Uit gegevens van een half miljoen Europeanen zou blijken dat het drinken van frisdrank, met of zonder suiker, de kans op eerder overlijden vergroot. Maar kunnen de 50 epidemiologen die dat publiceren dat wel beweren? De vraagtekens bij de waarde van dit soort onderzoek worden alleen maar groter.
Europeanen die geregeld frisdrank drinken, lopen een groter risico eerder te overlijden dan zij die dat niet doen. Dat is de uitkomst van een grote observationele studie, vorige week gepubliceerd in JAMA, onder bijna een half miljoen deelnemers uit 10 landen, waaronder Nederland.
Een hoge consumptie van alle soorten frisdrank, fruitsap uitgezonderd, kan leiden tot ziekte en voortijdig overlijden. Het maakt niet uit of er suiker of kunstmatige zoetstoffen in de frisdrank zitten. Vooral dat laatste wekt verbazing onder deskundigen, omdat de zoetstoffen die gebruikt worden allemaal goedgekeurd zijn door nationale en internationale autoriteiten, waaronder de Europese EFSA en de Amerikaanse FDA.
Gezondere alternatieven
De gegevens zijn afkomstig van EPIC, een van de grootste en langst lopende cohortstudies ter wereld. In commentaren (ook van de onderzoekers zelf) wordt benadrukt dat dit onderzoek geen oorzakelijk verband kan aantonen. Niettemin vinden de onderzoekers in de uitkomsten aanleiding om aan te dringen op maatregelen om de consumptie van frisdrank te ontmoedigen.
“Als we onze resultaten in de context van andere studies plaatsen, is het waarschijnlijk verstandig de consumptie van alle frisdranken te beperken en ze te vervangen door gezondere alternatieven, zoals water,” zegt Amy Mullee, een van de onderzoekers, in The New York Times.
Grootgebruikers
Uit de databases van EPIC werden grootgebruikers van frisdrank, met een consumptie van 2 of meer glazen per dag, vergeleken met incidentele gebruikers, die hooguit 1 glas per maand dronken. In de eerste groep werden over een periode van 16 jaar meer sterfgevallen geteld (11,5% van het totaal aantal deelnemers) dan in de tweede (9,3%). Frisdrank met suiker leidde meer tot stofwisselingsziekten, frisdranken met kunstmatige zoetstoffen vaker tot hart- en vaatziekten.
Omdat frisdrankgebruik vaak samengaat met een ongezonde leefstijl, filterden de onderzoekers gegevens over allerlei andere factoren die de gezondheid beïnvloeden uit de statistieken, zoals overgewicht, roken en gebrek aan beweging. Dergelijke rekenkundige methoden worden bij dit soort epidemiologische studies toegepast om een zo eerlijk mogelijk beeld te krijgen.
Ondoenlijk
Hoewel de uitkomsten weinig nieuws bevatten (er is veel onderzoek naar frisdrank gedaan, met en zonder suiker), is de studie toch hard aangekomen onder deskundigen en in de media. De discussie over gezondheidseffecten van kunstmatige zoetstoffen is bijzonder levendig en vaak aan de orde geweest op Foodlog, met felle voor- en tegenstanders van het gebruik van suikervervangers.
Een andere uitkomst van het onderzoek was dat er geen verband te vinden was tussen gebruik van frisdrank, met of zonder suiker, en overlijden aan kanker.
Omdat het vrijwel ondoenlijk is goed experimenteel onderzoek naar de gezondheidseffecten van voeding te doen, bijvoorbeeld in de opzet van een gerandomiseerd en geblindeerd onderzoek met een grote groep deelnemers over een langere periode, zijn onderzoekers aangewezen op observationele studies zoals deze. Maar “hoe groot de aantallen ook zijn, zoals met veel epidemiologische studies valt niet de harde conclusie te trekken dat frisdrank inderdaad de oorzaak is van vervroegde sterfte,” schrijft de NRC.
Ook wijst de NRC erop dat de meeste deelnemers maar 1 keer een vragenlijst over hun voedingsgewoonten invulden, namelijk toen ze hun deelname begonnen, ergens tussen 1992 en 2000. “Het probleem volgens deskundigen,” aldus The New York Times, “is dat deze en andere onderzoeken geen antwoord konden geven op de hamvraag: is het consumeren van dranken die gezoet zijn met aspartaam of sacharine schadelijk voor je gezondheid?” Wie weet of mensen die veel light frisdrank drinken toch al niet ongezond leven? Het is een bekend verschijnsel dat bij een bestelling van fast food ter compensatie of uit schuldgevoel frisdrank zonder suiker wordt gekozen.
“Misschien verhogen kunstmatige zoetstoffen de sterfte niet,” zegt voedingsdeskundige David Ludwig in the New York Times. “Misschien is het zo dat mensen met een verhoogd sterfterisico, zoals degenen met overgewicht of obesitas, light frisdrank drinken, maar dat helemaal niet helpt om af te vallen, en ze vroegtijdig overlijden.”
Ludwig is een van de auteurs van een recent pleidooi, ook gepubliceerd in JAMA, om de kwaliteit en de mogelijkheden van onderzoek naar voeding en gezondheid te verbeteren. Hij en zijn medeauteurs beschrijven, in een vergelijking met het testen van nieuwe medicijnen, wat de betekenis en waarde van voedingskundig onderzoek allemaal kan beïnvloeden. Een van hun suggesties is een ‘best practice’ op te stellen voor het publiceren van uitkomsten van onderzoek, waardoor voorkomen moet worden dat de betekenis ervan overdreven wordt.
Dit artikel afdrukken
Een hoge consumptie van alle soorten frisdrank, fruitsap uitgezonderd, kan leiden tot ziekte en voortijdig overlijden. Het maakt niet uit of er suiker of kunstmatige zoetstoffen in de frisdrank zitten. Vooral dat laatste wekt verbazing onder deskundigen, omdat de zoetstoffen die gebruikt worden allemaal goedgekeurd zijn door nationale en internationale autoriteiten, waaronder de Europese EFSA en de Amerikaanse FDA.
Gezondere alternatieven
De gegevens zijn afkomstig van EPIC, een van de grootste en langst lopende cohortstudies ter wereld. In commentaren (ook van de onderzoekers zelf) wordt benadrukt dat dit onderzoek geen oorzakelijk verband kan aantonen. Niettemin vinden de onderzoekers in de uitkomsten aanleiding om aan te dringen op maatregelen om de consumptie van frisdrank te ontmoedigen.
“Als we onze resultaten in de context van andere studies plaatsen, is het waarschijnlijk verstandig de consumptie van alle frisdranken te beperken en ze te vervangen door gezondere alternatieven, zoals water,” zegt Amy Mullee, een van de onderzoekers, in The New York Times.
Grootgebruikers
Uit de databases van EPIC werden grootgebruikers van frisdrank, met een consumptie van 2 of meer glazen per dag, vergeleken met incidentele gebruikers, die hooguit 1 glas per maand dronken. In de eerste groep werden over een periode van 16 jaar meer sterfgevallen geteld (11,5% van het totaal aantal deelnemers) dan in de tweede (9,3%). Frisdrank met suiker leidde meer tot stofwisselingsziekten, frisdranken met kunstmatige zoetstoffen vaker tot hart- en vaatziekten.
Omdat frisdrankgebruik vaak samengaat met een ongezonde leefstijl, filterden de onderzoekers gegevens over allerlei andere factoren die de gezondheid beïnvloeden uit de statistieken, zoals overgewicht, roken en gebrek aan beweging. Dergelijke rekenkundige methoden worden bij dit soort epidemiologische studies toegepast om een zo eerlijk mogelijk beeld te krijgen.
Ondoenlijk
Hoewel de uitkomsten weinig nieuws bevatten (er is veel onderzoek naar frisdrank gedaan, met en zonder suiker), is de studie toch hard aangekomen onder deskundigen en in de media. De discussie over gezondheidseffecten van kunstmatige zoetstoffen is bijzonder levendig en vaak aan de orde geweest op Foodlog, met felle voor- en tegenstanders van het gebruik van suikervervangers.
Een andere uitkomst van het onderzoek was dat er geen verband te vinden was tussen gebruik van frisdrank, met of zonder suiker, en overlijden aan kanker.
Omdat het vrijwel ondoenlijk is goed experimenteel onderzoek naar de gezondheidseffecten van voeding te doen, bijvoorbeeld in de opzet van een gerandomiseerd en geblindeerd onderzoek met een grote groep deelnemers over een langere periode, zijn onderzoekers aangewezen op observationele studies zoals deze. Maar “hoe groot de aantallen ook zijn, zoals met veel epidemiologische studies valt niet de harde conclusie te trekken dat frisdrank inderdaad de oorzaak is van vervroegde sterfte,” schrijft de NRC.
Wie weet of mensen die veel light frisdrank drinken toch al niet ongezond leven?De hamvraag
Ook wijst de NRC erop dat de meeste deelnemers maar 1 keer een vragenlijst over hun voedingsgewoonten invulden, namelijk toen ze hun deelname begonnen, ergens tussen 1992 en 2000. “Het probleem volgens deskundigen,” aldus The New York Times, “is dat deze en andere onderzoeken geen antwoord konden geven op de hamvraag: is het consumeren van dranken die gezoet zijn met aspartaam of sacharine schadelijk voor je gezondheid?” Wie weet of mensen die veel light frisdrank drinken toch al niet ongezond leven? Het is een bekend verschijnsel dat bij een bestelling van fast food ter compensatie of uit schuldgevoel frisdrank zonder suiker wordt gekozen.
“Misschien verhogen kunstmatige zoetstoffen de sterfte niet,” zegt voedingsdeskundige David Ludwig in the New York Times. “Misschien is het zo dat mensen met een verhoogd sterfterisico, zoals degenen met overgewicht of obesitas, light frisdrank drinken, maar dat helemaal niet helpt om af te vallen, en ze vroegtijdig overlijden.”
Ludwig is een van de auteurs van een recent pleidooi, ook gepubliceerd in JAMA, om de kwaliteit en de mogelijkheden van onderzoek naar voeding en gezondheid te verbeteren. Hij en zijn medeauteurs beschrijven, in een vergelijking met het testen van nieuwe medicijnen, wat de betekenis en waarde van voedingskundig onderzoek allemaal kan beïnvloeden. Een van hun suggesties is een ‘best practice’ op te stellen voor het publiceren van uitkomsten van onderzoek, waardoor voorkomen moet worden dat de betekenis ervan overdreven wordt.
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
Het staat al min of meer in de tekst: alleen op frisdrank testen gaat niet omdat de mensen die veel frisdrank drinken ook vrijwel altijd ongezond eten/leven. Je kan dit pas onderzoeken als je een grote groep alleen gezond etende en levende mensen hebt waarbij je een deel ervan gedurende 5 of 10 jaar elke dag veel frisdrank laat drinken en verder zich aan hun levenstijl laat houden .Dat is niet te doen.
#1, Astrid, hoe ongezonder je denkt te eten, hoe meer je dat compenseert met gezonde light?
Dat denken een hoop mensen idd. Ik kan een voorbeeld geven van kennissen van mijn ouders. Die dachten altijd gezond te eten, veel sojaproducten, mager vlees en dan dat vooral grillen, geen vet en voornamelijk producten met zoetstoffen. Ze dronken ook per persoon bijna 2 liter cola zero per dag. Ook deed hij(de man van het stel dus) veel aan sport, voornamelijk fietsen, heel veel en liefst elke dag. En jaren later werd hij dan toch zwaar diabeet en kampte zij ook met diverse problemen, vaak last van candida oa.
Hoe gezond zou je dan eten? Dan eet ik liever normaal door zelf met zoveel mogelijk vers te koken, water en koffie zonder suiker, thee is het enige waar ik een paar druppels stevia in doe en als ik een keer wil snoepen kan dat gewoon en dan kijk niet wat het is, zolang het maar met normale suiker is. Ik eet liever suikerproducten dan zoetstoffen, behalve echte stevia
"Ook wijst de NRC erop dat de meeste deelnemers maar 1 keer een vragenlijst over hun voedingsgewoonten invulden, namelijk toen ze hun deelname begonnen, ergens tussen 1992 en 2000."
1 keer... Net als die EAT Lancet studie. Lijkt me niet heel erg representatief.
Stefan, #4 , ik kon dat ook bijna niet geloven, maar het zal toch wel kloppen wat NRC schrijft. Het is een bekend probleem met dergelijke onderzoeken, dat de input van gegevens door deelnemers uiterst armzalig is, maar er toch veel uit berekend wordt.
Ik kan dat zelf niet beoordelen. Misschien dat een vriendelijke epidemioloog ons eens moet uitleggen hoe dat werkt.