De documentaire In Defense of Food van Michael Pollan draaide gisteren voor het eerst in Nederland tijdens het InScience filmfestival in LUX Nijmegen.
In de documentaire vertelt Pollan dat we niet op de westerse manier moeten eten, maar alleen wat de natuur ons te bieden heeft. Zolang we ons vasthouden aan het westerse voedingspatroon, zullen we nooit gezonder eten. De boodschap van Pollan’s documentaire luidt: "Eat food, not too much, mostly plants".
Na de film deelden gedragsonderzoeker Roel Hermans en sportdiëtiste en klinisch epidemioloog Sarai Pannekoek hun visie over de film met het publiek.
Ontbrekende tips
Wat Sarai opviel tijdens de documentaire was de boodschap van Pollan. "Het vormt een goede basis om ervoor te zorgen dat je gezonder gaat eten, maar met alleen zijn boodschap ga je het niet redden". Als sportdiëtiste weet ze dat mensen vooral praktische tips nodig hebben om iets toe te kunnen passen in de praktijk. Wie mensen gezonder wil laten eten, ontkomt er niet aan zo concreet mogelijk te zijn. In de documentaire ontbreken die tips.
Hermans vind dat je Pollans boodschap kunt vergelijken met de richtlijnen van het Voedingscentrum, zoals gevarieerd eten, niet te veel eten en veel groente eten. Maar niet iedereen houdt zich aan deze regels, dus waarom zou de boodschap van Pollan mensen wel aanzetten om gezonder te eten? "We kunnen pas echt gezonder eten als we onze omgeving aanpassen", zegt Hermans. Onze fysieke en sociale omgeving bepaalt wat we eten. Het genot van eten spoort bovendien niet met de spartaanse associaties rond 'gezond eten'. Dat plezierige gevoel van voedsel kunnen we niet veranderen, maar de omgeving die tot overmatig ongezond eetpatroon leidt wel.
Aan het einde van de nazit wilde het voornamelijk uit studenten bestaande publiek onder meer weten wat de overheid kan doen om gezonder eten makkelijker te maken. Volgens Sarai moet de overheid vooral aandacht besteden aan praktische tips. Heel veel mensen weten namelijk wel wat gezond eten is, maar vinden het moeilijk om dit toe te passen in de praktijk. Daarnaast zou de overheid (kinder)marketing op ongezonde producten moeten verbieden omdat consumenten hierdoor moeite hebben met het maken van gezondere keuzes. Hermans vindt dat de overheid meer gebruik moet maken van nudging. Uit verschillende wetenschappelijke onderzoeken blijkt namelijk dat nudging mensen aanzet tot het maken van gezondere keuzes. Ook zou er een 'stoplichtensysteem' op voedselverpakkingen moet komen om de consument te wijzen op de hoeveelheid vet, suiker of zout die het product bevat. Zo kunnen ze meteen zien of een product gezond of ongezond is. ''Soms is het namelijk net wiskunde om een etiket op een product te begrijpen'', zegt Hermans.
Ook wilde het publiek weten of er belasting moet komen op ongezonde producten om ervoor te zorgen dat mensen gezonder zullen eten. Zowel Sarai als Hermans blijken van mening dat belasting niet werkt. Mensen zullen - denken zij - ondanks de belasting op ongezonde producten, deze producten alsnog kopen.
Pollan ziet ons ongezond eetgedrag als iets simpels wat je met zijn boodschap 'eat food, not too much, mostly plants' kunt oplossen. Volgens Hermans en Pannekoek is Pollans boodschap leuk en eenvoudig, maar zal die de wereld niet veranderen.
Dit artikel afdrukken
Na de film deelden gedragsonderzoeker Roel Hermans en sportdiëtiste en klinisch epidemioloog Sarai Pannekoek hun visie over de film met het publiek.
Ontbrekende tips
Wat Sarai opviel tijdens de documentaire was de boodschap van Pollan. "Het vormt een goede basis om ervoor te zorgen dat je gezonder gaat eten, maar met alleen zijn boodschap ga je het niet redden". Als sportdiëtiste weet ze dat mensen vooral praktische tips nodig hebben om iets toe te kunnen passen in de praktijk. Wie mensen gezonder wil laten eten, ontkomt er niet aan zo concreet mogelijk te zijn. In de documentaire ontbreken die tips.
Hermans vind dat je Pollans boodschap kunt vergelijken met de richtlijnen van het Voedingscentrum, zoals gevarieerd eten, niet te veel eten en veel groente eten. Maar niet iedereen houdt zich aan deze regels, dus waarom zou de boodschap van Pollan mensen wel aanzetten om gezonder te eten? "We kunnen pas echt gezonder eten als we onze omgeving aanpassen", zegt Hermans. Onze fysieke en sociale omgeving bepaalt wat we eten. Het genot van eten spoort bovendien niet met de spartaanse associaties rond 'gezond eten'. Dat plezierige gevoel van voedsel kunnen we niet veranderen, maar de omgeving die tot overmatig ongezond eetpatroon leidt wel.
Aan het einde van de nazit wilde het voornamelijk uit studenten bestaande publiek onder meer weten wat de overheid kan doen om gezonder eten makkelijker te maken. Volgens Sarai moet de overheid vooral aandacht besteden aan praktische tips. Heel veel mensen weten namelijk wel wat gezond eten is, maar vinden het moeilijk om dit toe te passen in de praktijk. Daarnaast zou de overheid (kinder)marketing op ongezonde producten moeten verbieden omdat consumenten hierdoor moeite hebben met het maken van gezondere keuzes. Hermans vindt dat de overheid meer gebruik moet maken van nudging. Uit verschillende wetenschappelijke onderzoeken blijkt namelijk dat nudging mensen aanzet tot het maken van gezondere keuzes. Ook zou er een 'stoplichtensysteem' op voedselverpakkingen moet komen om de consument te wijzen op de hoeveelheid vet, suiker of zout die het product bevat. Zo kunnen ze meteen zien of een product gezond of ongezond is. ''Soms is het namelijk net wiskunde om een etiket op een product te begrijpen'', zegt Hermans.
Ook wilde het publiek weten of er belasting moet komen op ongezonde producten om ervoor te zorgen dat mensen gezonder zullen eten. Zowel Sarai als Hermans blijken van mening dat belasting niet werkt. Mensen zullen - denken zij - ondanks de belasting op ongezonde producten, deze producten alsnog kopen.
Pollan ziet ons ongezond eetgedrag als iets simpels wat je met zijn boodschap 'eat food, not too much, mostly plants' kunt oplossen. Volgens Hermans en Pannekoek is Pollans boodschap leuk en eenvoudig, maar zal die de wereld niet veranderen.
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
In defense of food draait om een simpele boodschap, die in theorie makkelijk te volgen is. Een boodschap die we in Nederland terugvinden als "eet gevarieerd en met mate". Deze boodschap zou de basis moeten zijn van je eetpatroon. Daar zijn Sarai en ik het volkomen mee eens. Wij zien echter ook een aantal problemen bij het tot uitvoer brengen van deze boodschap. Problemen die Pollan ook aanstipt, zoals economische achtergrond, marketing en onduidelijkheid rondom voedingsstoffen. De film draagt bij aan bewustwording rondom ons eetgedrag en dat is altijd goed. Bewustzijn is een voorwaarde voor verandering. Ons probleem is echter dat bewustzijn niet altijd omgezet wordt in verandering. Daarvoor is "ownership" nodig en daar werkt Sarai aan met haar cliënten door middel van bijvoorbeeld oefeningen en uitdagingen rondom het eten van groenten. Dus, in de praktijk aan de slag met gedragsverandering. Op een manier die bij mensen past. Kleine en realistische stappen, zodat mensen vertrouwen krijgen in zichzelf. Sarai en ik zijn in deze beiden voorstander van het aanpassen van de directe omgeving, zodat het mensen makkelijker wordt gemaakt om verantwoord te eten. Zodat er aangesloten wordt op de dagelijkse gewoonten en mensen ondersteund worden bij het matigen van hun consumptie. Nudging zou daar een van de mogelijkheden voor kunnen zijn. Het stoplicht-systeem werd door iemand uit het publiek geopperd en wordt door ons ondersteund als mogelijk middel om meer inzicht te geven in de 'etiketten-jungle' in de supermarkt. Belasting, ook als alternatief geopperd door publiek, zou een andere aanpassing kunnen zijn. De crux is dat elke afzonderlijke aanpassing/maatregel op zichzelf wellicht weinig zoden aan de dijk zet, maar dat in combinatie met meerdere aanpassingen/maatregelen er een omgeving gecreëerd wordt die het makkelijk maakt om gezond, verantwoord te eten. Er is dus meer nodig dan alleen een stoplichtsysteem of een "vet-taks" om mensen beter te laten eten. Tot slot pleitten Sarai en ik voor meer voedseleducatie zodat kinderen van jongs af aan meer leren over gezonde, verantwoorde voeding. De avond werd afgesloten met de oproep om met name te gaan doen en niet teveel over voeding te blijven praten. Er is al heel veel kennis over een gezonde omgeving, nu nog de woorden om zetten in daden zodat 'eet voedsel, niet teveel, en met name plantaardig' voor iedereen makkelijk gemaakt wordt. Dit miste nog in deze samenvatting van onze beschouwing door Jeanette, maar is mijn inziens cruciaal als het gaat om onze huidige eetomgeving.
Dit is 3de x dat ik het op FL te berde breng: op de fototentoonstelling vorig jaar Fotomuseum Den Haag -Hungry Planet- was te zien wat mensen aten in diverse landen en met diverse budgets. Conclusie in een oogopslag: hoe minder de mensen te besteden hadden, hoe beter ze aten volgens het Pollan recept, veel groen en peulvruchten, weinig vlees en bewerkte spulletjes en frisdrank (liep van 30 euro/week India tot 400 euro/wk in Canada/Noorwegen, steeds voor gezin van 4). Qua voeding gaan de mensen er dus helemaal niet op vooruit bij hogere inkomsten (want we laten oorlogs- en rampgebieden even buiten beschouwing). Qua andere dingetjes dan tenminste wel, mss?, vraag ik me soms af? Schrijver Drinkwater had het erover in een TV program dat het peil van discussie op terras en in trein in armere landen zoals Rusland over het algemeen hoger lag dan bij ons, het ging nog ergens over vaak! En qua ecologische footprint gaat het ook natuurlijk pijlsnel achteruit bij al die vooruitgang. Het is precies zoals uniblaadje VOX (klik op Haverkamp onder foto) zegt dat het is: "we doen rare (en dure, dz) dingen omdat het goed voelt"!! Dus niet omdat het goed is!
Een simpele vuistregel kan soms fijn zijn als je voor een schap in de supermarkt staat. Daarmee zegt Pollan nog niet dat het simpel is om je gewoontes te veranderen. Pollan heeft met zijn boeken en films voedsel op een andere manier op de kaart gezet dan tellen van calorieën.
Zijn oproep om kokenals universeel menselijke waarde neer te zetten laat zien dat we veel goeds kunnen doen door gezond voedsel te koken en te delen.
Door ervaringsgerichte eerste stappen te nemen met kinderen mbt koken, excursies door supermarkten te organiseren en dit te verbinden aan vakken op school kun je een mooi begin maken. Koken omvat waarden die om meer gaan dan gezonde ingrediënten kiezen. Dit alles komt vanzelf naar boven zodra je begint. Dus DOEN!
@Esther: wat jij over de waarde van koken en samen eten zegt past naadloos binnen de 10 richtlijnen voor verstandig eten van een of ander voedingscentrum in Brazilie, en indertijd uitgebreid op FL besproken. Maar past dus niet zo erg binnen de afgepaste en moleculaire ingredienten insteek hier te lande, dus! Ons gaat het vooral om het wat, zullie om het hoe!
Ik vond zijn eerdere slogan: eet niets dat je grootmoeder niet als eten herkend zou hebben beter. Het voordeel van behoorlijk onbewerkt eten is dat je sneller verzadigd bent doordat dat soort eten ook vaak bewerkelijker en vezelrijker is en dat je dus automatisch wat matiger zal zijn. Wie eerst moet pellen, schillen, hakken en snijden kan niet snel iets achterover slaan. Dus grootmoeders methode werkt vast. Daarnaast ben ik er zelf ook erg voor om een deel van de leefstijl over te nemen. Niet van opstaan tot slapen gaan eten. Maar drie maaltijden binnen een tijdbestek van maximaal een uur of tien. Ik heb het vermoeden dat dat ook een reden was waarom er minder dikke mensen waren.