argument tegen volle zuivel, maar dat gaat niet meer op.
Een veelgehoorde verklaring is dat je van vetarme melk gemakkelijk meer drinkt en je daardoor meer melksuiker tot je neemtMelkvetzuren
Melkvet bevat ongeveer 400 verschillende vetzuren, waardoor het het meest complexe van alle natuurlijke voedingsmiddelen met vetten is. De melkvetzuren zijn (bijna) in gelijke hoeveelheden afkomstig van het voer en van de microbiële activiteit in de magen van de koe. De genen van de koe bepalen ongeveer voor de helft hoe haar melk zal zijn samengesteld. Per ras verschilt de vetsamenstelling van de melk.
In reacties op de studie, zoals onder een artikel in The New York Times, werd erop gewezen dat studies zoals deze volstrekt nutteloos zijn in de praktijk van alledag. Het is een onzinnige gedachte om kinderen volle melk te geven in de hoop dat ze niet dik worden. Er komen zo veel andere factoren kijken bij het opgroeien van kinderen. Zou het echt helpen tegen de mondiale kinderobesitas als alle kinderen vanaf nu volle in plaats van halfvolle melk gingen drinken?
Misschien waren de meeste van die 21.000 kinderen wel mager en kregen ze daarom vette, volle melk (wat dus niet hielp), opperde een lezer. Nee, zegt een andere reageerder, misschien kregen dikke kinderen juist vetarme melk en werden ze nog dikker van de suiker in de zuivel. Een veelgehoorde verklaring is dat je van vetarme melk gemakkelijk meer drinkt en je daardoor meer melksuiker tot je neemt.
Varkens
“Wij mestten onze varkens vroeger vet door ze magere melk te geven,” schrijft een lezer voor wie deze studie niets nieuws bevat. De beesten kregen er meer honger van. Dat geldt ook als argument voor de consumptie door mensen van volle zuivel: het verzadigt beter. Bovendien is volle melk een goede bron van omega-3 vetzuren, mits de koeien gras hebben gegeten. Volle melk bevat ook meer in vet oplosbare nutriënten en vitamines, met name D.
Hoofdonderzoeker Jonathon Maguire benadrukt in The New York Times dat al de bestudeerde onderzoeken observationele studies zijn en geen causaal verband kunnen aantonen. Om die reden is hij inmiddels een gecontroleerde interventiestudie gestart, de allereerste rond dit onderwerp.
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 5 april krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 5 april krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
De namen die langs kwamen genereerden bij mij in het verleden een alarm: "let op, je wordt in de maling genomen als je niet uitkijkt, waar zit(ten) de adder(s) onder het gras". Tegenwoordig is mijn reactie: "overslaan, niet relevant".
Huib, ik heb het over belangen en overtuigingen. Belangen zijn niet louter financieel, maar gaan ook over reputatie en aanzien. Dat speelt hier zeker, evenals overtuiging. Overtuiging is altijd link voor onderzoekers, want dat impliceert zoeken naar evidence dát iets geldt ipv de vraag proberen te beantwoorden óf iets geldt.
Het gegeven dat Willett en Hu mede-ondertekenaars zijn van de brief die Annals vóór publicatie verzocht om terugtrekking geeft aan hoe politiek het veld is. Dat is een volstrekt oneigenlijke manier om wetenschappelijke meningsverschillen op te lossen, omdat de transparantie daarmee weg is. Bovendien is het gebruik van reputatie en aanzien ipv argumenten en evidence.
De financiële belangen van Hu en Willett zijn niet zo groot als van de andere namen, maar niet geheel afwezig: Katz ... and Hu have received funding from the California Walnut Commission. And the T.H. Chan School of Public Health, Hu’s and Willett’s academic home, has received hundreds of thousands of dollars from the walnut group.
Dennis #52 , je suggereert naar mijn smaak uit dat Jama-stuk te gemakkelijk dat Willett en de anderen (Katz, Hu) 'belangen' (zouden, kunnen) hebben die hun wetenschappelijke integriteit aantasten.
Wat je leest in dat stuk is een verslag van een richtingenstrijd over de methodologie waarmee zwak bewijs geïnterpreteerd wordt. Willett c.s hanteren een methode waarin het gewicht van RCT's niet zo heel groot is, dat zou jou toch moeten aanspreken. Ik ben eerder geneigd de pro-vlees opponenten als de bevooroordeelde kant te zien, want die hebben duidelijke banden met de (vlees)industrie. En al eerder iets dergelijks uitgehaald met suiker, wordt genoemd in Jama.
Of laat ik het zo zeggen: ik vind het heel lastig te oordelen over mannen als Katz en Sievenpiper. Beiden verlenen diensten aan de industrie, maar zijn ook autonome, oprechte auteurs en experts, met aanzien in hun sectoren. Willett en Hu mogen dan epidemiologen zijn, ik heb nog nergens gelezen dat hun blazoen commerciële smetjes zou hebben.
Veel van de opwinding in het Jama-stuk ging overigens over het feit dat Katz en de anderen de embargo-regels hadden geschonden. Allicht dat de redacteur op haar achterste benen staat en het extra opneemt voor de auteurs die bij haar publiceren.
Ja jammer zoiets. Dat maakt het zó moeilijk om goede informatie te vinden, want wat klopt wel en wat klopt niet.
Je moet er bijna een hele studie van maken. Inmiddels heb ik wel een aardige beeldvorming over voeding, maar ik blijf zoeken naar informatie en open staan voor andere inzichten. Want ja, wie zegt dat ik gelijk heb :-) Het enige wat ik met zekerheid kan zeggen is dat hetgeen ik nu doe beter voor mij is dan hetgeen ik twee jaar geleden deed.
Een net verschenen stuk in JAMA geeft een inkijkje in de enorme aantallen belangenverstrengelingen die bij voedingsonderzoek spelen. Daaronder ook Walter Willett. Hij was bovendien één van de mensen die Annals of Internal Medicine vóór de publicatie van de systematische review en guideline over rood vlees een bericht stuurde met het verzoek de publicatie terug te trekken. Dat is hoogst ongebruikelijk en onacceptabel, aangezien wetenschappelijke discussie normaliter in het publieke domein plaatsvinden in het kader van transparantie en controleerbaarheid.
Dit schetst eens te meer dat voedingsadviezen en -onderzoek niet enkel over evidence gaan. Denkkaders, overtuigingen, en belangen spelen helaas een doorslaggevende rol.