'Nu kun je niemand meer vertrouwen'
Wie gesnapt wordt, is zijn tent kwijt en staat voorgoed op de zwarte lijst. Dat ligt voor een klein bedrijf niet anders, terwijl de beperkte winst niet opweegt tegen zoveel risico.
Daarom is de oude pi-pa-paardentruuk om paardengehakt door het rundergehakt te mengen voor iedereen te riskant. Wie nu nog een zogenaamde integriteitsfraude met paardenvlees pleegt, zit óf financieel compleet klem óf is ronduit dom.
Toch? 'Ja', bevestigde één van mijn contacten in het vlees. En wie het doet wordt gelynched door zijn vakbroeders. Toch? Nog een ja. Wie is het? 'Van Hattem vermoed ik', zei de één. 'Dat vind ik echt heel moeilijk te geloven', zei de ander. Toen het nieuws gisteren na vieren eenmaal rondging, belde ik mijn ongelovige contact terug. 'Tsja, nu kun je dus echt niemand meer vertrouwen', was zijn reactie.
1Vandaag die het nieuws gisteravond op TV bracht, liet overtuigend zien dat er nog steeds stront aan het vleesfront is, al moet worden aangetekend dat Van Hattem nog slechts verdacht is. De NVWA is er bij monde van woordvoerder Benno Bruggink echter helder over: hier is zoveel rook, dat er wel vuur moet zijn. In de voorraad van Van Hattem is een fraudeleuze partij aangetroffen, terwijl bovendien de administratie niet klopt. Niet alle ingekochte kilo's paard, worden ook weer als paard verkocht.
Recente fraude
Europese rundvlees snippers - de grondstof voor gehakt - daalden het afgelopen jaar in prijs. Dat is gek, want de vraag naar gehakt (minced in vaktaal) vlees - de vorm waarin we al meer dan 50% van ons vlees binnenkrijgen - groeit. Relatief gezien dalen de zogenaamde luxe delen van de koe zelfs in waarde. Eén van de mogelijke verklaringen voor die tegenintuïtieve prijsontwikkelingen, is het wantrouwen van vleesverwerkers en maaltijdenmakers jegens Europese snippers. Als super, pizzamaker, lasagnekoker of hamburgerdraaier weet je na 'Selten' en 'Draap' niet meer of iemand paard voor rund verkoopt. Je weet wel dat als je erop gepakt wordt, de rapen gaar zijn. Daarom zijn de profi's minder happig op Europees rundvlees. Als dat waar is, is dat een teken aan de wand. Het zegt veel over de moraal en het onderling vertrouwen in de vleeshandel.
Daarom ook is de fraude bij Van Hattem zo gek. Het is een gerenommeerd bedrijf. Het heeft wat te verliezen. Het knalt niet met zijn kilo's. Je zou niet verwachten dat het zijn naam eraan waagt. De fraude is echter recent. De verdachte partij rundvlees met paarden DNA in Van Hattems voorraad stamt uit december 2013. Post-Selten-Paardenneppers zijn roekeloze diehards. Van Hattem lijkt niet in dat profiel te passen. Toch lijkt het erop dat hij echt een fraude heeft gepleegd waar net de doodstraf op is gezet. Er lijken dus nog steeds waaghalzen rond te lopen. Hoe het echt zit gaan we vast nog horen.
Het werkelijke nieuws
Ik hoorde uit betrouwbare bron dat de tip waarop 1Vandaag aansloeg van 'iemand uit het vlees' kwam. Dat is winst. Het toont aan dat de vleessector zijn rotte appels zelf uit de mand wipt. Middenin de media zodat het flink opvalt. NVWA-man Bruggink toont zich in de uitzending bescheiden maar duidelijk blij te kunnen bevestigen dat zijn NVWA een boef heeft weten te vangen. Hoeveel de NVWA er níet weet te vangen, weet niemand. Na die domme Alders, en zeker na vandaag is het wantrouwen in de vleessector verder vergroot. Zoals op Foodlog gisteren werd opgemerkt, wennen we al aan 'weer een vleesschandaal'. Kamerlid Sjoera Dikkers voelde die sfeer ook aan en twitte:
En ja hoor: weeeer een paardenvlees schandaal.
— Sjoera Dikkers (@SjoeraDikkers) January 29, 2014
Het werkelijk nieuws is dan ook niet de vangst van deze slachter en slager. De tipgever laat zien dat de vleessector zichzelf reinigt. Alleen durf ik te wedden dat alleen mensen uit het vak dat zien. Daarbuiten zal de roep om maatregelen die de roekeloze gekken toch niet tegen kunnen houden nog verder toenemen. En het publiek zal blijven denken 'je wordt toch altijd genaaid'. Of zeggen
Denk er steeds serieuzer over na om van #flexetarier toch maar vegetariër te worden! "Opnieuw vleesschandaal in NL" http://t.co/Ns3KLOZBtD”
— Jaap-Jan (@Jaap_JanD) January 29, 2014
Naming & shaming
Mocht de NVWA de tipgeving in scène hebben gezet, dan zou ik dat een uiterst knappe mediatactiek vinden. Toch krijgen we het vertrouwen onder het publiek er niet mee terug. Als het een opzetje was van een of meerdere correcte vleesmannen om hun sector schoon te maken, dan laat het zien dat ze het herstel van de moraal in hun sector niet van de (al dan niet heruitgevonden) NVWA verwachten, maar van slim toegevoegde en hardhandige naming & shaming.
De uitzending van 1Vandaag van gisteravond is hier te bekijken:
Fotocredits: Van Hattem
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Ik kan me heel goed voorstellen dat een administratie niet 100% klopt. In een industrie als de vleesverwerking kun je niet verwachten dat iedere koe evenveel biefstuk levert... en uit de biefstuk verdampt (lekt) ook nog wat vocht tussen uitsnijden en in de pan leggen. Maar het moet mogelijk zijn om bij een partij biefstuk de gezondheidscertificaten van de geslachte dieren te vinden. Of andersom, de diverse partijen vlees waar delen van een slachtdier in terecht gekomen zijn.
De Onderzoeksraad voor de veiligheid heeft een onderzoek gedaan naar Salmonella in gerookte zalm en de (administratieve) problemen van het vinden van de volledige te recallen partij. Een rapport over voedselveiligheid in de vleesverwerkende industrie zit er aan te komen. Zowel consument als overheid vinden voedselveiligheid belangrijk. Twee recente onderzoeken van de onderzoeksraad. Voor "knoeien met de administratie" kennen we al eeuwen strafrechtelijke termen.
De overheid heeft een stuk verantwoordelijkheid (ook administratieve verantwoordelijkheid) voor onze voedselveiligheid bij de verwerkers gelegd. Dat zijn volgens mij vaak juist de zaken waar de industrie zelf een grote invloed op heeft. Je kunt "tracking" als kostenpost zien, maar het is wel een stuk verzekering tegen vergiftiging van je consumenten. En wie kan er beter tracken dan de organisatie die de verwerking doet?
Peter, het gaat om een voorbeeld uit een ander industrie die óók zijn administratie niet op orde heeft en dat nb voor een illigale deel industrie waar Nederland een van slechte voorbeelden van EU en de Wereld is. Over prioriteiten gesproken. Kan je je dan voorstellen dat bij legale bedrijven de ¨vierkantscontrole¨ in deze ¨nieuwe¨ tijden van DNA testen en gecomputiseerde Administraties niet helemaal klopt. Een techniek waar men de bewijslast compleet bij de producent heeft gelegd en het pas sinds kort is dat een fout met 2 soorten vlees als een economisch en strafrechtelijk delict wordt gezien. Mede dankzij de nieuwe generatie van technieken en functionarissen.
Ik denk niet dat wat de criminaliteit in amfetaminefabriekjes doet relevant is voor een bedrijf dat claimt op legale wijze een bijdrage aan de voedselketen te leveren. Voor de voedselveiligheid zijn er regels gesteld over vee en vleeskeuring en traceerbaarheid van vlees. (Of de regels beter kunnen en moeten lijkt me niet het onderwerp van deze draad.)
We hebben een NVWA die naleving van de regels moet bewaken, voor een deel gewoon voedselveiligheid, maar ook als scheidsrechter zodat de slachterijen eerlijk concurreren. Dat een geval voedselfraude (20% paardenvlees in rundergehakt) hard aangepakt wordt is zowel uit het de belangen van de consument als uit het oogpunt van de "branche" (lees concurrenten) terecht.
En wat ik al eerder gezegd heb: "Paardenvlees: lekker! Maar mag het dan wel op het etiket."
Peter, die NVWA controle zal waarschijnlijk zowel DNA als administratief zijn. Nu.... wanneer zelfs in de chemische industrie sporen doodlopen (denk aan de illigale amfetamine fabriekjes) Hoe precies traseerbaar denk je dat de vleesindustrie administreerde / registreerde? De NVWA heeft en neemt die hoofdrol nu met het aan de schandpaal nagelen van, naar mijn bescheiden mening, relatief kleine bedrijven die de Nederlandse vlees industrie (nog) niet om doen vallen.
Joannes, ik weet niet precies welke analyses de NVWA op het vlees heeft losgelaten en ook de exacte resultaten niet. Ik neem wel aan dat de reactie bij "sporen paard" anders geweest zou zijn dan bij 20(+/-2)% Ook de observatie dat er kennelijk een kudde paarden bij van Hattem naar binnen is gelopen die volgens de administratie nooit de deur uit gegaan is doet me vermoeden dat de NVWA meer dan sporen paard in het rundvlees heeft gevonden.