Hoe moet het nu verder? De boeren zijn verdeeld. De regeringscoalitie heeft een beleid dat het boerenbelang schaadt. Remkes kiest de kant van links, die geen meerderheid kan organiseren. Gezien de electorale aantrekkingskracht van Forum voor Democratie, zal dat ook na de komende Tweede Kamerverkiezingen vermoedelijk niet veranderen. Daar komt nog eens een dominant rechtse Eerste Kamer bij die de besluiten van de Tweede Kamer moet goedkeuren.
Ik vroeg melkveehouder en LTO-boerenbestuurder Jos Verstraten, voorzitter Bart Kemp van Agractie (de man die het initiatief nam tot het massale 1 oktober protest van de boeren op het Malieveld), directeur Johan Vollenbroek van MOB (de NGO die samen met 2 andere de Nederlandse stikstofregelgeving bij de Raad van State liet sneuvelen), landbouweconoom Krijn Poppe (landbouweconoom, Wageningen Economic Research) en stikstofexpert prof. Jan-Willem Erisman (directeur van het Louis Bolk Instituut) naar hun inschatting van de situatie.
Politiek zit de zaak vast, zegt Jos Verstraten. Het dossier zal vermoedelijk worden doorgeschoven naar het volgende kabinet. Tijdrekken alleen helpt niet omdat het probleem niet verdwijnt. Juridisch heeft Nederland zich in Brussel immers verbonden aan de doelen die Remkes stelt. Jan-Willem Erisman denkt dat het kabinet wellicht toch wegkomt met zijn voorstel omdat het in ieder geval een begint maakt met het reduceren van de stikstofemissies. Johan Vollenbroek maakt duidelijk dat hij het daar niet bij zal laten zitten en andere inmiddels wakker geworden NGO's die hun kansen schoon zien om via processen de politiek dwars te zitten al evenmin.
Hoe komt Nederland uit deze impasse?
In een serie van 2 gesprekken behandel ik die vraag met de 5 kenners van het dossier.
Poppe denkt dat er met welwillendheid nu al meters te maken zijn. De politiek zit echter zichzelf en het proces tussen de mensen die het aangaat in de weg. Er is een nieuw en fundamenteel gesprek nodig, zegt Johan Vollenbroek: hoe willen we in dit land leven? Aan het einde van dit panelgesprek komt het als vanzelf op: het zuivere politieke gesprek in plaats van de polarisatie, een uitwisseling van gedachten op basis van belangen, ambities en respect voor verschillen van inzicht. Bart Kemp en Johan Vollenbroek starten aan het einde van een gesprek een gedachtenwisseling over de vraag wat we met Nederland kunnen willen. Hun ideeën verschillen, maar zij willen er wél over praten en over elkaars muurtjes heen kijken.
De volgende aflevering van het gesprek met de 5 gaat in op de vraag: hoe organiseer je dat nieuwe gesprek en wat zijn de voorwaarden om het productief te maken?
Gisteravond stuurde minister Schouten haar reactie op het advies van Remkes naar de Tweede Kamer. Die debatteerde er vandaag over.
Kabinet wil drempelwaarde voor de bouw, stikstofaanpak wordt resultaatverplichting. https://t.co/Fy044pyLPd
— Ministerie van Landbouw, Natuur & Voedselkwaliteit (@minlnv) June 17, 2020
Op Boerderij beschrijft Jan Braakman het voorstel van de minister als volgt: Het kabinet gaat meer accent leggen op innovatie en minder op opkoop van bedrijven in de stikstofplannen.
Landbouwminister Carola Schouten schrijft in een brief aan de Tweede Kamer dat ze meer ruimte wil bieden aan innovatieve mogelijkheden om de stikstofneerslag in natuurgebieden te verminderen, als blijk dat innovaties succesvol zijn.
Bovendien zet de minister een extra slot in de stikstofwet, om te zorgen dat de doelstellingen ook behaald worden. De streefwaarde over de vermindering van de stikstofneerslag en de verbetering van de natuur komt in de wet als een resultaatsverplichting en niet als een gewenst doel.
Daar staat met zoveel woorden dat de minister gaat meten en wie niet voldoet een probleem heeft. De boeren zijn daar niet blij mee, want het toevoegen van meer techniek om hun uitstoot te verminderen zorgt voor meer kosten maar geen cent meer aan opbrengsten.
Het debat is nog gaande en zal via onderstaande video te zien blijven:
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
J.C. Vogelaar #68 . Excuus voor de late reactie op je verzoek bijgepraat te worden over mijn ‘inside’informatie met betrekking tot wangedrag, gerelateerd aan je betrokkenheid bij onderzoek van de Universiteit van Amsterdam.
De afdeling Juridische Zaken van deze Universiteit heeft wangedrag geconstateerd op 6 januari (meermaals), 7 januari (één keer) en 29 januari (meermaals).
Mocht je de voorzitter van het College van Bestuur ook nu weer vragen of dit klopt, dan is het wellicht handig deze keer mijn tekst letterlijk over te nemen en haar te attenderen op een brief van de UvA afdeling Juridische Zaken, dd. 16 juni (kenmerk 2020-083705).
Frans Aarts hoe zit het met je goede inside informatie bij de UvA ?? Dat was een lelijke uitglijder van je . Ondertussrn heeft Jan Huijsmans je werk met 10% naar beneden aangepast dat gaat nog een paar keer plaatsvinden de komende jaren. Nu nog ale depositie met hetzelfde rekenmodel gaan berekenen dan gaan we zien wat er uiteindelijk nog overblijft
Maar eens begonnen met de kabinetsbrief te lezen. Opvallend daarin is een taalfout en een onmogelijkheid. Wat betreft het laatste stelt het kabinet dat m.b.t. de Natura2000-gebieden ‘het natuurbelang voorop staat’ en in twee zinnen verder dat met de voorgenomen wettelijke maatregelen ‘een evenwichtige balans is gevonden in de weging van de maatschappelijke, economische en natuurbelangen’. Dit is met elkaar in tegenspraak. Als taalpurist: evenwichtige balansen bestaan niet, wel evenwicht in belangen. Dat de brief kort is, fouten bevat, zeer kort voor het debat wordt verstuurd en de meeste aanbevelingen van Remkes onbesproken laat, geven aan dat de coalitie op veel punten nog meningsverschillen heeft. De klok tikte; het briefje werd haastwerk.
Het meest opmerkelijke is de omzetting van 26% reductie, binnen 10 jaar, van een streefwaarde naar een verplichting die in de wet wordt vastgelegd. Vreemd is dat het debat in de Kamer vooral ging over het verschil tussen 26% en de 50% van Remkes, maar dat niemand zich blijkbaar realiseerde dat de overheid bij het niet realiseren van die reductie de wet kan veranderen, dus de te realiseren reductie naar beneden kan bijstellen of de termijn van realisatie verlengen. Dat dit gaat gebeuren lijkt me zeer reëel. De verandering van ‘streven naar’ in ‘wettelijk verplicht’ stelt dus weinig voor, lijkt mij een politiek handigheidje.
De meerderheid van de Kamer lijkt niet te beseffen, of wil dit niet, dat emissiereductie op de eerste plaats nodig is om verder verval van de natuur te stoppen, een eis van de habitatrichtlijn, dus niet leidt tot verbetering. Zeker op een aantal plaatsen is de nationale 26% daarvoor onvoldoende (wat de minister toegeeft) en moeten provincies regionaal een behoorlijk tandje bijzetten. Hoe die tandjes er uit zien en hoe de uitvoering wordt geborgd (inclusief de garantie dat ook onwillige provincies aan de slag gaan) blijft onbesproken.
Terug naar de 26% reductie. De effectiviteit van het achterliggende maatregelenpakket is doorgerekend door RIVM/PBL. Treurig is dat de landbouwwoordvoerder van SGP de inhoud van het rapport niet kende en de minister vroeg het naar de Kamer te sturen. Het leek hem wel interessant. Het rapport staat al langere tijd op de site van PBL. Ernstig is dat de afgevaardigde van de inhoud dus geen kennis had. Ik vrees dat dit voor meer woordvoerders geldt. Wat is de zin van de discussie dan? Na lezing van het rapport is mijn conclusie dat de kans op realisatie van de 26%, binnen 10 jaar, niet wezenlijk verschilt van de kans op realisatie van het pakket dat aan de PAS was gekoppeld. Het pakket is ook niet echt anders.
Mocht de wet bij de Raad van State stand houden (het is niet fundamenteel anders dan PAS, maar op een paar punten concreter wat maatregelen betreft en krijgt het mogelijk het voordeel van de twijfel) dan lost die m.i. het probleem weer niet op omdat de wet in de praktijk technisch, juridisch of (regionaal)politiek onvoldoende uitvoerbaar zal blijken te zijn. Maar tot de tijd dat dit onweerlegbaar wordt kunnen vergunningen worden afgegeven; het hek kan weer naar voren worden geschoven.
Terug naar de kabinetsbrief, met daarin de zinsnede dat ‘het natuurbelang voorop staat’. Het wetsvoorstel en het debat hebben mij daarvan niet kunnen overtuigen.
De Kamerbrief als reactie op Remkes en het debat zoals het vandaag in de Kamer gevoerd wordt, hebben we als een update onder bovenstaand gesprek gehangen.
Met mijn 5 gasten heb ik inmiddels een tweede gesprek opgenomen. Dat was gisteren al. Vóór dit debat dus en vóór de Kamerbrief van de minister.
Deze morgen tijd gepakt om het gesprek te beluisteren. Complimenten aan allen voor deelname en het waardige gesprek.
Mijn inziens jammer dat de draad nog veel over een(huidig) model gaat. Dit doet het gesprek tekort.
In het gesprek hoor ik kleine punten die nog wat toelichting mogen hebben, maar ook grote punten. Bijv. het verdienmodel. Meer dan wegenbouwers zijn ook afhankelijk van de overheid en dat gaat tot op heden prima heb ik niet gehoord qua verdieping. In relatie tot Nederland denken in Europese context. Juist noem ik Europa omdat daarmee ook het bereik voor afspraken over het verdienmodel groter is/wordt.
Een klein puntje kan bijv. zijn voedsel versus gadgets. In Vietnam leven ze van 2 dollar per dag? En toch is het hebben van een brommer (elektrische fiets bij onder de 16) en een smartphone het aanzien. Echter kost een iPhone daar ook gewoon honderden dollars.
Mooi dat er een vervolg komt.