5 min
Het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) vroeg Wageningen de eerste Eiwitmonitor op te stellen. De economen van de voedseluniversiteit stelden vast dat Nederland niet opschiet om de regeringsdoelen te halen. Over 6 jaar moet 50% van de eiwitten die we eten uit plantaardig materiaal komen. We zitten op 39% en gaan het vermoedelijk niet halen volgens Wageningen. Supermarkten zijn een stuk ambitieuzer en optimistischer, blijkt uit een tweede door de overheid bestelde monitor: de Eiweet-meting.
De door Wageningen Economic Research (WEcR) opgestelde monitor brengt de eiwitconsumptie van Nederland in kaart. Terwijl de overheid een gelijke verdeling tussen plantaardige en dierlijke eiwitten wil bereiken, laat de studie zien dat de overgang naar een meer plantaardig dieet traag verloopt. Het publiek heeft een voorkeur voor vlees en zuivel. Daarom schiet de ombuiging richting producten als linzen, bonen en erwten niet voldoende op, vinden de onderzoekers.
Verantwoordelijkheden en rollen
De verantwoordelijkheid voor het aanpakken van deze uitdaging ligt bij meerdere stakeholders, zegt WEcR. Consumenten zelf, beïnvloed door hun voorkeuren, gewoonten en sociale omgeving, spelen de hoofdrol in het omarmen van plantaardige alternatieven. De onderzoekers vinden dat supermarkten, voedselproducenten en de overheid ook een cruciale rol hebben om ons tot ander gedrag te bewegen.
Supermarkten en producenten moeten volgens de monitor het aanbod en de promotie van plantaardige producten vergroten. De overheid zien de onderzoekers als een belangrijke facilitator die een ondersteunend beleidskader moet maken en bewustwording moet vergroten onder het publiek dat het anders moet gaan eten.
Rol van de overheid en onderzoekers
Het ministerie van LNV initieert de Eiwitmonitor en wil een leidende rol hebben in het streven om de half-om-half doelstelling voor 2030 te halen. Dat zou moeten lukken door slimme inzichten te bieden en aanbevelingen te doen die supermarkten en consumenten kunnen opvolgen. Dat zou de transitie naar een duurzamer en gezonder dieet moeten versnellen.
De onderzoekers geven daarom niet alleen een diagnose van de huidige situatie maar ook praktische tips en inzichten voor verbetering. Ze bevelen een gecombineerde inspanning aan die zich richt op motivatie, omgeving en vaardigheden voor het bereiden en consumeren van plantaardige eiwitten.
In de onderstaande afbeelding zijn de maatregelen opgenomen die de onderzoekers voorstellen.
De Eiwitmonitor 2023 beveelt significante inspanningen aan die ons consumptiepatroon moeten veranderen. Het persbericht stelt: "Een positief verhaal rondom alternatieve eiwitten, een ondersteunende voedselomgeving en vaardigheden om aan de slag te gaan zijn samen dè combinatie om gedrag te veranderen. Zo staat in de eiwitmonitor." In gewone mensentaal: zoiets kost veel beïnvloeding en tijd, want een gewoonte verander je niet zomaar. Al vele jaren geleden introduceerde bonenconservenfabikant HAK de Bruine Bonenbende in samenwerking met culinair journalist Onno Kleyn en leefstijlcoach Yneke Kootstra om bonen te promoten.
De monitor laat vooral zien dat dierlijk eiwit te veel en plantaardig te weinig aandacht krijgt. Dat moet veranderen. Toen supermarktorganisatie Jumbo onlangs aankondigde geen prijspromoties meer te doen voor vlees, kreeg ze onmiddellijk lik op stuk op X van politica Caroline van der Plas (BBB) omdat zulk beleid arme mensen het weinige vlees dat ze kunnen betalen uit de mond zou stoten. Dat helpt niet bij het kweken van een nieuwe houding ten aanzien van plantaardig voedsel. Supermarkten, voedselproducenten, de overheid, influencers en consumenten, zeggen de onderzoekers, moeten samenwerken om een omgeving te creëren waarin plantaardige eiwitten even aantrekkelijk en toegankelijk zijn als dierlijke eiwitten. Om hun beleid voort te zetten, hebben supers en verwerkers behoefte aan een markt die hun aanbod volgt en hen verder aanmoedigt in de vorm van verkoopsuccessen.
Om dat te faciliteren, zeggen de onderzoekers, is een strategie nodig die niet alleen het aanbod vergroot, maar ook de perceptie van plantaardige eiwitten positief verandert door onderwijs en bewustwordingscampagnes (zoals HAK al ruim 10 jaar geleden startte). Volgens onderzoeker Marleen Onwezen, bijzonder hoogleraar gedragseconomie, moeten plantaardige alternatieven voor vlees en zuivel veel meer worden gepromoot "vanuit de kracht van die producten". Als voorbeeld geeft ze reclame voor vegetarische curry. Campagnes zouden bijvoorbeeld moeten benadrukken "dat je voor de lekkerste curry geen vlees nodig hebt, maar linzen, bonen of peulvruchten. En vaardigheden zijn belangrijk: je moet weten hoe je een bloemkool smaakvol roostert." Maar die bloemkool is nou weer net geen boon of lins. Het gaat er nou juist om die lekker te maken om van hun onbekende en onbeminde imago af te komen.
Opvallend in de monitor is dat consumenten minder gediend zijn van plantaardig imitatievlees en -zuivel, dan van onbewerkte producten. Niet onverwacht is de onhandigheid die het publiek ervaart om linzen en bonen lekker klaar te maken. Dat lijkt een hele toer, terwijl vleesvervangers nog altijd niet lekker genoeg zijn en - zoals blijkt - negatief worden beoordeeld omdat het processed foods zijn.
De onderzoekers constateren een 'voorzichtige trend' onder jongeren naar een meer plantaardig dieet. Ook vrouwen eten wat meer plantaardig dan mannen. Niettemin blijkt een kwart van Nederland al 50/50 te eten volgens de monitor.
De monitor is gebaseerd op een survey onder 3.000 respondenten en het aanbod van plantaardige en dierlijke eiwitproducten in supermarkten. 570 consumenten vulden via een app hun consumptiepatroon in. Minister Adema biedt de monitor vandaag aan het parlement aan.
Dit artikel afdrukken
Vlees en zuivel blijven dominant in consumptie, aanbod en marketingfocusWEcR laat zien dat vlees en zuivel dominant blijven in consumptie, aanbod en marketingfocus. Niettemin is er sprake van een voorzichtige verschuiving naar meer plantaardige eiwitbronnen. Momenteel bestaat het Nederlandse dieet uit 39% plantaardige en 61% dierlijke eiwitten. Die verhouding is nog een eindje verwijderd van de beoogde 50/50 doelstelling van de overheid voor 2030.
Verantwoordelijkheden en rollen
De verantwoordelijkheid voor het aanpakken van deze uitdaging ligt bij meerdere stakeholders, zegt WEcR. Consumenten zelf, beïnvloed door hun voorkeuren, gewoonten en sociale omgeving, spelen de hoofdrol in het omarmen van plantaardige alternatieven. De onderzoekers vinden dat supermarkten, voedselproducenten en de overheid ook een cruciale rol hebben om ons tot ander gedrag te bewegen.
Supermarkten en producenten moeten volgens de monitor het aanbod en de promotie van plantaardige producten vergroten. De overheid zien de onderzoekers als een belangrijke facilitator die een ondersteunend beleidskader moet maken en bewustwording moet vergroten onder het publiek dat het anders moet gaan eten.
Rol van de overheid en onderzoekers
Het ministerie van LNV initieert de Eiwitmonitor en wil een leidende rol hebben in het streven om de half-om-half doelstelling voor 2030 te halen. Dat zou moeten lukken door slimme inzichten te bieden en aanbevelingen te doen die supermarkten en consumenten kunnen opvolgen. Dat zou de transitie naar een duurzamer en gezonder dieet moeten versnellen.
De onderzoekers geven daarom niet alleen een diagnose van de huidige situatie maar ook praktische tips en inzichten voor verbetering. Ze bevelen een gecombineerde inspanning aan die zich richt op motivatie, omgeving en vaardigheden voor het bereiden en consumeren van plantaardige eiwitten.
In de onderstaande afbeelding zijn de maatregelen opgenomen die de onderzoekers voorstellen.
Al vele jaren geleden steunde bonenconservenfabikant HAK de Bruine Bonenbende in samenwerking met culinair journalist Onno Kleyn en leefstijlcoach Yneke Kootstra om bonen te promoten'Een positief verhaal' nodig
De Eiwitmonitor 2023 beveelt significante inspanningen aan die ons consumptiepatroon moeten veranderen. Het persbericht stelt: "Een positief verhaal rondom alternatieve eiwitten, een ondersteunende voedselomgeving en vaardigheden om aan de slag te gaan zijn samen dè combinatie om gedrag te veranderen. Zo staat in de eiwitmonitor." In gewone mensentaal: zoiets kost veel beïnvloeding en tijd, want een gewoonte verander je niet zomaar. Al vele jaren geleden introduceerde bonenconservenfabikant HAK de Bruine Bonenbende in samenwerking met culinair journalist Onno Kleyn en leefstijlcoach Yneke Kootstra om bonen te promoten.
De monitor laat vooral zien dat dierlijk eiwit te veel en plantaardig te weinig aandacht krijgt. Dat moet veranderen. Toen supermarktorganisatie Jumbo onlangs aankondigde geen prijspromoties meer te doen voor vlees, kreeg ze onmiddellijk lik op stuk op X van politica Caroline van der Plas (BBB) omdat zulk beleid arme mensen het weinige vlees dat ze kunnen betalen uit de mond zou stoten. Dat helpt niet bij het kweken van een nieuwe houding ten aanzien van plantaardig voedsel. Supermarkten, voedselproducenten, de overheid, influencers en consumenten, zeggen de onderzoekers, moeten samenwerken om een omgeving te creëren waarin plantaardige eiwitten even aantrekkelijk en toegankelijk zijn als dierlijke eiwitten. Om hun beleid voort te zetten, hebben supers en verwerkers behoefte aan een markt die hun aanbod volgt en hen verder aanmoedigt in de vorm van verkoopsuccessen.
Om dat te faciliteren, zeggen de onderzoekers, is een strategie nodig die niet alleen het aanbod vergroot, maar ook de perceptie van plantaardige eiwitten positief verandert door onderwijs en bewustwordingscampagnes (zoals HAK al ruim 10 jaar geleden startte). Volgens onderzoeker Marleen Onwezen, bijzonder hoogleraar gedragseconomie, moeten plantaardige alternatieven voor vlees en zuivel veel meer worden gepromoot "vanuit de kracht van die producten". Als voorbeeld geeft ze reclame voor vegetarische curry. Campagnes zouden bijvoorbeeld moeten benadrukken "dat je voor de lekkerste curry geen vlees nodig hebt, maar linzen, bonen of peulvruchten. En vaardigheden zijn belangrijk: je moet weten hoe je een bloemkool smaakvol roostert." Maar die bloemkool is nou weer net geen boon of lins. Het gaat er nou juist om die lekker te maken om van hun onbekende en onbeminde imago af te komen.
Opvallend in de monitor is dat consumenten minder gediend zijn van plantaardig imitatievlees en -zuivel, dan van onbewerkte producten. Niet onverwacht is de onhandigheid die het publiek ervaart om linzen en bonen lekker klaar te maken. Dat lijkt een hele toer, terwijl vleesvervangers nog altijd niet lekker genoeg zijn en - zoals blijkt - negatief worden beoordeeld omdat het processed foods zijn.
De onderzoekers constateren een 'voorzichtige trend' onder jongeren naar een meer plantaardig dieet. Ook vrouwen eten wat meer plantaardig dan mannen. Niettemin blijkt een kwart van Nederland al 50/50 te eten volgens de monitor.
De monitor is gebaseerd op een survey onder 3.000 respondenten en het aanbod van plantaardige en dierlijke eiwitproducten in supermarkten. 570 consumenten vulden via een app hun consumptiepatroon in. Minister Adema biedt de monitor vandaag aan het parlement aan.
DOELSTELLINGEN OVERHEID LOPEN ACHTER OP AMBITIE BEDRIJFSLEVEN
Gisteren verscheen ook de eerste gezamenlijke Eiweet-meting. Ook dat is een soort monitor, opgesteld door de promotie-organisaties voor vegan producten Green Protein Alliance en ProVeg Nederland met methodologische ondersteuning van Questionmark en Natuur&Milieu. Ook de Eiweet-meting werd opgesteld in opdracht van het ministerie van LNV met als doel de eiwittransitie in kaart te brengen.
De cijfers zijn nagenoeg gelijk aan die van Eiwitmonitor; 39,7% van de eiwitten die in de supermarkt worden gekocht is plantaardig tegenover 60,3% dierlijk. Medewerking verleenden Aldi, Dirk, Ekoplaza, Jumbo, Lidl, en Plus. Albert Heijn werkte mee aan de totstandkoming van de methodiek maar meet op dit moment nog niet volgens de Eiweet-methodiek. De Zaanse super zal later aansluiten.
De uitsplitsing per Eiweetgroep laat zien dat slechts 5% van de eiwitten die Nederlanders in de supermarkt kopen afkomstig zijn uit plantaardige producten zoals peulvruchten, noten en alternatieven voor vlees en zuivel. Dat is een klein aandeel ten opzichte van het volume dierlijke eiwitten die we halen uit producten zoals vlees, zuivel, kaas en eieren. Bijna 27% van de eiwitten die het Nederlandse publiek eet zijn afkomstig uit producten zoals brood, rijst, groente en fruit. Nog eens 14% komt uit samengestelde producten met vlees, eieren en zuivel (kant-en-klaar, koekjes, gebak en soepen. De overige 55% komt uit vlees(waren), vlees, zuivel, eieren en vis.
PLUS, Aldi, Jumbo en Dirk hebben allen als doelstelling om in 2030 een eiwitverhouding van 60% plantaardig en 40% dierlijk te realiseren. Ook hebben ze alle vier de ambitie om in 2025 al op een verhouding van 50/50 te zitten. Ekoplaza zit al op 53% plantaardig en loopt dus voor op de doelstelling. Aldi zit het verst van de 50% af met 37% plantaardig. Lidl zit op 39%, Jumbo op 40% en Dirk op 43%.
Albert Heijn definieert volgens de Eiweet-meting zijn doelen in koolstofuitstoot. Het bedrijf wil in 2030 45% minder scope-3 CO2-uitstoot realiseren. Minderen met dierlijk eiwit is onderdeel van die grotere doelstelling.
Lidl laat aanvullend weten dat zijn betaalbare vleesvervangers resultaat boeken. In 2023 heeft Lidl namelijk duidelijk meer plantaardige eiwitten verkocht dan in 2022.
De Eiweet-meting legt de nadruk op de rol van supermarkten bij het aanbieden van duurzamere en gezondere voedselkeuzes die promotionele ondersteuning nodig hebben van overheid en NGO's om de eiwittransitie op gang te krijgen. De Eiweet-meters vinden dat het ministerie van LNV achterloopt bij doelstellingen van de supermarkten en treuzelt met het overnemen van de 60/40-adviezen van de Gezondheidsraad. De overheid hanteert een doelstelling van 50/50 voor 2030.
Gisteren verscheen ook de eerste gezamenlijke Eiweet-meting. Ook dat is een soort monitor, opgesteld door de promotie-organisaties voor vegan producten Green Protein Alliance en ProVeg Nederland met methodologische ondersteuning van Questionmark en Natuur&Milieu. Ook de Eiweet-meting werd opgesteld in opdracht van het ministerie van LNV met als doel de eiwittransitie in kaart te brengen.
De cijfers zijn nagenoeg gelijk aan die van Eiwitmonitor; 39,7% van de eiwitten die in de supermarkt worden gekocht is plantaardig tegenover 60,3% dierlijk. Medewerking verleenden Aldi, Dirk, Ekoplaza, Jumbo, Lidl, en Plus. Albert Heijn werkte mee aan de totstandkoming van de methodiek maar meet op dit moment nog niet volgens de Eiweet-methodiek. De Zaanse super zal later aansluiten.
De uitsplitsing per Eiweetgroep laat zien dat slechts 5% van de eiwitten die Nederlanders in de supermarkt kopen afkomstig zijn uit plantaardige producten zoals peulvruchten, noten en alternatieven voor vlees en zuivel. Dat is een klein aandeel ten opzichte van het volume dierlijke eiwitten die we halen uit producten zoals vlees, zuivel, kaas en eieren. Bijna 27% van de eiwitten die het Nederlandse publiek eet zijn afkomstig uit producten zoals brood, rijst, groente en fruit. Nog eens 14% komt uit samengestelde producten met vlees, eieren en zuivel (kant-en-klaar, koekjes, gebak en soepen. De overige 55% komt uit vlees(waren), vlees, zuivel, eieren en vis.
PLUS, Aldi, Jumbo en Dirk hebben allen als doelstelling om in 2030 een eiwitverhouding van 60% plantaardig en 40% dierlijk te realiseren. Ook hebben ze alle vier de ambitie om in 2025 al op een verhouding van 50/50 te zitten. Ekoplaza zit al op 53% plantaardig en loopt dus voor op de doelstelling. Aldi zit het verst van de 50% af met 37% plantaardig. Lidl zit op 39%, Jumbo op 40% en Dirk op 43%.
Albert Heijn definieert volgens de Eiweet-meting zijn doelen in koolstofuitstoot. Het bedrijf wil in 2030 45% minder scope-3 CO2-uitstoot realiseren. Minderen met dierlijk eiwit is onderdeel van die grotere doelstelling.
Lidl laat aanvullend weten dat zijn betaalbare vleesvervangers resultaat boeken. In 2023 heeft Lidl namelijk duidelijk meer plantaardige eiwitten verkocht dan in 2022.
De Eiweet-meting legt de nadruk op de rol van supermarkten bij het aanbieden van duurzamere en gezondere voedselkeuzes die promotionele ondersteuning nodig hebben van overheid en NGO's om de eiwittransitie op gang te krijgen. De Eiweet-meters vinden dat het ministerie van LNV achterloopt bij doelstellingen van de supermarkten en treuzelt met het overnemen van de 60/40-adviezen van de Gezondheidsraad. De overheid hanteert een doelstelling van 50/50 voor 2030.
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
Die planten eiwit doelen zijn helemaal niet van ‘de regering’. De tweede kamer heeft hiertoe nimmer een wet ingediend. Die doelen, evenals van zoveel andere ‘duurzame’ doelen zijn van de VN-WEF agenda 2030 die door ongekozen en onaantastbare technocraten in Genève aan de bevolking worden opgelegd. Van harte gesteund door alle door hen gepenetreerde kabinetten.