2 min
Per 1 januari 2020 houdt de Stichting Veldleeuwerik op. Dat is schokkend nieuws in de wereld van verduurzaming waar Veldleeuwerik zich al 18 jaar mee bezighoudt. Hedwig Boerrigter, directeur van de Stichting, noemt het 'puur zonde' maar is trots op wat er bereikt is. Wat is er aan de hand?
In een kort persbericht maakte Stichting Veldleeuwerik gisteren het volgende bekend:
Per 1 januari 2020 stopt Stichting Veldleeuwerik na bijna 18 jaar als verbinder, realisator en voorloper in de duurzame landbouwketen. Veldleeuwerik zocht het afgelopen jaar actief naar nieuwe financieringsmogelijkheden. Hierbij stonden de belangen van de teler voorop. Omdat deze verkenning tot op heden niet heeft geleid tot concreet resultaat, stopt het huidige Veldleeuwerik met ingang van 2020.
Veldleeuwerik is al bijna 18 jaar een uniek kennisplatform van telers, afnemers, toeleveranciers, adviesorganisaties en belangenbehartigers uit heel Nederland, dat samen werkt aan een toekomstbestendige voedselproductie. Binnen de sector zijn Veldleeuwerik telers dan ook voorlopers in de verduurzaming van de grondgebonden open teelten (CLM 2017).
Het praktijknetwerk van Veldleeuwerik en de thema’s waarop zij actief is zijn momenteel maatschappelijk en politiek relevanter dan ooit. Veldleeuwerik is actief betrokken bij vele plannen en visies van overheid en sector, en is een voorbeeld voor vele regionale en landelijke projecten en initiatieven. Echter, het voortbestaan van Veldleeuwerik is geen vanzelfsprekendheid.
Het aantal aan Veldleeuwerik deelnemende partners neemt af, en daarmee de baten van de stichting. De huidige structuur en verdienmodel sluiten niet meer aan op de veranderende manier waarop de keten, sector, maatschappij en overheid tot verduurzaming willen komen in de landbouw. Het einde van het huidige Veldleeuwerik is daarom een onontkoombare conclusie.
De gezamenlijke inzet binnen Veldleeuwerik is van grote betekenis geweest voor de realisatie en vertaling van het begrip duurzaamheid in de Nederlandse landbouw. Daar zijn we buitengewoon trots op.
'Vanzelfsprekendheid'
Het besluit om te stoppen was onvermijdelijk, legt Hedwig Boerrigter ons aan de telefoon uit. Zonder aanvullende financiering zou de Stichting in de rode cijfers komen en dat kon niet. De komende maanden worden gebruikt om de werkzaamheden af te bouwen en de organisatie te ontmantelen. "Ontzettend wrang", zegt ze. "Het is ongekend dat een privaat initiatief, dat akkerbouwers en partnerbedrijven zo met elkaar verbonden had, zoveel heeft weten te bereiken."
'Avant la lettre'
Veldleeuwerik is een stichting die zo'n 335 akkerbouwers verspreid over het hele land verenigt. Samen beheren ze ongeveer 40.000 hectare, van de ruim 500.000 hectare akkerbouwareaal. Het zijn boeren die als eersten begrepen dat duurzaamheid alleen bedrijfsbreed en op integrale wijze gerealiseerd kon worden. Ze ontwikkelden een geborgd systeem met een tiental indicatoren dat concrete handvatten biedt om verduurzaming kwalitatief te volgen en de impact van verduurzamingsmaatregelen te kunnen gaan meten. Ze bouwden een lerend netwerk, waar telers terecht konden voor voorbeelden, voor hulp, voor wegwijzers, voor het uitwisselen en delen van kennis.
Veldleeuwerik-telers liepen voorop. "Nog vóór er sprake was van kringlooplandbouw, het biodiversiteitsdeltaplan of een klimaatagenda", zegt Boerrigter, "was Veldleeuwerik daar al volop mee bezig. En dus waren we een graag geziene gesprekspartners aan allerlei tafels, ook bij overheden. We hebben namelijk een praktijknetwerk en dat is van grote betekenis."
Erfenis
Het netwerk van mensen die elkaar kennen, is alles wat er nu overblijft. En Boerrigter gaat, met opgeheven hoofd en trots op alles wat bereikt is, de komende maanden aan de slag om deze 'erfenis' te behouden. Want van de akkerbouwsector wordt heel veel gevraagd in deze tijd van transitie. "Dat Veldleeuwerik nu moet stoppen, is eigenlijk een heel slecht signaal. Maar kennelijk moeten we eerst verdwijnen om later mogelijk als een phoenix - als een andere entiteit en met een andere naam - uit de as te herrijzen."
"Vergeet niet," zegt Boerrigter tot slot, "de wereld verandert in razendsnel tempo en de behoefte bij boeren aan iemand die je bij de hand kan nemen, blijft."
In onderstaand filmpje wordt het principe van het zich opheffende Veldleeuwerik uitgelegd:
0
Dit artikel afdrukken
Per 1 januari 2020 stopt Stichting Veldleeuwerik na bijna 18 jaar als verbinder, realisator en voorloper in de duurzame landbouwketen. Veldleeuwerik zocht het afgelopen jaar actief naar nieuwe financieringsmogelijkheden. Hierbij stonden de belangen van de teler voorop. Omdat deze verkenning tot op heden niet heeft geleid tot concreet resultaat, stopt het huidige Veldleeuwerik met ingang van 2020.
Veldleeuwerik is al bijna 18 jaar een uniek kennisplatform van telers, afnemers, toeleveranciers, adviesorganisaties en belangenbehartigers uit heel Nederland, dat samen werkt aan een toekomstbestendige voedselproductie. Binnen de sector zijn Veldleeuwerik telers dan ook voorlopers in de verduurzaming van de grondgebonden open teelten (CLM 2017).
Het praktijknetwerk van Veldleeuwerik en de thema’s waarop zij actief is zijn momenteel maatschappelijk en politiek relevanter dan ooit. Veldleeuwerik is actief betrokken bij vele plannen en visies van overheid en sector, en is een voorbeeld voor vele regionale en landelijke projecten en initiatieven. Echter, het voortbestaan van Veldleeuwerik is geen vanzelfsprekendheid.
Het aantal aan Veldleeuwerik deelnemende partners neemt af, en daarmee de baten van de stichting. De huidige structuur en verdienmodel sluiten niet meer aan op de veranderende manier waarop de keten, sector, maatschappij en overheid tot verduurzaming willen komen in de landbouw. Het einde van het huidige Veldleeuwerik is daarom een onontkoombare conclusie.
De gezamenlijke inzet binnen Veldleeuwerik is van grote betekenis geweest voor de realisatie en vertaling van het begrip duurzaamheid in de Nederlandse landbouw. Daar zijn we buitengewoon trots op.
'Vanzelfsprekendheid'
Het besluit om te stoppen was onvermijdelijk, legt Hedwig Boerrigter ons aan de telefoon uit. Zonder aanvullende financiering zou de Stichting in de rode cijfers komen en dat kon niet. De komende maanden worden gebruikt om de werkzaamheden af te bouwen en de organisatie te ontmantelen. "Ontzettend wrang", zegt ze. "Het is ongekend dat een privaat initiatief, dat akkerbouwers en partnerbedrijven zo met elkaar verbonden had, zoveel heeft weten te bereiken."
Was Veldleeuwerik maar een nieuw initiatief. Voor innovatie en nieuwe ideeën is geld, voor vanzelfsprekendheid nietDe afgelopen maanden zaten Boerrigter en haar bestuursleden overal aan tafel. Om duidelijk te maken welke expertise is opgebouwd op terreinen waarin Veldleeuwerik 18 jaar geleden de pionier was. En om geld bij elkaar te krijgen. Dat laatste is niet gelukt. "Was Veldleeuwerik maar een nieuw initiatief", verzucht Boerrigter. "Voor innovatie en nieuwe ideeën is geld, voor vanzelfsprekendheid niet."
'Avant la lettre'
Veldleeuwerik is een stichting die zo'n 335 akkerbouwers verspreid over het hele land verenigt. Samen beheren ze ongeveer 40.000 hectare, van de ruim 500.000 hectare akkerbouwareaal. Het zijn boeren die als eersten begrepen dat duurzaamheid alleen bedrijfsbreed en op integrale wijze gerealiseerd kon worden. Ze ontwikkelden een geborgd systeem met een tiental indicatoren dat concrete handvatten biedt om verduurzaming kwalitatief te volgen en de impact van verduurzamingsmaatregelen te kunnen gaan meten. Ze bouwden een lerend netwerk, waar telers terecht konden voor voorbeelden, voor hulp, voor wegwijzers, voor het uitwisselen en delen van kennis.
Veldleeuwerik-telers liepen voorop. "Nog vóór er sprake was van kringlooplandbouw, het biodiversiteitsdeltaplan of een klimaatagenda", zegt Boerrigter, "was Veldleeuwerik daar al volop mee bezig. En dus waren we een graag geziene gesprekspartners aan allerlei tafels, ook bij overheden. We hebben namelijk een praktijknetwerk en dat is van grote betekenis."
Erfenis
Het netwerk van mensen die elkaar kennen, is alles wat er nu overblijft. En Boerrigter gaat, met opgeheven hoofd en trots op alles wat bereikt is, de komende maanden aan de slag om deze 'erfenis' te behouden. Want van de akkerbouwsector wordt heel veel gevraagd in deze tijd van transitie. "Dat Veldleeuwerik nu moet stoppen, is eigenlijk een heel slecht signaal. Maar kennelijk moeten we eerst verdwijnen om later mogelijk als een phoenix - als een andere entiteit en met een andere naam - uit de as te herrijzen."
"Vergeet niet," zegt Boerrigter tot slot, "de wereld verandert in razendsnel tempo en de behoefte bij boeren aan iemand die je bij de hand kan nemen, blijft."
In onderstaand filmpje wordt het principe van het zich opheffende Veldleeuwerik uitgelegd:
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 29 januari krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 29 januari krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
#5 Dick, ik kende dit initiatief niet en als ik het lees, denk ik inderdaad dat er synergie kansen waren geweest.
Wellicht zijn er nog meer van dit initiatieven. Zou er niet overkoepelend congres, waar ze door elkaar te ontmoeten tot dit soort ideeën kunnen komen.
Op een heel ander onderwerp heb ik recent zo'n congres gevolgd, en het was heel herkenbaar bij iedereen dat we allemaal los van elkaar hetzelfde padje aan het zoeken waren en allemaal tegen dezelfde problemen aan lopen en soms los van elkaar het wiel opnieuw aan het uitvinden waren.
#1, Michel, er is nu inderdaad Planet Proof en het klopt dat een grote afnemer (HAK) is uitgestapt omdat er nu alternatieven zijn.
Maar ligt het daaraan?
Ik lees vanmorgen op Nature Today hoe de partners van het Deltaplan Biodiversiteit aan de slag gaan en enthousiast over zichzelf zijn. Titel: Nieuwe partners van het Deltaplan Biodiversiteitsherstel maken zich hard voor een biodiverse toekomst.
Louise E.M. Vet (directeur van het Nederlands Instituut voor Ecologie en onafhankelijk voorzitter van de stichting Deltaplan Biodiversiteitsherstel) zegt daar: “Met één boer, of één natuurgebied ben je er niet. Er moet op gebiedsniveau worden samengewerkt”, daarover is ze heel duidelijk.
“We zijn volop aan de slag om over de volle breedte het maatschappelijk draagvlak voor biodiversiteitsherstel te vergroten. Herstel van biodiversiteit is voor iedereen belangrijk. We zoeken actief naar verdienmodellen voor biodivers ondernemen en het ontwikkelen en delen van kennis over biodiversiteit en hoe je dit kunt meten. Ook zoeken we per gebied lokale samenwerking met diverse grondgebruikers om de biodiversiteit in de landbouw en de openbare ruimte te bevorderen. De overheid is hierin ook partij. Wet- en regelgeving moet boeren en beheerders van gebieden steunen in hun inspanningen om de biodiversiteit te stimuleren.”
De systeemwijziging ontstaat bottom-up, vanuit de partners van het Deltaplan. Een krachtige maatschappelijke coalitie als het Deltaplan kan adviseren en desnoods aan de rem trekken bij wet- en regelgeving. De overheid is een belangrijke partner en omarmt het Deltaplan, maar het Deltaplan kan ook een buffer zijn voor de veranderlijke politieke wind waar ondernemers soms voor vrezen.
Ik sprak in de loop der jaren zowel met Boerrigter als met Vet. Op een podium van Veldleeuwerik mocht ik ooit zelfs een pleidooi houden voor een 'gebiedsbenadering' (o.m. Piet Hermus was daarbij). Dat was voor de insectensterfte een zo groot issue werd dat het plan voor een Deltaplan ontstond.
Nu ik dit lees en denk aan beide vrouwen, denk ik: 'wat dom dat ik ze nooit doelbewust heb gekoppeld'.
Boerrigter leidt (nog even) een praktijkorganisatie. Vet leidt een onderwerp waar nog geen organisatie voor is, maar wel geld/medewerking omdat het een topic is. Boerrigter constateerde uit het geld te lopen omdat haar leden hun lidgeld onvoldoende uitbetaald zagen worden. Dat is een onderwerp dat uiteindelijk - denk ik vanuit mijn ervaring - ook het Deltaplan niet gaat oplossen. Samen hadden ze - met nog wat commercieel-economische hulp - dat probleem (tegen de 'topic-cultuur' in waarmee we in Nederland zelfs integrale problemen aanpakken) robuust en voortvarend in een kans kunnen omzetten.
De samenleving wil graag alles gratis. Maar dat gaat niet, helaas. Dus zullen ze ook voor duurzaamheid moeten betalen.
conclusie de samenleving hecht alleen waarde aan duurzaamheid als het gratis is
Twee zaken vallen toch eigenlijk op?
1) Blijkbaar is extern geld nodig omdat van meerwaarde creatie de stichting zich niet kan (kon) bedruipen?
Of leunde dit (te) zwaar op de organisatie: vele plannen en visies van overheid en sector, en is een voorbeeld voor vele regionale en landelijke projecten en initiatieven. Zonder dat het opbrengsten genereerde sec voor de P&L van de stichting Veldleeuwerik?
Dit klinkt als gratis kennis: En dus waren we een graag geziene gesprekspartners aan allerlei tafels, ook bij overheden. We hebben namelijk een praktijknetwerk en dat is van grote betekenis."
Dit is natuurlijk jammer en herkenbaar.
"Was Veldleeuwerik maar een nieuw initiatief", verzucht Boerrigter. "Voor innovatie en nieuwe ideeën is geld, voor vanzelfsprekendheid niet." (Nieuwe krantenlezers krijgen aanbiedingen / kortingsaanbiedingen en de trouwe lezer / klant... nou ja vul maar in...:)
2) Anderzijds lees ik dat ze eerst dus failliet moeten om zichzelf opnieuw uit te vinden (phoenix herrijzen). Tja, eh de survivors lukt dat voor die tijd (net) wel. Zo hard is het bedrijfsleven wel #verdienmodel.
Piet Hermus was jij een lid van Veldleeuwerik en/of collega's van je?