'Falend systeem'
"De toename van het aantal miljardairs is geen teken van een bloeiende economie, maar van een systeem dat faalt", zegt Maaike Vanmeerhaeghe, beleidsmedewerker ongelijkheid bij Oxfam, in Knack. Zo wijst Oxfam Novib op belastingontwijkingspraktijken door multinationals en superrijken en de achterstand van vrouwen. "Om de winst voor aandeelhouders te vergroten, drukken multinationals lonen en ontwijken ze belastingen. De mensen die onze kleren maken, onze smartphones samenstellen en ons voedsel kweken, worden uitgebuit om zo goedkoop mogelijk producten op de markt te brengen", aldus Vanmeerhaeghe. Ontwikkelingslanden lopen naar schatting jaarlijks $170 miljard mis, waarmee ze onderwijs, gezondheidszorg en sociale bescherming zouden kunnen financieren. Oxfam Novib moedigt overheden wereldwijd aan om extreme ongelijkheid tegen te gaan door het instellen van minimumlonen, verhogen van de belastingen voor rijken en geld te investeren in onderwijs en zorg.
Neemt ongelijkheid toe of af?
Oxfam Novib presenteert het rapport voor de vijfde keer aan de vooravond van het World Economic Forum in Davos uitkwam. Het is onder meer gebaseerd op het Global Wealth Databook van Credit Suisse, de lijst van miljardairs van het Amerikaanse tijdschrift Forbes en data van de Wereldbank en het IMF.
De meetmethodiek van Oxfam Novib krijgt kritiek van klimaatscepticus Bjorn Lomborg van de internationale denktank Copenhagen Consensus Center, neemt de mondiale ongelijkheid juist af, schrijft het FD. "Inkomensontwikkeling is veel relevanter dan de vermogensontwikkeling". In Nederland vindt dergelijk denken weerklank onder meer de ecomodernistische filosoof en theoloog Ralf Bodelier.
Lomborg wijst op de snelle groei van de middenklasse in opkomende economieën in Azië en de verruimde toegang van mensen tot gezondheidszorg en onderwijs. Oxfam erkent "dat de halvering van het aantal mensen dat in absolute armoede leeft tussen 1990 en 2010 een prestatie van formaat is, waar de wereld trots op mag zijn. Maar dat laat onverlet dat nog eens tweehonderd miljoen mensen aan de armoede hadden kunnen ontsnappen als de inkomensongelijkheid binnen landen in deze periode niet waren toegenomen". Volgens Oxfam Novib kwam 27% van de wereldwijde inkomenstoename tussen 1980 en 2016 bij de 1% grootverdieners terecht, terwijl 13% daarvan bij de armste helft van de wereldbevolking terecht kwam. Dat zou blijken uit het World Inequality Report van van het World Inequality Lab. Het werk van het Lab is onder meer geïnspireerd door de Franse econoom Thomas Piketty die wijst op de gevaren van te grote sociale ongelijkheid binnen samenleving. Piketty vreest destabilisering van de brede sociale cohesie tussen mensen, waar Lomborg en Bodelier het verheffen van de armsten als perspectief kiezen.
Nederland telt 10 miljardairs
In Nederland werden we met elkaar $53 miljard rijker, meldt de NOS. Van die miljarden ging bij ons 45% naar de rijkste 1% van de Nederlanders. Nederland telt 10 miljardairs, die samen $31,6 miljard vermogen bezitten. 's Werelds rijkste man is Amazon-oprichter Jeff Bezos, die vorig jaar Microsoft-oprichter Bill Gates ($86 miljard) van de eerste plaats verdrong met een geschat vermogen van $104 miljard. De Nederlandse Charlene de Carvalho-Heineken, dochter van Freddy Heineken, staat met $12,6 miljard op de 95e plaats van Forbes' miljardairslijst.
UPDATE, 23 januari, 10:50 uur.
Simon Rozendaal, die net als Lomborg geldt als een klimaatscepticus en net als Bodelier als een optimist, ondersteunt de gedachte dat OXFAM het mis heeft. Hij citeert een video die zou uitleggen waarom. Het is boeiend genoeg om eens beter na te denken over de vraag wat de vraag nu eigenlijk is: gaat het om de grote getallen van welvaartsverdeling of gaat het om de allerlaagste inkomens, die als som nu eenmaal een klein deel van het geheel zijn, maar wel voor heel veel mensen een belangrijke zaak zijn?
Goede uitleg waarom het niet klopt wat u elke dag leest of hoort, dat #ongelijkheid in inkomen en vermogen ´s werelds grootste probleem is. https://t.co/yhG9PM63VZ
— Simon Rozendaal (@Simon_Rozendaal) January 23, 2018
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Bjorn Lomborg , die hierboven genoemd wordt, had als klimaatscepticus al eens een heel vreemde kijk: als na 2030 de looptijd van het klimaatakkoord ten einde is, gaan de landen weer terug naar het fossiele tijdperk, alsof dan de transitie er niet meer is. Volgens hem had CO2-reductie, gezien die redenering, geen zin.
"Inkomensontwikkeling is veel relevanter dan de vermogensontwikkeling". Tja, hoezo? Wie bepaalt dat? Als we elkaar met dat soort "omdat-ik-het-zeg, daarom!"-stellingen gaan bestoken komen we niet veel verder.
Ik ben dus maar eens gaan zoeken naar de onderbouwing op de site waarnaar de naam Ralf Bodelier linkt. Ralf Bodelier, die ik mij niet meer anders kan voorstellen dan als zeeschildpad sinds @Harry van den Burg die briljante opmerking over hem maakte, hier op Foodlog.
Wel, die onderbouwing is op zijn zachtst gezegd mager. Bodelier excelleert in het doen van uitspraken die bedoeld zijn als 'bewijs' bij andere beweringen of tegen andermans uitspraken, maar die bij nadere bestudering dat bewijs helemaal niet leveren. En het meest krasse is wel dat al die fantastisch positieve ontwikkelingen waar hij en Boudry (B&B) het over hebben nergens echt hard worden gemaakt, sterker nog: "het is precies een van Bodeliers doelstellingen met World’s Best News: met cijfers en grafieken te laten zien dat de behaalde vooruitgang echt is". Normaal gesproken zeg je dat de vooruitgang 'echt' is nadat je dat met cijfers en grafieken hebt kunnen zien en aantonen, maar B&B laden de verdenking op zich dat ze postuleren dat de vooruitgang 'echt' is en daar vervolgens cijfers e.d. bij gaan zoeken. Verkeerde volgorde.
We hingen nog een update onder het stuk. Ditmaal naar aanleiding van een opmerking op twitter van Simon Rozendaal.
Bedankt Dick, voor de link naar dat filmpje van die Norberg. Twee opmerkingen. Ten eerste zou ik hem qua optimisme niet in de groep-Bodelier plaatsen, integendeel. Terwijl Bodelier iedereen die het maar horen wil toebrult dat het allemaal prachtig gaat en dat de feiten daaromtrent vaststaan (behalve dat-ie ze nog even moet vinden), zegt Norberg tenminste zonder omhaal van woorden dat twee miljard mensen 'desperately poor' en dat dat een groot probleem is. Kortom, volgens Norberg gaat het een stuk minder goed met de wereld dan volgens Bodelier. En daar geef ik hem Norberg) gelijk in.
Maar ik ga niet helemaal mee met zijn uitspraak dat de ongelijkheid niet het probleem is. Natuurlijk heeft hij gelijk met die herverdelingsberekening, maar er is ook nog zoiets als relatieve armoede: niet hebben wat de ander wel heeft, kortom: zien dat je het beter kan hebben. En dan wil jij dat óók. En die 'mimetische begeerte' (van Girard, je kent hem vast wel) wordt aan alle kanten gestimuleerd door media, reclame etc.: de sloppenwijkbewoners hier in Guatemala, waar ik woon, zien op TV en op reclameborden allemaal mooie mensen met mooie huizen en wel, dan ga je je vanzelf arm voelen omdat jij dat níet hebt. En dan is ongelijkheid dus een probleem.
In Trouw legt Seada Nourhussen nog eens uit, waarom dit onrecht blijft voort bestaan. We kankeren veel, maar zijn eigenlijk best tevreden, en ongevoelig voor het onrecht waar kapitalisme op drijft.
#6 Jur, ik heb de link hersteld. Stom, meestal controleer ik ze wel. Bedankt.