Die vraag stelt Kees van Biert aan de bezoekers van de tweede debatavond in de tiende serie van 'It's the Food, my Friend! Op maandag 18 maart gaat het over de grondmarkt. Grond is in Nederland peperduur. Boeren zijn niet zelden miljonair, maar kunnen niet over dat geld beschikken. Hun kapitaal zit in de grond. Dat leidt tot allerlei problemen, bijvoorbeeld bij boeren die een bedrijf willen opstarten en bij kinderen die het bedrijf van hun ouders willen overnemen. Kees van Biert denkt een oplossing gevonden te hebben die voor zowel (beginnende) boeren, de bodem én beleggers vruchten kan afwerpen.
Kees van Biert is geen boer, al is hij wel boerenzoon. Voor zijn werk (advies in de marine offshore) vliegt hij de hele wereld over. Om dat te compenseren, vond hij aansluiting bij het antroposofische gedachtegoed. Sinds enkele jaren is hij voorzitter van de stichting Grondbeheer. De stichting zoekt naar manieren om landbouwgrond 'vrij te maken', dat wil zeggen uit het economisch verkeer te halen om deze vervolgens te verpachten aan biodynamische boeren en tuinders. Vergelijk het met de meent, van vroeger: de grond was van iedereen en het was in ieders belang om die grond goed te beheren.
Areaal en grondprijs
In de 40 jaar van haar bestaan heeft de stichting Grondbeheer 300 hectare verworven waarop biologisch-dynamische landbouw plaatsvindt. En dat is goed voor de bodem, de bodemkwaliteit, de biodiversiteit, kortom: de toekomst
Maar het is natuurlijk maar een schijntje. Heel Nederland telt namelijk 1.768.260 hectare landbouwgrond. En dat areaal staat onder druk, door bebouwing, zonneparken en zelfs natuur.
Tel daarbij op de torenhoge grondprijzen in Nederland - een hectare landbouwgrond voor meer dan €100.000 is geen uitzondering meer - en het is niet verwonderlijk dat boeren vastlopen. Met dergelijke hoge prijzen is het nauwelijks meer verantwoord om te boeren en het bedrijf over te dragen aan opvolgers, omdat zij met niet meer in te halen schulden opgezadeld worden.
'Niet op te brengen'
Een paar jaar geleden werd Van Biert benaderd door een boer, die uit zijn maatschap wilde treden en deze wilde overdragen aan de overige maten. Of Grondbeheer de grond niet zou willen kopen. "Prima," zei Van Biert, "laat maar taxeren, dan weten we wat de waarde is en kunnen we de pacht berekenen." De taxatie kwam uit op €1,7 miljoen. Zo hoog, dat de pacht (1,5 à 2%) niet op te brengen zou zijn voor de maten. In overleg werd een oplossing gevonden. De boer schonk 30% van de grondprijs weg, waardoor de pacht betaalbaar bleef. Iedereen blij.
Stabiele belegging met maatschappelijke meerwaarde
Het bracht Van Biert op een idee. Waarom zou zo'n soort constructie niet vaker te gebruiken zijn? En zouden (impact-)beleggers niet te interesseren zijn? Mensen die groen willen beleggen, voor wie het rendement net iets minder zwaar weegt dan het maatschappelijk belang? Dus ontwikkelde Grondbeheer een eeuwigdurende obligatielening. Geïnteresseerden kunnen investeren in certificaten, die in principe verhandelbaar zijn. Met de opbrengst koopt Grondbeheer grond die verpacht wordt aan biodynamische landbouwbedrijven ("een kleine winst voor uzelf en een groot rendement voor de aarde", aldus het prospectus). De pacht is de (stabiele) rente.
Het succes van de eerste obligatielening is voor Van Biert reden om een volgende lening uit te geven. Dit keer van €5 miljoen, samen met Triodos Sustainable Finance Foundation, onder de naam KIEM. "Beweging is belangrijker dan het dogma," zegt Van Biert vol overtuiging. "Dus biologisch-dynamisch is geen strikte voorwaarde, biologisch mag ook en zelfs gangbaar dat wil omschakelen." Voor hem staat één vraag bovenaan: "Slaat dit idee aan? Is er belangstelling in de wereld van beleggers (en particulieren)?" Met andere woorden, zegt hij met een knipoog: "Ben ik een idealist, illusionist of realist?"
Op 18 maart gaat het in de tiende reeks van de debatserie It's the Food, my Friend! in De Rode Hoed over de grondmarkt. Naast Kees van Biert zullen ook Krijn Poppe, Wageningen UR en Louise Vet, directeur Nederlands Instituut voor Ecologie, trekker Deltaplan Biodiversiteitsherstel en nr 1 in Trouw's Duurzame Top-100, aan het woord komen over de grondmarkt, bodemkwaliteit, biodiversiteit en de impact op voedselproductie. Harry Smit, Rabobank, en Marije Klever, boerin en bestuurslid NAJK, zullen reageren. Felix Rottenberg modereert.
Dit artikel afdrukken
Areaal en grondprijs
In de 40 jaar van haar bestaan heeft de stichting Grondbeheer 300 hectare verworven waarop biologisch-dynamische landbouw plaatsvindt. En dat is goed voor de bodem, de bodemkwaliteit, de biodiversiteit, kortom: de toekomst
Maar het is natuurlijk maar een schijntje. Heel Nederland telt namelijk 1.768.260 hectare landbouwgrond. En dat areaal staat onder druk, door bebouwing, zonneparken en zelfs natuur.
Tel daarbij op de torenhoge grondprijzen in Nederland - een hectare landbouwgrond voor meer dan €100.000 is geen uitzondering meer - en het is niet verwonderlijk dat boeren vastlopen. Met dergelijke hoge prijzen is het nauwelijks meer verantwoord om te boeren en het bedrijf over te dragen aan opvolgers, omdat zij met niet meer in te halen schulden opgezadeld worden.
'Niet op te brengen'
Een paar jaar geleden werd Van Biert benaderd door een boer, die uit zijn maatschap wilde treden en deze wilde overdragen aan de overige maten. Of Grondbeheer de grond niet zou willen kopen. "Prima," zei Van Biert, "laat maar taxeren, dan weten we wat de waarde is en kunnen we de pacht berekenen." De taxatie kwam uit op €1,7 miljoen. Zo hoog, dat de pacht (1,5 à 2%) niet op te brengen zou zijn voor de maten. In overleg werd een oplossing gevonden. De boer schonk 30% van de grondprijs weg, waardoor de pacht betaalbaar bleef. Iedereen blij.
Stabiele belegging met maatschappelijke meerwaarde
Het bracht Van Biert op een idee. Waarom zou zo'n soort constructie niet vaker te gebruiken zijn? En zouden (impact-)beleggers niet te interesseren zijn? Mensen die groen willen beleggen, voor wie het rendement net iets minder zwaar weegt dan het maatschappelijk belang? Dus ontwikkelde Grondbeheer een eeuwigdurende obligatielening. Geïnteresseerden kunnen investeren in certificaten, die in principe verhandelbaar zijn. Met de opbrengst koopt Grondbeheer grond die verpacht wordt aan biodynamische landbouwbedrijven ("een kleine winst voor uzelf en een groot rendement voor de aarde", aldus het prospectus). De pacht is de (stabiele) rente.
Het succes van de eerste obligatielening is voor Van Biert reden om een volgende lening uit te geven. Dit keer van €5 miljoen, samen met Triodos Sustainable Finance Foundation, onder de naam KIEM. "Beweging is belangrijker dan het dogma," zegt Van Biert vol overtuiging. "Dus biologisch-dynamisch is geen strikte voorwaarde, biologisch mag ook en zelfs gangbaar dat wil omschakelen." Voor hem staat één vraag bovenaan: "Slaat dit idee aan? Is er belangstelling in de wereld van beleggers (en particulieren)?" Met andere woorden, zegt hij met een knipoog: "Ben ik een idealist, illusionist of realist?"
Op 18 maart gaat het in de tiende reeks van de debatserie It's the Food, my Friend! in De Rode Hoed over de grondmarkt. Naast Kees van Biert zullen ook Krijn Poppe, Wageningen UR en Louise Vet, directeur Nederlands Instituut voor Ecologie, trekker Deltaplan Biodiversiteitsherstel en nr 1 in Trouw's Duurzame Top-100, aan het woord komen over de grondmarkt, bodemkwaliteit, biodiversiteit en de impact op voedselproductie. Harry Smit, Rabobank, en Marije Klever, boerin en bestuurslid NAJK, zullen reageren. Felix Rottenberg modereert.
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
Je hebt grondprijs en grondprijs. Een grondprijs van € 100.000 is een grondprijs vrij van pacht. De grondprijs mét een pachtcontract is ongeveer de helft van de grondprijs zonder pachtcontract. (En als de overheid op papier een streep trekt voor bebouwing dan stijgt binnen de streep de prijs van landbouwgrond met een factor 8 tot 10.)
Kees van Biert pleit voor aankoop van landbouwgrond. Welke landbouwgrond bedoel hij dan. ??Zonder of met een pachtcontract. ? De grondprijs halveert wanneer je landbouwgrond zonder pachtcontract aankoopt en er vervolgens een pachtcontract op afsluit. Welke belegger doet zoiets.?
Ik zou graag van Kees van Biert willen weten waarom een boer aan KIEM zou willen verkopen?
Stel een ha is €120.000 waard:
- Wat houdt de boer netto over als hij tegen marktwaarde aan een andere agrarische exploitant verkoopt?
- Idem, maar dan aan Kiem?
Ik krijg de indruk dat het voor de boer niet uitmaakt vanwege de fiscale bocht, maar kan het niet narekenen.
Het lijkt mij meer een constructie om een boer die zelf niet kan kopen of huren op de vrije markt een mogelijkheid te geven om grond te huren. Dus een lager rendement voor de belegger t.o.v. een commerciele belegger of commerciele instelling.
Lost op lange termijn niets op, de enige oplossing om grond betaalbaar te houden in het huidige lage rente tijdperk is door niet agrarische kopers (beleggers e.d.) de toegang tot de agrarische grondmarkt moeilijker of onmogelijk te maken. (Feitelijk eenzelfde probleem is er op de huizenmarkt in de grote steden waar beleggers alles opkopen en duur verhuren, de gewone man staat buitenspel)
Dick Veerman,
Als de grond gewoon in een eenmanszaak zit dan is de opbrengst van de grond netto (landbouwvrijstelling), als de grond een andere bestemming krijgt bijv. bedrijventerrein dan is het bedrag boven de agrarische waarde belast.
Het verhaal van de uittredende boer die even 30% schenkt aan de andere maten is meestal iets anders, vaak zijn er maatschapscontracten e.d. dat bijv. aandelen en/of vermogensbestanddelen eerst aan de andere maten aangeboden moeten worden en niet aan derden verkocht kunnen worden om het voortbestaan van het bedrijf niet in gevaar te brengen.
De grondprijs wordt bepaald door wat je ermee kunt verdienen enerzijds, en de beschikbaarheid van kapitaal anderzijds. Wat je ermee kunt verdienen is al sinds mensenheugenis niet veel, agrarisch rendement schommelt altijd rond nul. Maar de ongelooflijke hoeveelheden geld die gecreëerd zijn de afgelopen jaren zoeken naar rendement. En dat drijft de prijs op. Als dan nu beleggingsproducten worden bedacht die zorgen voor een extra geldstroom naar de agrarische sector, zal dat de grondprijs nog verder opdrijven.
Addertje onder het gras is de beperkingen die gesteld zijn aan het rendement van bovenstaand verhaal. Het maximum is 4%, minimum 1,5%. Dat minimum zorgt voor de belangstelling nu, mocht de rente ooit weer gaan stijgen dan zal het maximum van 4% wel gaan knellen. Dat laatste is overigens voorlopig nog niet aan de orde.
aan de grondprijs kan je het beste zien hoe succesvol een land presteert op het gebied van landbouw. Doordat in Nederland er geld toe komt bij aanvoer mest en er minimaal kosten zijn voor kunstmest wordt de grond zomaar 20 tot 30 duizend euro meer waard.