2 min
Peter Erik Ywema fietst deze winter van Nederland, via België en Frankrijk naar Zuid-Spanje. Onderweg heeft hij tijd om na te denken. Over boeren, over landbouw en over het weer. Op Foodlog kunnen we zijn overwegingen meelezen. Vandaag de blogpost die hij schreef naar aanleiding van het nieuwe Franse prijsbeleid dat de boeren ten goede moet komen.
Vanuit het ministerie, vanuit een chemisch laboratorium of vanachter het inkoopscherm in een groot bedrijf denken we steeds meer dat we alles onder controle hebben. De wereld ziet er beheersbaar uit.
Vanuit het perspectief van de boer is dat zelden zo. Alles is variabel. Natuurlijk. Vooral het weer. Zal het vriezen als mijn druiven in bloei staan of regenen in oktober als ik van plan ben om mijn late aardappelen te oogsten? Zal er voldoende zon zijn, komt er droogte, zal het gras genoeg groeien?
Weer onvoorspelbaarder
Dan is er onzekerheid over de gewassen. Sommige telers houden gewoon hun meerjarenplan aan voor de teelt; anderen nemen beslissingen op basis van weersvoorspellingen en marktprognoses. Welk ras zal ik dit jaar planten en hoeveel? Zo'n vraag is nog riskanter voor meerjarige gewassen of de veestapel. Als je besluit om een nieuwe appelboom of wijnstok te planten of met een nieuw koeienras te beginnen, duurt het jaren voordat ze productief zijn, en dat de komende 10-50 jaar moeten blijven. Welke inkoopdirecteur of CEO denkt en investeert 5 jaar vooruit en accepteert slechte rendementen voor 3-5 jaar? Dat doet maar een handjevol jongens (!) in hightech start-ups.
En dan is er nog de markt. Gaan uw klanten kopen wat u plant? En wat gaan ze betalen? In een slecht oogstseizoen zijn de opbrengsten laag en stijgen de prijzen. In een goed jaar tijd verdienen sommige boeren minder omdat de concurrentie enorm is, de prijs is zo laag dat de oogstarbeiders meer kosten dan de opbrengst.
Op één na vertellen alle van de ongeveer 20 boeren met wie ik tussen Zuid-Holland en Zuid-Frankrijk heb gesproken mij dat het weer veranderd is en onvoorspelbaarder is geworden in de 20-30 jaar dat ze boeren. Afgelopen april heeft een ongebruikelijke vorst ongeveer 80% van de bloeiende wijnstokken in de regio Bordeaux "verbrand". In de hele gebied dat ik tot nu toe doorkruiste zijn de maanden oktober tot december normaal gesproken nat en koud, maar was het nu mild en droog. In januari overstroomde Frankrijk juist (daar kan ik over meepraten!). De cicaden laten zich nu al zo noordelijk als Blaye horen, noordelijker dan ooit tevoren.
Vanuit statistisch oogpunt tellen individuen niet mee. Het is waar dat een mislukte oogst in Australië wordt gecompenseerd door een goede oogst in Frankrijk, de wereldmarkt en onze logistieke systemen. Maar als je inzoomt, en je ziet de individuele boeren lijden, slapeloze nachten hebben of zelfs failliet gaat, dan vind ik deze manier van marktdenken hard en verradelijk. Ik denk dat we hier iets weer opnieuw met elkaar moeten verbinden.
En daar zijn president Macron en zijn regering het mee eens! Op 31 januari heeft de Franse regering een nieuw voedselbeleid aangekondigd dat erop gericht is eerlijke prijzen voor boeren en een betere milieuprestatie en dierenwelzijn van de boeren te garanderen. Franse consumenten schijnen 'hun' boeren te steunen, zelfs tegen een hogere prijs!
Peter Erik Ywema fietst in 2 maanden van Zuid-Holland naar Zuid-Spanje. Zijn doel: onderweg het boerenleven beleven en met boeren in gesprek gaan over landbouw, duurzaamheid en het toekomstperspectief van het boerenbedrijf. Op Foodlog laten we hem iedere zondag aan het woord met een 'ander geluid' over de Europese boeren.
Dit artikel afdrukken
Vanuit het perspectief van de boer is dat zelden zo. Alles is variabel. Natuurlijk. Vooral het weer. Zal het vriezen als mijn druiven in bloei staan of regenen in oktober als ik van plan ben om mijn late aardappelen te oogsten? Zal er voldoende zon zijn, komt er droogte, zal het gras genoeg groeien?
Weer onvoorspelbaarder
Dan is er onzekerheid over de gewassen. Sommige telers houden gewoon hun meerjarenplan aan voor de teelt; anderen nemen beslissingen op basis van weersvoorspellingen en marktprognoses. Welk ras zal ik dit jaar planten en hoeveel? Zo'n vraag is nog riskanter voor meerjarige gewassen of de veestapel. Als je besluit om een nieuwe appelboom of wijnstok te planten of met een nieuw koeienras te beginnen, duurt het jaren voordat ze productief zijn, en dat de komende 10-50 jaar moeten blijven. Welke inkoopdirecteur of CEO denkt en investeert 5 jaar vooruit en accepteert slechte rendementen voor 3-5 jaar? Dat doet maar een handjevol jongens (!) in hightech start-ups.
En dan is er nog de markt. Gaan uw klanten kopen wat u plant? En wat gaan ze betalen? In een slecht oogstseizoen zijn de opbrengsten laag en stijgen de prijzen. In een goed jaar tijd verdienen sommige boeren minder omdat de concurrentie enorm is, de prijs is zo laag dat de oogstarbeiders meer kosten dan de opbrengst.
Op één na vertellen alle van de ongeveer 20 boeren met wie ik tussen Zuid-Holland en Zuid-Frankrijk heb gesproken mij dat het weer veranderd is en onvoorspelbaarder is geworden in de 20-30 jaar dat ze boeren. Afgelopen april heeft een ongebruikelijke vorst ongeveer 80% van de bloeiende wijnstokken in de regio Bordeaux "verbrand". In de hele gebied dat ik tot nu toe doorkruiste zijn de maanden oktober tot december normaal gesproken nat en koud, maar was het nu mild en droog. In januari overstroomde Frankrijk juist (daar kan ik over meepraten!). De cicaden laten zich nu al zo noordelijk als Blaye horen, noordelijker dan ooit tevoren.
Maar als je inzoomt, en je ziet de individuele boeren lijden, slapeloze nachten hebben of zelfs failliet gaat, dan vind ik deze manier van marktdenken hard en verradelijk. Ik denk dat we hier iets weer opnieuw met elkaar moeten verbindenKortom, boeren hebben met veel meer en toenemende onzekerheden te maken dan de meesten van ons. Hoe ze daarmee omgaan verschilt. Sommigen volgen het advies van hun serviceorganisaties letterlijk en strikt op en spuiten precies wat aanbevolen wordt als er regen komt of een ziekte wordt voorspeld. Zij nemen geen extra risico om iets anders uit te proberen. Wat zou u doen als u 100.000 euro in de bodem had gestoken en 'wetenschap' u iets vertelde? Twee van de boeren die ik heb ontmoet (van wie één een gangbare boer!) gebruiken een zogenaamde Lecher-antenne om potentiële ziekten en zwaktes te ontdekken. Ze vertrouwen meer op 'hun zintuigen' en boeken daarmee (ook) uitstekende resultaten.
Vanuit statistisch oogpunt tellen individuen niet mee. Het is waar dat een mislukte oogst in Australië wordt gecompenseerd door een goede oogst in Frankrijk, de wereldmarkt en onze logistieke systemen. Maar als je inzoomt, en je ziet de individuele boeren lijden, slapeloze nachten hebben of zelfs failliet gaat, dan vind ik deze manier van marktdenken hard en verradelijk. Ik denk dat we hier iets weer opnieuw met elkaar moeten verbinden.
En daar zijn president Macron en zijn regering het mee eens! Op 31 januari heeft de Franse regering een nieuw voedselbeleid aangekondigd dat erop gericht is eerlijke prijzen voor boeren en een betere milieuprestatie en dierenwelzijn van de boeren te garanderen. Franse consumenten schijnen 'hun' boeren te steunen, zelfs tegen een hogere prijs!
Peter Erik Ywema fietst in 2 maanden van Zuid-Holland naar Zuid-Spanje. Zijn doel: onderweg het boerenleven beleven en met boeren in gesprek gaan over landbouw, duurzaamheid en het toekomstperspectief van het boerenbedrijf. Op Foodlog laten we hem iedere zondag aan het woord met een 'ander geluid' over de Europese boeren.
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
