Waarom veranderen goede ideeën en intenties in boekhouderij en controle?

Geen landbouw, geen voedsel, vezels, voer of brandstof. Landbouw is het wel laatste wat we zouden moeten willen verliezen. Maar iedereen kan zo een aantal aspecten van de landbouw opnoemen die de wereld bedreigen, schaden of ruïneren, op kleine of grote schaal. Om er een paar te noemen: waterschaarste, vervuiling, afnemende biodiversiteit, bodemaantasting, dierenwelzijn of keihard werkende arme boeren, die te zware (financiële) risico's moeten dragen, de leegloop van het platteland.

Op mijn fiets stop ik niet altijd bij een rood stoplicht.... maakt dat mij een onverantwoordelijke fietser? Ik denk het niet met mijn 50 jaar ervaring. Maar als iemand zou besluiten om mijn fietsgedrag aan een audit te onderwerpen of een Franse rijkswachter had me gezien, kreeg ik een onvoldoende of boete opgelegd. Maken meer controles of politietoezicht mij een betere fietser? Nee. Zijn er onverantwoorde fietsers? Zeker
En dan kunt u achter een bureau, met de beste intenties, de criteria en slimme oplossingen opschrijven om dit soort rampzalige dingen te voorkomen: gebruik minder water, ken uw markt, test uw grond. Landbouwwetenschappers en economen kunnen deze ideeën herzien en verfijnen zodat deze 'Goede Landbouwpraktijken' in één keer meerdere doelen bereiken. Sommige modelboeren kunnen het taalgebruik testen en aanpassen zodat het gemakkelijk en goed begrepen wordt. U kunt de relevante stakeholders en besluitvormers ervan overtuigen dat dit de juiste aanpak is.

Leger van auditors
Als u zich toevallig in een invloedrijke positie bevindt, kunt u deze ideeën ontwikkelen tot een 'Standaard', een protocol of een checklist. Helemaal goed, als dat alleen al schoner water, gelukkiger dieren, betere inkomens en meer biodiversiteit zou opleveren. Of zelfs maar tevreden boeren die zich aangemoedigd en geïnspireerd voelen om hun steentje bij te dragen aan deze kwesties, geld en de natuur te sparen en zelf veerkrachtiger te worden.

Maar dan vraagt iemand: "Is deze boer echt duurzamer dan die andere? Wat is goed? Wat is goed genoeg?" Om die vraag te beantwoorden moet je 'objectief' meten en vergelijken en een jaarlijkse, onafhankelijke controle doorstaan. En dan komt het leger van auditors binnen, neemt het papierwerk toe en verwordt 'goede landbouwpraktijken' tot 'goede administratie'. De gepassioneerde boer die al 20 jaar zijn grond beoordeelt door te kijken, voelen, proeven en ruiken, de afwateringscapaciteit van zijn veld te bewaken en zijn eigen compost toe te voegen, stuurt geen grond naar een laboratorium om een getal terug te krijgen. Maar zijn' fingerspitzengefühl' scoort op de audit negatief, en hij voelt zich - misschien nog erger - niet erkend voor zijn toewijding. Waar bleven verantwoordelijkheid, trots, vakmanschap, creativiteit, plezier, vreugde, ervaring en vertrouwen? Hoe worden deze beoordeeld en aangemoedigd?

Een van 'mijn' wijnbouwers, met een oude wijngaard, vertelde me dat de Franse wijnautoriteiten bij hem langs zouden komen om zijn prestaties te controleren. Dat doen ze eens in de 6 jaar. Hij vertelde me dat ze hem zouden gaan vertellen dat hij zijn wijnstokken 1 à 2 meter uit elkaar moet planten en niet 3 meter zoals het in zijn geval 36 jaar geleden is gedaan. "Als het moet ga ik met deze onzin naar de rechter", zei hij, omdat hij niet van plan was zijn geliefde wijnstokken (die nog eens 20-30 jaar kunnen produceren) zonder enige reden te rooien.

Systemen in dienst van mensen
Ik geef niemand de schuld (hooguit mezelf ;-)), maar waar gaat het mis? Ik denk niet dat we het oneens zijn over het belang van deze vraagstukken (en dan heb ik het niet over de afstand tussen de druivenstokken). De meeste mensen die op dit terrein werkzaam zijn hebben goede bedoelingen, de meeste boeren gaan zorgvuldig te werk. Maar waarom verzanden goede dingen in papierwerk, waar maar weinig mensen van houden, wijzer of beter van worden?

rood stoplicht


Op mijn fiets stop ik niet altijd bij een rood stoplicht.... maakt dat mij een onverantwoordelijke fietser? Ik denk het niet met mijn 50 jaar ervaring. Maar als iemand zou besluiten om mijn fietsgedrag aan een audit te onderwerpen of een Franse rijkswachter had me gezien, kreeg ik een onvoldoende of boete opgelegd. Maken meer controles of politietoezicht mij een betere fietser? Nee. Zijn er onverantwoorde fietsers? Zeker.

Kunnen we geen systemen bedenken die mensen ten dienste staan, het goede bevorderen en het merendeel van de slechte praktijken uitroeien? Of is papierwerk en (totaal) digitaal toezicht onvermijdelijk ieders toekomstige lot? Als dat inderdaad onvermijdelijk is, laten we er dan in ieder geval voor zorgen dat de boer kan profiteren van de data die hij of zij verstrekt. Zoals de deal wanneer u zich aanmeldt bij Google of Facebook, misschien. Hoe kan zo'n systeem hem/haar helpen juist verantwoordelijkheid en actie te nemen?
Dit artikel afdrukken