4 min
Officieel pas per 1 april, maar Statiegeld Nederland en de supermarkten waren er toch al iets eerder klaar voor. Maandag werd de symbolische aftrap van statiegeld op blikjes gegeven bij een PLUS-supermarkt in Almere. Het hele proces had de nodige voeten in de aarde.
Het besluit om statiegeld uit te breiden tot blik duurde meer dan 20 jaar. Er was zelfs even sprake van het afschaffen van het hele statiegeldsysteem. In eerste instantie was de uitbreiding alleen voor kleine plastic flesjes. Toenmalig staatssecretaris Stientje van Veldhoven koos daarvoor vanwege met name de "urgentie van de plastic soep". Het kabinet (Rutte III) was destijds stellig: statiegeld op blik komt er niet.
Blikken soap
En toch... Een snelgroeiende Statiegeldalliantie hield samen met anderen - milieuorganisaties, gemeenten, consumentenorganisaties, individuele zwerfafvalrapers en Tweede Kamerleden - de druk op de ketel. Zoals met een eigen proef van Recycling Netwerk die laat zien dat ook drankblikjes plastic bevatten.
Daardoor kwam het onderwerp weer op de politieke agenda. Ook zijn bijna alle gemeenten voor. Een studie van de WUR, in opdracht van Recycling Netwerk Benelux, die de gevolgen van zwerfafval liet zien, leidde tot een verdere doorbraak. Jaarlijks blijken er duizenden koeien te lijden en dood te gaan door zwerfafval. Blikjes, en dan met name blikscherven, spelen hier een grote rol in, het zogenoemde scherp-in. En zo sluit boerenfederatie LTO zich aan bij de Statiegeldalliantie. Ook het CDA maakt hierna een ommezwaai. CDA-woordvoerder en melkveehouder Maurits von Martels speelde hierbij een belangrijke rol, aldus de alliantie. Samen met ChristenUnie en D66, diende het CDA in 2019 een motie in die uiteindelijk ten grondslag ligt aan het besluit voor statiegeld op blikjes.
Middels de campagne "Statiegeld, Yes We Can!" voert de Statiegeldalliantie met hun partners de druk op de regering op om nog in dezelfde regeerperiode te besluiten voor statiegeld op blikjes. Waar Van Veldhoven het besluit wilde overhevelen naar de volgende regering, hakt ze onder aanmoediging van onder meer kamerleden Cem Laçin (SP), Carla Dik-Faber (ChristenUnie) en Maurits von Martels (CDA) en ook Sandra Molenaar, directeur van de Consumentenbond, de knoop toch zelf door. Van Veldhoven acht de afname van zwerfblik 'niet realistisch' en besluit definitief tot invoering van statiegeld op blik.
Gigantische operatie
Het was dan ook wel een gigantische operatie op logistiek gebied, volgens Hester Klein Lankhorst, directeur van Afvalfonds Verpakkingen. De hoeveelheden blik zijn enorm. Jaarlijks worden ruim 2,5 miljard blikjes bier, fris en andere dranken op de Nederlandse markt gebracht. Voor plastic flessen gaat het om meer dan 600 miljoen grote plastic flessen en 900 miljoen kleine flesjes.
Het Afvalfonds is verantwoordelijk voor recycling van alle verpakkingen zoals glas en papier, én voor statiegeld. Statiegeld Nederland is verantwoordelijk voor de praktische uitvoering van het systeem. Directeur Raymond Gianotten zegt dat "alles en iedereen" klaar is voor het "collectieve systeem". Naast supermarkten, producenten en importeurs gaat het ook om de benodigde software, dat laatste zorgde volgens het bedrijfsleven voornamelijk de vertraging.
Het in de wet vastgelegde streven is dat minstens 90% van de blikjes wordt ingezameld bij de inzamelpunten voor recycling. Dat zal niet over 1 nacht ijs gaan. Blikjes met en blikjes zonder statiegeld zullen nog een tijd naast elkaar leven in het schap, de zogenoemde overgangsperiode. Supers en alle andere aanbieders van blik moeten hun oude voorraad nog wegwerken. Voor de consument is het opletten geblazen of ze geen geld weggooien.
Daar maken ondernemers uit de grensregio graag gebruik van. Sommigen hebben extra voorraad ingekocht om het nog zo lang mogelijk uit te zingen zónder statiegeld. Voor ondernemers langs de Duitse grens is de verkoop van blikjes frisdrank namelijk al jaren goede handel. Duitsers kopen winkelwagens vol Nederlandse blikjes omdat ze die niet hoeven te bewaren en terug te brengen. In Duitsland zit al sinds 2003 statiegeld op blik. Grensondernemers vrezen hun Duitse klandizie te verliezen, al is er wel een verschil. In Duitsland is het statiegeld €0,25, in Nederland €0,15.
Te laag statiegeldbedrag
Hoewel ze blij zijn met de invoering, is dat ook precies een punt waar de Statiegeldalliantie niet tevreden mee is: ze vinden het Nederlandse bedrag niet toereikend. Van de kleine plastic flessen met €0,15 statiegeld wordt - tot nu toe - minder dan 90% ingezameld. Duitsland zou met €0,25 statiegeld tot 98% blikjes retour krijgen. Volgens de Statiegeldalliantie leiden lage retourpercentages tot financieel voordeel voor het bedrijfsleven. Als er minder drankverpakkingen worden teruggebracht, hoeft er ook minder statiegeld te worden uitgekeerd. In totaal zal er met kleine en grote plastic flessen en blikjes jaarlijks een bedrag van ongeveer €700 miljoen aan statiegeld gemoeid zijn, zegt Gianotten.
In centra wordt alles gesorteerd en geteld. Een grote drukpers perst ze tot balen voor recycling. Staatssecretaris Vivianne Heijnen noemt het "weer een mooie stap richting de circulaire economie!"
Dit artikel afdrukken
Blikken soap
En toch... Een snelgroeiende Statiegeldalliantie hield samen met anderen - milieuorganisaties, gemeenten, consumentenorganisaties, individuele zwerfafvalrapers en Tweede Kamerleden - de druk op de ketel. Zoals met een eigen proef van Recycling Netwerk die laat zien dat ook drankblikjes plastic bevatten.
Daardoor kwam het onderwerp weer op de politieke agenda. Ook zijn bijna alle gemeenten voor. Een studie van de WUR, in opdracht van Recycling Netwerk Benelux, die de gevolgen van zwerfafval liet zien, leidde tot een verdere doorbraak. Jaarlijks blijken er duizenden koeien te lijden en dood te gaan door zwerfafval. Blikjes, en dan met name blikscherven, spelen hier een grote rol in, het zogenoemde scherp-in. En zo sluit boerenfederatie LTO zich aan bij de Statiegeldalliantie. Ook het CDA maakt hierna een ommezwaai. CDA-woordvoerder en melkveehouder Maurits von Martels speelde hierbij een belangrijke rol, aldus de alliantie. Samen met ChristenUnie en D66, diende het CDA in 2019 een motie in die uiteindelijk ten grondslag ligt aan het besluit voor statiegeld op blikjes.
Middels de campagne "Statiegeld, Yes We Can!" voert de Statiegeldalliantie met hun partners de druk op de regering op om nog in dezelfde regeerperiode te besluiten voor statiegeld op blikjes. Waar Van Veldhoven het besluit wilde overhevelen naar de volgende regering, hakt ze onder aanmoediging van onder meer kamerleden Cem Laçin (SP), Carla Dik-Faber (ChristenUnie) en Maurits von Martels (CDA) en ook Sandra Molenaar, directeur van de Consumentenbond, de knoop toch zelf door. Van Veldhoven acht de afname van zwerfblik 'niet realistisch' en besluit definitief tot invoering van statiegeld op blik.
De hoeveelheden blik zijn enorm. Jaarlijks worden ruim 2,5 miljard blikjes bier, fris en andere dranken op de Nederlandse markt gebrachtDe industrie verzette zich al die jaren en vraagt steeds om uitstel. Ze gooien het er steeds op dat ze eerst een alternatief willen uitproberen. In de eerste dagen van Foodlog schreef Ailko Faber er al over. Dit 'meestribbelen' zorgt steeds voor vertraging en dat het dossier naar een volgende minister wordt overgeheveld. Ook na het besluit van de invoering stribbelt de industrie nog tegen - of mee zoals ze het zelf noemen. Het bedrijfsleven zet in op een systeem om de blikjes buiten de supermarkt in te zamelen. Nadat dit plan onder maatschappelijke en politieke druk wordt ingetrokken, gaf het bedrijfsleven aan in tijdnood te zitten. De regering ging er niet mee akkoord om pas op 1 april te starten, maar de Raad van State achtte de aangegeven tijdnood aannemelijk.
Gigantische operatie
Het was dan ook wel een gigantische operatie op logistiek gebied, volgens Hester Klein Lankhorst, directeur van Afvalfonds Verpakkingen. De hoeveelheden blik zijn enorm. Jaarlijks worden ruim 2,5 miljard blikjes bier, fris en andere dranken op de Nederlandse markt gebracht. Voor plastic flessen gaat het om meer dan 600 miljoen grote plastic flessen en 900 miljoen kleine flesjes.
Het Afvalfonds is verantwoordelijk voor recycling van alle verpakkingen zoals glas en papier, én voor statiegeld. Statiegeld Nederland is verantwoordelijk voor de praktische uitvoering van het systeem. Directeur Raymond Gianotten zegt dat "alles en iedereen" klaar is voor het "collectieve systeem". Naast supermarkten, producenten en importeurs gaat het ook om de benodigde software, dat laatste zorgde volgens het bedrijfsleven voornamelijk de vertraging.
In totaal zal er met kleine en grote plastic flessen en blikjes jaarlijks een bedrag van ongeveer €700 miljoen aan statiegeld gemoeid zijnOvergansperiode
Het in de wet vastgelegde streven is dat minstens 90% van de blikjes wordt ingezameld bij de inzamelpunten voor recycling. Dat zal niet over 1 nacht ijs gaan. Blikjes met en blikjes zonder statiegeld zullen nog een tijd naast elkaar leven in het schap, de zogenoemde overgangsperiode. Supers en alle andere aanbieders van blik moeten hun oude voorraad nog wegwerken. Voor de consument is het opletten geblazen of ze geen geld weggooien.
Daar maken ondernemers uit de grensregio graag gebruik van. Sommigen hebben extra voorraad ingekocht om het nog zo lang mogelijk uit te zingen zónder statiegeld. Voor ondernemers langs de Duitse grens is de verkoop van blikjes frisdrank namelijk al jaren goede handel. Duitsers kopen winkelwagens vol Nederlandse blikjes omdat ze die niet hoeven te bewaren en terug te brengen. In Duitsland zit al sinds 2003 statiegeld op blik. Grensondernemers vrezen hun Duitse klandizie te verliezen, al is er wel een verschil. In Duitsland is het statiegeld €0,25, in Nederland €0,15.
Te laag statiegeldbedrag
Hoewel ze blij zijn met de invoering, is dat ook precies een punt waar de Statiegeldalliantie niet tevreden mee is: ze vinden het Nederlandse bedrag niet toereikend. Van de kleine plastic flessen met €0,15 statiegeld wordt - tot nu toe - minder dan 90% ingezameld. Duitsland zou met €0,25 statiegeld tot 98% blikjes retour krijgen. Volgens de Statiegeldalliantie leiden lage retourpercentages tot financieel voordeel voor het bedrijfsleven. Als er minder drankverpakkingen worden teruggebracht, hoeft er ook minder statiegeld te worden uitgekeerd. In totaal zal er met kleine en grote plastic flessen en blikjes jaarlijks een bedrag van ongeveer €700 miljoen aan statiegeld gemoeid zijn, zegt Gianotten.
Consumenten kunnen kiezen wat ze met hun statiegeld doen: bij supermarkten krijgen ze het terug, bij bijvoorbeeld bioscopen en sportclubs is afgesproken dat het naar een goed doel gaatIn 2021 kwamen naar schatting van Milieu Centraal zo'n 150 miljoen blikjes in het milieu terecht. Om ons bewust te laten worden dat je hier nu geld mee weggooit, komt er een landelijke reclamecampagne op televisie, radio, online en via abri's. "Je kunt er straks niet omheen", aldus Klein Lankhorst. En waar kun je ze inleveren? Er zijn op ruim 27.000 plekken inleverapparaten waaronder bij grotere supermarkten, tankstations langs snelwegen, bij sportclubs en op Utrecht CS en Amsterdam CS. In de toekomst moeten alle bemande treinstations een inleverpunt krijgen, net als mogelijk middelbare scholen. Consumenten kunnen kiezen wat ze met hun statiegeld doen: bij supermarkten krijgen ze het terug, bij bijvoorbeeld bioscopen en sportclubs is afgesproken dat het naar een goed doel gaat.
In centra wordt alles gesorteerd en geteld. Een grote drukpers perst ze tot balen voor recycling. Staatssecretaris Vivianne Heijnen noemt het "weer een mooie stap richting de circulaire economie!"
Nog 5
Je hebt 0 van de 5 kado-artikelen gelezen.
Op 10 juni krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 10 juni krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
In Deutschland werd er in eerste instantie ook gesputterd met het statiegeld op PET en blik, maar daarna is het soepeltjes ingevoerd. Daar waren ze wel zo slim om 0,25 EUR per fles of blik te rekenen. Blijkbaar weten wij het beter of hebben we domweg niet naar ons buurland gekeken.
Naar eigen zeggen heeft absolute topondernemer Bert Hesselink 10 miljoen betaald voor 15 miljoen blikjes. Ik heb dat door laten rekenen en daar kwam uit dat hij bijna 67 cent per blikje heeft betaald. In dat geval had hij ze beter online bij een supermarkt kunnen bestellen.
“Consumenten zitten helemaal niet te wachten op de nieuwe blikjes. Daar ben ik van overtuigd” zegt Bert Hesselink, directeur van goedkope partijen-onderneming Die Grenze in het AD. Hij zag een gat in de markt en heeft afgelopen week 15 miljoen blikjes ingekocht zonder statiegeld. Dat zijn maar liefst 300 vrachtwagenladingen vol. Hij is van plan al deze blikjes te verkopen, vanuit de verwachting dat consumenten ze graag zullen willen kopen. Ze zijn immers goedkoper, want er zit geen statiegeld op.
Hesselink overtreedt geen wetten: blikjes die voor april geproduceerd zijn, mogen gewoon nog verkocht worden. Zo helpt hij ook nog de oude voorraad weg te werken, want weggooien zou natuurlijk zonde zijn!
Plus zet met de invoering van het statiegeld op blikjes meteen 'een stap verder', door ook statiegeld te vragen voor de flesjes die klanten in de supermarkt gebruiken om zelf sinaasappelsap te pakken uit het sapapparaat met perssinaasappels, schrijft FoodPersonality. Dat gaat ruim 60.000 kilo te recyclen plastic opleveren.
(Albert Heijn en Jumbo voerden overigens eerder al statiegeld in op sapflessen.)
Recycling Netwerk Benelux en zwerfafvalexpert Dirk Groot pleiten vandaag in het AD voor statiegeld op álle drankverpakkingen "waar een dop of deksel op zit". Dus ook op kartonnen drinkpakken, koffiebekers en knijpverpakkingen van bijvoorbeeld Capri-Sun. Er zouden geen uitzondigeringen moeten zijn, zodat het duidelijk is voor de consument en dat producenten er niet omheen kunnen manoeuvreren door een andere verpakking te introduceren.