Champagne zit in het verdomhoekje. Trendy jongeren nippen tegenwoordig Spaanse schuimwijn tijdens hun orgietjes. Maar ook bier parelt. Schuim in het glas is geen teken van klasse of goede smaak. Champagne is méér dan een duur drankje. Het is een monument! Een dat je kan drinken.
Ik ben niet bijgelovig. Maar wanneer ik de eerste dag van het nieuwe jaar instap, dan hoort daar échte champagne bij. Champagne bij het ontbijt. Word ik waarlijk diep gelukkig van. Het hoeft niet elke week, maar op die ene symbolische eerste dag van het jaar geeft het mij een voorgevoel van voorspoed.
Dus heb ik weer een voorraadje ingeslagen. Het was een uitzonderlijk goedkoop champagnejaar en ik ben deze herfst ook gaan rondneuzen in de streek, bij een sympathieke producent op leeftijd. Ik wist wel al een en ander van champagnewijnen af, uit de boekjes. Maar het is veel leerzamer te vertoeven tussen mensen die champagne in hun aderen hebben stromen en belletjes ademen. Hoe inspirerend om producenten te ontmoeten die geen enkele kans laten voorbijgaan om een fles te kraken. Zij denken niet in termen van marktaandeel of businessplan. Zij geloven in een goed product, en meer moet dat niet zijn.
Marketing
Maar waar komt de reputatie van champagnewijn eigenlijk vandaan? Hoe komt het dat een wijnstreek die eigenlijk te noordelijk lag om stevige wijn te produceren, de meest prestigieuze drank op de aardbol levert? Het antwoord is aardrijkskunde, geschiedenis en marketing. Vroeger dacht ik: ‘Champagne = Reims.’ Dat is een belangrijke stad in Frankrijk. Daar werd het christendom de staatsgodsdienst. Daar werden de koningen gekroond. Dus wat van Reims kwam, was allicht chique?
Maar het valt op dat de meeste champagnehuizen in Epernay gevestigd zijn, niet in de grote stad Reims. Dat komt vanwege de Marne. Reims heeft maar een beekje, de Vesle. De Seine loopt nog verder naar het zuiden, door Troyes. De Marne daarentegen liep dwars door de oorspronkelijke wijngaarden. Van oorsprong een pretentieloos populair wijntje dat met het grootste gemak per boot kon drijven naar Parijs, eertijds de tweede grootste stad van Europa. Een drankje, te vergelijken met de Castelli Romani in Rome. Verder stroomafwaarts kwam men ermee in Normandië en dus ook in Engeland. Wat van Parijs kwam, was altijd al mode.
Die goedkope wijntjes werden op vat vervoerd en parelden soms nog als ze jong werden gedronken. Maar het waren de Engelsen die de schuimwijn uitvonden. Zij hadden al het schuimend bier bedacht (hergisting op fles) en gingen die techniek op de lichte wijn toepassen (met de sterkere bewaarwijnen uit Bordeaux lukte dat niet). Op fles trekken met een likje suiker en goed afsluiten! Naarmate het succes toenam, werd de vraag naar champagne groter, ondanks de oorlogen tussen beide landen. Men vond dat schuimen wel wat hebben.
Champagne Charlie
En Dom Perignon dan? Die mythische monnik heeft de champagne niet uitgevonden. Hij was ‘manager’ van een abdij bij Epernay en had altijd geld nodig. Dus wou hij de uitstraling van zijn abdijproducten
Er waren nog veel uitvindingen nodig om champagne te maken tot wat ze vandaag is. Het schudden van de wijn om de gistresten te verwijderen, het bevriezen van de kop en het gebruik van dikke flessen zijn allemaal moderne technologie. Productie en verkoop werden van elkaar gescheiden. De Krugs, Roederers en Pipers, oorspronkelijk textielhandelaars uit Duitsland, recycleerden zichzelf in de wijnverkoop doorheen heel Europa. Charles Heidsieck trok de Oceaan over en hield er de bijnaam Champagne Charlie aan over. Zijn vrouw, die thuis de zaken beheerde, was not amused. De negentiende eeuw was niet zonder gevaren voor rondreizende zakenlui, vandaar al die “Veuves” onder de merken. Champagne is dus een teken van de moderne tijden, en misschien zelfs van vrouwenemancipatie? Iets om trots op te zijn, maar los van grond en boerenfolklore: the urban drink!
Tot slot nog wat goede raad: het enige wat aan champagne mag worden toegevoegd, is méér champagne! Hoe slechter de champagne, hoe kouder u ze drinkt. Goede champagne heeft geen ijs nodig. Koel is genoeg. Hoe minder misbaar u maakt bij het openen, hoe prikkelender de bubbels zullen zijn. Coupes zijn ‘out’, de wijn valt plat en warmt er in op. Kenners gebruiken nu tulpglazen. Maar coupes en flutes zijn wel feestelijk, en die van grootmoe staan nog altijd in de kast. Doe ze dan minder vol of drink ze sneller leeg. Smakelijk.
Nick Trachet — © Brussel Deze Week
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
Mijn collega's uit Reims nemen heerlijke champagne mee voor minder dan tien euro zonder etiket... In de winkel kan ik nooit iets lekkers vinden.
Is de prijs van champagne niet te hoog opgedreven?
Zelfs bij de librije en oud sluis staat Cava hoger de wijnkaart.
@Ron, champagne moet inderdaad oppassen. Ze worden links en rechts ingehaald als we het over betaalbare producten hebben met de tweede gisting op fles. Nu is er binnen de Champagne-wereld een wereld aan verschil in kwaliteiten. Als je je daar verder in zou verdiepen begrijp je waarom Cava nooit het imago van Champagne kan overtreffen.
Als je echter Champagne tegen een lage prijs wil dan krijg je ook de dienovereenkomstige kwaliteit. Maar als je de champagne gaat gebruiken bij de oliebollen dan gaat het alleen maar om het knallen van de kurk en zal je weinig nuance proeven. Kun je net zo goed een fles Cider kopen die knalt ook en dat is tenminste nog lekker bij die oliebollen!
Een gouden regel in de wereld van wijn: Kwaliteit daar moet je voor betalen!
Tip: probeer de Cava van Moët eens, de Crémant d'Alsace van Jean-Paul Schmitt en zo zijn er meer te noemen dan op 10 paar handen te tellen zijn. Ze zijn niet van champagne te onderscheiden. Ook niet voor de kenner. De Consumentengidstesten laten steevast een panel van de beste vaderlandse proevers schuimwijnen testen. Ik meen dat er al jaren op een rij een Loire-schuimer wint.
Echt bijzonder zijn wat mij betreft de niet met hun likje suiker - het zgn. liqueur d'expédition - gebottelde champagnes. Kies dan voor een echte, Laurent-Perrier 0-dosage of zelfs hun jaartal bruts.
Hoewel .... Jean-Paul Schmitt heb ik er nog nooit naast geproefd en zou wel eens in de buurt kunnen komen. Je kunt die wijn in Nederland vinden bij een kok die met zijn vriendin ooit achter een hondje aan liep en toen ook maar een klein importeurtje werd met dat hondje als logo. Bij Soche van Leon Mazairac in Utrecht dus.
@ailko: eens dat de verhouding kwaliteit/kosten een grote rol spelen.
Bij champagne is het volgens mij het imago dat voor de helft de prijs bepaald. Ik heb champenoises en cava's gedronken die de champagnes die gemiddeld in NL verkocht worden voorbijstreven.
Wellicht een leuk idee om champagne te promoten op foodlog:
Geef je beste champagne tip!
O ja, Champagne koop je in de Champagne voor een euro of 16/17 bij de kleine zelf-champagnemaker. Gewoon zelf gaan halen en er even een goed wijngidsje bijhalen. Da's nog leuk ook. Net als appels van de boer. Het is tenslotte om de hoek. Ga vooral eten bij een brasserie in Reims en je maakt wat mee. Drink daar dan de stille rode wijn waarvan de druiven ook in de Champagne gaan: koele Bouzy Rouge. Bij bloedworst of je zuurkool. Daarna een glas Champagne.
Bij de Lidl kost Ch. 12,99. Nooit geproefd, goed idee om het 'ns te doen. De iets duurdere is van Vranken, 19,99.