Piets paard & wilde Willy

Vorige week was ik uit eten bij het Amsterdamse steakrestaurant Piet de Leeuw. Ik vroeg het eerst de bediening en daarna aan Loek van Thiel, de huidige baas van het steak house: zijn er klanten die vragen of het wel snor zit met de Phenylbutazon in paard? Sinds de paardencrisis weet iedereen dat Piet paard in plaats van koe serveert. En sinds iedereen het weet zet Loek het paard trots op de kaart, naast de echte, minder lekkere, maar duurdere ossenhaas. "Mensen vinden het heerlijk", zegt Loek, "fenielwat zegt u? Ik kan het niet eens uitspreken. Ik heb er nog nooit van gehoord. Niemand die er naar vraagt." De bediening erkent dat. Bij Piet geniet men van paard. Mijn disgenoten beaamden het: Piets paard is heerlijk! Het is hip, sinds de schandalen.

Gistermiddag werd bekend dat in februari ontmaskerde paardenvleesfraudeur Willy Selten 50.000.000 kilo met paard 'besmet' rundvlees in heel Europa in omloop zou hebben gebracht. Het belandde bij 130 verschillende vleesverwerkers waarvan de NVWA de namen niet bekend wil maken. Wat van die leveringen nog van terug te vinden is, moet uit de handel worden gehaald, zegt de NVWA. Die 50 miljoen kilo is heel wat. Nederland kan er voor drie maanden van eten, zei de NOS. Dat is niet helemaal correct. Nederlanders eten gemiddeld zo'n 10 kilo koe per jaar. De helft daarvan is gemaakt van zogenaamde snippers, het soort vlees dat Selten vermengde met paard. Snippers zijn afsnijdsels en niet als biefstuk en andere mooie delen te verkopen stukken vlees. Ook al is het dan nog maar voor anderhalve maand, het klinkt nog altijd als veel. In de Europese vleesberg is het echter zo verdwenen. En dat is precies wat Willy ermee liet gebeuren. Een vleeshandelaar die ik sprak, rekende me voor dat op iedere 100 koeien die in de EU worden geslacht slechts 1 paard wordt geslacht. Daarvan wordt het grootste deel legaal verkocht. Een klein deel wordt omgekat door het te versnijden met ander vlees. Daarbij komt dat die 50 miljoen diepgevroren kilo's niet over een periode van een paar maanden zijn verkocht, maar over jaren. Er hangt echt geen 3 maanden besmet vlees boven Nederland. Het meeste ervan is bovendien allang door het toilet gespoeld, overal in Europa. Niet overdrijven dus, al is het knalharde fraude.

In de EU werden in 2007 215.000 paarden geslacht. Daarvan kwamen er minder dan 6.000 uit de Roemeense bron waar de paarden van Selten en zijn kompaan Jan Fasen vermoedelijk vandaan kwamen. Een paard levert ca. 200 kilo vlees op. Laten de slachtcijfers in 2010-2012 zijn verdubbeld. Dan gaat het om ca. 2,5 miljoen kilo. En vooruit, laten daar nog eens het driedubbele aan andere paarden in mee zijn gehobbeld. Dan hebben we het over 7,5 miljoen kilo die, zoals de NOS vandaag liet zien, in heel Europa verdween. De 739 miljoen Europeanen die gehakt rundvlees en kant-en-klare producten aten, eten met zijn allen gemiddeld zo'n 8 kilo koe per jaar, waarvan 4 in de vorm van Willy's snippers. Daarmee zit je zomaar op 2,956 miljoen kilo. U ziet het, zo bezien verdwijnt het schandaalvlees van Willy Selten als sneeuw voor de zon. En dat was precies zijn bedoeling. Het moest niet opvallen, maar gewoon verdwijnen. Ik sprak Selten op 11 februari, enkele dagen voor hij werd ontmaskerd. Hij ontkende zijn rommelarij glashard. Inmiddels begrijp ik dat wel. Stel dat hij en zijn maat Jan Fasen een euro extra beurden per kilo omgekat paardenvlees. Dat zorgt voor een fortuin van tussen de 1 en 3 miljoen euro de man per jaar. Voor zo'n bedrag zetten wilde, rommelende slagers heel Europa rustig op zijn kop.

Nu is het spel uit. De politiek is in rep en roer en wil opheldering. 'Onbestaanbaar', zegt Kamerlid Gerard Schouw (D66) terwijl hij zint op wettelijke maatregelen. Iedereen heeft het mogelijk gegeten, suggereert Marianne Thieme (PvdD). Sjoera Dikkers (PvdA) is 'geschrokken', net als de verantwoordelijke staatssecretaris Dijksma.Terecht, want dit kon toch maar mooi gebeuren in ons keurig nette Nederland. Onze NVWA heeft gefaald. Dat kon ook niet anders want er is flink bezuinigd op die dienst.

En tegelijk gaat het nergens over."Nu blaast de NVWA de getallen op", zei mij een keurig contact in de slagerswereld, "om te laten zien dat een land van handige handelaren zuiniger op zijn reputatie en controledienst moet zijn." Niettemin denken hij en ik dat u rustig kunt gaan slapen. De ontstekingsremmer Phenylbutazon zal u geen last bezorgen door die snippers en al evenmin door de incidentele biefstuk die u af en toe bij Piet - of soms van de paardenslager - eet.
Het laat wel een belazerd gevoel achter: wat zou er nog meer mis zijn?

Dat weet niemand meer. Wilde Willy helpt de NVWA dat duidelijk te maken. Dat vertelde ik de radio gisteravond. Ze hadden maar een paar minuten voor het item. Toch maar iets simpels, besloten ze.

Ik zei het hier én afgelopen vrijdag in De Telegraaf: bij McDonalds zou zoiets nooit kunnen gebeuren en dat wàs ook de reden dat daar géén paard in de hamburger werd aangetroffen. De Kamer zou toch eens moeten kijken wat daar van te leren valt.

Fotocredits: Steak House Piet de Leeuw in de Amsterdamse Noorderstraat, Foodlog Media