Volgens overheidsinstellingen gaat het bij ons dit seizoen al om 3 miljoen geruimde legkippen, vleeskuikens, opfokleghennen, vleeseenden, kalkoenen, sierkippen en watervogels uit besmette stallen, en nog eens 700.000 soortgenoten uit voorzorg.
Van seizoensziekte naar endemie
Hoewel, 'dit seizoen'? Dat vogelgriep tijdens het zomerse broedseizoen nog in Nederland voorkomt is juist heel uitzonderlijk. De vogelgriep was namelijk een ziekte die door trekvogels meegebracht werd.
De vogelgriep circuleert nu het hele jaar door in Europa; het is geen seizoensgebonden bedreiging meerIn juni was die gedachte dan ook reden tot optimisme voor de Amerikaanse pluimveehouderij, schreef FoodSafetyNews: na 40 miljoen dode dieren zou het einde in zicht zijn omdat "het vogelgriepvirus niet overleeft in hete weersomstandigheden. Met het warmere weer zijn er minder meldingen."
Maar ondanks de hittegolven is er helemaal geen sprake van verlichting in Europa. Erger nog, dit jaar zijn ook veel zogeheten standvogels, die helemaal niet trekken, besmet geraakt. Zo vielen er in juni duizenden slachtoffers onder de Nederlandse (en Belgische en Britse) Noordzeevogels.
Een van de recente uitbraken, in Dalfsen, werd waarschijnlijk veroorzaakt door een besmette ooievaar, een vogelsoort die tot dit jaar nog nooit besmet raakte met de vogelgriep. "De ecologie [van de vogelgriep] is in een paar jaar tijd drastisch veranderd," zei viroloog Marion Koopmans in maart. "De vogelgriep circuleert nu het hele jaar door in Europa, het is niet alleen een seizoensgebonden bedreiging. De vogelgriep is permanent aanwezig in de wilde vogelpopulatie." Endemisch heet dat in vaktaal.
Vaccineren?
De meldingen van de afgelopen weken zijn aanleiding voor een nieuwe discussie: waarom gaan we niet vaccineren? In een filmpje op de NOS zeggen verschillende experts dat dé toekomstvaste oplossing een vaccin is. Probleem: volgens de huidige regelgeving mogen producten van gevaccineerd pluimvee niet geëxporteerd worden. Van de productie van de Nederlandse pluimveehouderij gaat 75% naar het buitenland, zowel eieren als vlees. Maar er zijn nog meer gevaren. Tot nu toe bedreigde het virus voornamelijk vogels. Maar er zijn ook zoogdieren met vogelgriep besmet geraakt en het risico op (dodelijk aflopende) besmetting van de mens bestaat wel degelijk. En dán zijn de poppen pas echt aan het dansen.
Ondertussen kiest de Franse overheid voor een heel andere aanpak. In Frankrijk treft de vogelgriep met name de ganzen- en eendenfokkerij, met de foie gras als boegbeeld van het probleem. Dit 'seizoen' werden er al ruim 16 miljoen ganzen- en eenden ('palmipèdes') geruimd en ook de Fransen zijn er voor beducht dat de 'épizootie' van vogels overslaat op mensen.
Frans aanvalsplan
Eind juli lanceerde de Franse overheid daarom een actieplan om de vogelgriepcrisis aan te pakken. Zo krijgen de getroffen pluimveehouders een schadevergoeding waarvoor in totaal €760 miljoen is uitgetrokken.
Verder adviseert de gezondheidsautoriteit ANSES om "de bezettingsdichtheid en het aantal eenden per bedrijf tijdens de risicoperiode drastisch verminderen, evenals de verplaatsingen van dieren en de transportafstanden." Een reductie van de veestapel dus, tot onrust van de openlucht-eendenfokkers van boerenvakbond Conféderation paysanne, die stellen dat het in het (economisch) belang is van de ketenpartijen maar voorbij gaat aan de gezondheidsprobleem waar het endemisch wordende virus hen mee confronteert. Ophokken heeft de 1.400 uitbraken en de bijna 20 miljoen geruimde dieren immers niet kunnen voorkomen.
De Franse overheid pakt verder door: er komen 'detectie-kits' en tests op de bedrijven zelf, om een besmetting in een vroeg stadium vast te kunnen stellen. Maar het allerbelangrijkste nieuws is dat de Franse overheid een experiment start met vaccineren. Als alles goed gaat, komt het vaccin dan vanaf de zomer van 2023 beschikbaar. Zo ver is Nederland nog lang niet.
Dès aujourd'hui, nous lançons une expérimentation vaccinale contre l'influenza aviaire chez les palmipèdes.
— Julien Denormandie (@J_Denormandie) May 10, 2022
Objectif d'ici 2023 : évaluer scientifiquement l’efficacité de la vaccination contre ce virus pour renforcer notre arsenal de protection avec nos partenaires européens. pic.twitter.com/Vp3BxyzXwp
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Zijn er ook nog alternatieven naast vaccineren, of is dat het enige wat nog kan? En stop je verspreiding ook dan, of is dat net als met corona: alle beesten krijgen het toch wel, wellicht minder erg? En moeten ze dan ook continu gevaccineerd worden, elk jaar of wellicht vaker bij nieuwe mutaties? En is er ook kans op missers, dat net als bij griepvaccinatie ze net de verkeerde mutatie kiezen en effectiviteit plotseling maar 20% is? En zo ja, wat gebeurt er dan?
Zomaar even wat vragen van een leek :)
Vaccineren is m.i. de beste oplossing, zie hier. Alternatief kan zijn zeer strikte biosecurity, maar dan is het sowieso gedaan met alle vrije uitloop pluimveehouderij.
Handelsbelemmeringen kunnen weggenomen worden als er gebruik wordt gemaakt van de mogelijkheid om onderscheid te maken tussen gevaccineerd pluimvee en pluimvee dat besmet is met de 'wilde' variant. Dat vergt dus overleg/afspraken met handelspartners.
Ik hoop dat het uitkomst biedt. Er zijn pluimveeziektes zeldzaam geworden vanwege de entingen in het verleden. Laten we dus hopen dat dit ook lukt.
Toch zegt mijn onderbuikgevoel dat we in een zelfde situatie zullen belanden zoals bij 'IB' (infectieuze bronchitis). Je kunt er tegen enten, een andere stam kan evengoed soelaas bieden t.o.v. andere stammen en dus bij infectie de klachten mild houden, maar aanwezig zal het toch blijven in de sector.
Reductie van het aantal dieren, beperkt alleen het aantal geruimde dieren. De griep moet ergens zijn binnen gekomen. Bij kleinschaliger krijg je juist meer plekken waar ze gaan worden gehouden, meer dierhouders en meer risico op vermenging met humane varianten.
Daarom is biosecurity een potentiële oplossing, echter kom je dan met zeer gesloten stalsystemen, terwijl 1 kleine onvolkomenheid al genoeg is (bv vogelpoep aan kleding/schoeisel/via muizen oid). Uiteindelijk is dat ook niet vol te houden.
Alternatief is GGO = crispr/cas kippen welke ongevoelig zijn gemaakt (bv receptor verwijderd voor virus). Dit stuit op regelgeving en perceptie consument/burger.
Daarnaast als het virus gestuit word muteert het wel en probeert opnieuw (willen we al helemaal niet).
Vaccinaties (zie eerdere comment) is veelal de goedkoopste, snelste en beste oplossing. Je moet, net als bij de mens, ieder jaar een nieuw vaccin hebben en hopen dat de dekking goed is. We hebben (nog) geen universeel vaccin, voor verschillende dieren, kippen, ganzen, eenden ed zijn mogelijk verschillende vaccins nodig.
Het binnen houden en afschermen en ruimen/doden is ter bescherming van de bevolking, voorkom besmetting en risico op re-assortie met mens of infectie van mens.
leuk weetje, vrijwel alle griepvaccins worden gemaakt (vermenigvuldigd) op eieren. Zonder grootschalige houderij geen griepvaccins.
Een 'ongezien initiatief': de Franse eenden- en ganzensector stelt voor hun stallen een maand leeg te ruimen. Met zo'n 'preventieve vide sanitaire hopen ze een zoveelste vogelgriepgolf te voorkomen en zich wel goed voor te kunnen bereiden op de feestdagen (hoogtijdagen voor de foie gras).
Het initiatief komt van de Palso, de brancheorganisatie die de BGA en Label Rouge-certificering van zuidwest-Frankrijk beheert. Het gebied dat zich uitstrekt over het oosten van Les Landes, het westen van de Gers en het noorden van Pyrénées-Atlantiques is goed voor een kwart van de Franse foie gras-productie. De maand leegstand gaat circa 500.000 ganzen en eenden schelen.
Het voorstel ligt nu bij het ministerie van Landbouw. Dat moet instemmen met de maatregel die zo'n €12 miljoen gaat kosten aan schadevergoedingen. "Als je ziet dat we nu al richting het miljard gaan voor de totale schadevergoeding voor de vogelgriep, is 12 miljoen een schijntje," zegt Chantal Brethes, president van de Palso.