Nog altijd is niet bekend waar en hoe palingen zich voortplanten. Een Belgische marien bioloog hoopt daar een einde aan te maken. Hij rust de dieren uit met een zender.
De afgelopen 40 jaar is de palingstand met 98% teruggelopen. Overbevissing, vervuiling en obstakels zoals dammen en dijken deden de palingstand kelderen. Kweken dan maar? Het blijkt nog niet zo eenvoudig om palinglarfjes aan het eten te krijgen, weten ze bijvoorbeeld in Volendam.
Levensloop
Paling heeft een bijzondere levensloop en in onze kennis daarover zitten nogal wat gaten. Palingen groeien op in rivieren en kanalen, en trekken naar zee om zich voort te planten. We weten dat jonge paling - glasaal - in het voorjaar massaal voorkomt voor de Europese kust. De jonge visjes zijn niet alleen een delicatesse, maar blijken ook gewilde smokkelwaar.
Met onze dijken, dammen en stormvloedkeringen, hebben we het de glasaal behoorlijk moeilijk gemaakt om vanuit zee weer het zoete water in te trekken. Vrijwilligers helpen palingen de dijken over, zetten jonge palinkjes uit en tellen glasaal langs de kust. Al die inspanningen lijken de palingstand ten goede te komen, meldde Visserijnieuws vorige maand.
Waar paait de paling?
Maar over het belangrijkste stuk: wat palingen in ze doen en waar paaien, weten we nog altijd niet. Wetenschappers vermoeden dat die voortplanting plaats vindt in de Sargasso Zee, 7.000 kilometer van ons vandaan in de Atlantische Oceaan. "Zeker is dat eigenlijk niet, maar het is de enige plek in de oceaan waar - weliswaar honderd jaar geleden - een paling in het jongste levensstadium is gevangen," aldus EOSwetenschap.
Datalogger
De Belgische marien bioloog Pieterjan Verhelst doet er wat aan. In onderstaand filmpje vertelt hij dat hij naar zee zwemmende palingen onderschept bij een sluis. Hij selecteert de sterkste palingen, verdooft ze met kruidnagelolie in het water en hangt ze een 'datalogger' om. Zonder verdoving zijn ze te glibberig om die logger - die door de oersterke huid heen vastgestoken wordt - te kunnen plaatsen. Het is geen GPS-zender, om de simpele reden dat een satelliet niet onder water kan kijken. De datalogger legt gegevens vast als temperatuur en diepte, waarmee het traject dat de paling aflegt te reconstrueren valt.
Verhelst: "We willen allemaal de paling van uitsterven redden, maar dat is moeilijk als je niet weet hoe die vis zich gedraagt." Over een paar jaar hoopt hij de lacunes in de kennis over de palingpaaitijd opgevuld te hebben.
Dit artikel afdrukken
Levensloop
Paling heeft een bijzondere levensloop en in onze kennis daarover zitten nogal wat gaten. Palingen groeien op in rivieren en kanalen, en trekken naar zee om zich voort te planten. We weten dat jonge paling - glasaal - in het voorjaar massaal voorkomt voor de Europese kust. De jonge visjes zijn niet alleen een delicatesse, maar blijken ook gewilde smokkelwaar.
Met onze dijken, dammen en stormvloedkeringen, hebben we het de glasaal behoorlijk moeilijk gemaakt om vanuit zee weer het zoete water in te trekken. Vrijwilligers helpen palingen de dijken over, zetten jonge palinkjes uit en tellen glasaal langs de kust. Al die inspanningen lijken de palingstand ten goede te komen, meldde Visserijnieuws vorige maand.
Waar paait de paling?
Maar over het belangrijkste stuk: wat palingen in ze doen en waar paaien, weten we nog altijd niet. Wetenschappers vermoeden dat die voortplanting plaats vindt in de Sargasso Zee, 7.000 kilometer van ons vandaan in de Atlantische Oceaan. "Zeker is dat eigenlijk niet, maar het is de enige plek in de oceaan waar - weliswaar honderd jaar geleden - een paling in het jongste levensstadium is gevangen," aldus EOSwetenschap.
Datalogger
De Belgische marien bioloog Pieterjan Verhelst doet er wat aan. In onderstaand filmpje vertelt hij dat hij naar zee zwemmende palingen onderschept bij een sluis. Hij selecteert de sterkste palingen, verdooft ze met kruidnagelolie in het water en hangt ze een 'datalogger' om. Zonder verdoving zijn ze te glibberig om die logger - die door de oersterke huid heen vastgestoken wordt - te kunnen plaatsen. Het is geen GPS-zender, om de simpele reden dat een satelliet niet onder water kan kijken. De datalogger legt gegevens vast als temperatuur en diepte, waarmee het traject dat de paling aflegt te reconstrueren valt.
Verhelst: "We willen allemaal de paling van uitsterven redden, maar dat is moeilijk als je niet weet hoe die vis zich gedraagt." Over een paar jaar hoopt hij de lacunes in de kennis over de palingpaaitijd opgevuld te hebben.
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
"palingen groeien op in rivieren en kanalen...." En niet alleen daar.
Palingverhaaltje
En vandaar in de meest onooglijke sloten en slootjes, die in verbinding staan met kreken en watergangen, en uitwateringskanalen op zee en de genoemde rivieren.
Tot zelfs in vijvers. Heb paling zien kruipen 's morgens door nat gras in een wei om z'n doel te bereiken.
Vroeger zag je in kreken en watergangen geteerde rechthoekige platte boten, en werd er met een groot kruisnet gevist. Als kind 'gepeurd' met een paraplu. Wormen op een dubbele sajetten-draad geregen en tot een tros gewikkeld. Dan aan visdraad met een simpele stok. Voortdurende de tros heen en weer laten gaan. Bijt de paling dan sleep je hem (hij blijft met z'n tanden achter de draad haken) in de paraplu. Tot kleine kruisnetjes van 1x 1mtr in de handel kwamen zonder de hoge boord van de paraplu, waardoor ze er minder snel afvielen.
Van een oude visser, leerde ik niet meer met de tros peuren, maar met een stuk van een oude nylonkous van mijn moeder, waarin je de wormen 'los' in knoopte. Paling ziet dat geen dode wormen, maar friemelende wormen en blijven met hun tanden achter het nylon hangen.
Tot er ladders in komen, en dan neem je een nieuw stuk nylonkous..
Ooit op m'n donder gekregen omdat ik een goede nylonkous mee genomen had..
Op onweersachtige avonden, wanneer de paling 'trekt', in een klein slootje van amper anderhalve meter breed kon je best 10 tot 20 palingen vangen. Die werden gebakken en de rest in de aspic bewaard.
Boeren gooiden ook we slachtafval of een paardenkop een jute baal in de kreek met een touw er aan. Paling is een aaseter. Nee, vies hoef je niet van paling te zijn.
De tijd dat een visboer met een houten bak met levende paling op de markt stond, is ook geschiedenis.
De klad er in kwam niet zozeer door overbevissing, maar met dank aan de Waterschappen en Rijkswaterstaat. De paling kon niet meer de zee op.
Regelmatig worden er nu miljoenen glasaaltjes uitgezet, maar of dat gaat helpen in de oude kreken en kanalen, die geen open verbinding hebben..
Een andere oorzaak is (was ? ) de vangst van enorme hoeveelheden glasaal voor de Portugese kust. Dacht dat het nu verboden is, maar tijdens zakenreis kreeg ik tijdens een diner een voorgerecht dat ik niet kon plaatsen qua Portugese naam. Misschien wel 100 erg kleine gefrituurde glasaaltjes met een kwart citroen er bij en vino verde..
Hoop dat het verboden is, alhoewel ik vrees dat verbod van een traditionele schotel daar niet echt nageleefd zal worden.
Tijdens een trekking met een tinkercar van drie weken door Ierland in 1973 zag je de paling gewoon zwemmen. Wordt er nu gekweekt voor de handel, maar in die tijd warende Ieren er vies van. Wij vingen ze en aten ze. Snapten ze niets van. Was een 'snake'!
Ierland was toen straatarm, maar fantastisch gastvrij.
We werden wel, nu zijn we als halve Nederlanders niet zo nationalistisch aangelegd, duidelijk gemaakt nooit met een Nederlands vlaggetje daar rond te sjouwen op rugzak of kar.. De Orangisten in Ulster hebben de ‘Nederlandse vlag’ als driekleur vanwege een of andere willempje. Dat zou absoluut niet geapprecieerd worden en zelfs last kunnen veroorzaken...
Hans #1 , die nostalgische peur herinneringen heb ik ook en wat mij ook nog bijstaat is dat fantastische "Waterland" van Graham Swift (1983) dat zich afspeelt in de polders van Oost-Engeland (The Fens) waarin de paling een geniale rol speelt. Ik vraag mij af of palingonderzoekers uit Nederland en België samenwerken met biologen en vissers aldaar?
#2 Diederik van Groen, dat weet ik niet. Wel dat 'the Fens' in de 17e eeuw nog onder leiding van Zeeuw ingepolderd werd, en gelijkenis met delen van Nederland vertoont
Ma..w. Ze hebben mogelijk nu ook een probleem met veilige uitwatering op zee, dat paling hindert. Het ligt op ongeveer gelijke hoogte als Noord Holland, dus zal het ook (trechterwerking het Kanaal) een gelijk verschil van eb en vloed kennen ?
Het verschil tussen stropen en wat de natuur gratis 'biedt' en beheer was hier niet altijd duidelijk. Kwam wel eens een pin langs een sloot tegen met een een lang snoer met een stuk of 10 palinghaken (langwerpig met een korte haak-kromming], waarmee men 'op paling' ging.
Gerekend naar de armoede hier, tot eind 50er jaren toen bedrijven als DOW e.d. hier net op tijd kwamen op het moment dat de landbouwmechanisatie doorbrak en landbouwarbeiders niet meer nodig bleken, sta ik daar vrij nuchter tegenover.
Een weetje, waar ik als 'jongeling' wel eens een weddenschap mee won; pak een kronkelende paling, leg hem op de rug en strek hem voorzichtig in de lengte, en wrijf zacht met je vinger van einde staart naar kop en terug.
Hij blijft roerloos liggen..
ps. Ik heb het boek 'Waterland' tweedehands gevonden voor enkele euro's en besteld..
Overigens, is dat data log(gertje) eigenlijk wel een zendertje?? Ik ben behoorlijk digibeet maar weet wel iets van kansberekening. Als ik t artikel begrepen heb dan is t een moderne vorm van vogels ringen en moet onze mariene Pieterjan die belogde paling volgend seizoen ook nog zien terug vangen om de boel in te lezen...toch? Ik heb geen idee hoe retour-honkvast die migrerende paling is, in de zin dat-ie terugkomt bij die sluizen; dan wel überhaupt weer ergens wordt gevangen...etc, etc. . Wie helpt me uit de droom?
Diederik van Groen, ik meen dat paling die uit paaien gaat niet meer terug komt. Het zijn de larven die terug naar het zoet water trekken om daar volwassen te worden.
Zalm andersom.