Tuinders en akkerbouwers kunnen klimaatverandering helpen tegenhouden, maar worden gestraft door de gevolgen ervan. Dat zegt akkerbouwer Piet Hermus uit west-Brabant.
Eind augustus afgelopen jaar verzopen er bij boeren in West-Brabant gewassen door de overvloedige neerslag. Er viel meer dan 100 mm op sommige plekken.
Sinds 1998 hebben we hier regelmatig te maken met extreme neerslag. Vóór 1998 eigenlijk nooit. Het klimaat verandert, en dat resulteert in schade voor gewassen. Ook bij mij. Ik teel onder meer aardappelen, peen, uien, knolselderij, suikerbieten, wintertarwe.
Sind 1998
Sommige van deze gewassen verrotten als ze 24 tot 48 uur onder water hebben gestaan. In 1998 werd Zuidwest-Nederland getroffen door extreem veel regenval, en in 2002 waren we hier rond Zevenbergen-Zevenbergschenhoek weer aan de beurt. Ook in 2005, 2006, 2011, 2013 en 2015 was hier schade. Waarschijnlijk zie ik nog een jaar over het hoofd. Ik ben onderhand een ervaringsdeskundige aan het worden. Geulen graven met greppelfrees en schop om het overvloedige water van het perceel naar de sloten af te voeren; het is intussen een normale terugkerende jaarlijkse bezigheid aan het worden.
Het wordt beschouwd als een normaal ondernemersrisico, maar dat is het niet omdat het ligt aan de klimaatverandering. Die wordt volgens onze overheid en wetenschappers veroorzaakt door uitstoot van broeikasgassen als gevolg van overvloedig verbruik van fossiele brandstoffen door de gehele bevolking.
Toch komen in ons land de economische gevolgen van de verandering van het klimaat via gewasschade voornamelijk op het bordje van akkerbouwers en tuinders.
Die schade beheerst inmiddels een groot deel van mijn werkzame leven. De klimaatverandering vergal mijn leven en - hoera! - wat voor mij geldt, geldt voor meer boeren en hun gezinnen.
Zorgplicht staat
Door het vonnis dat de rechter vorig jaar uitsprak in de zaak die Urgenda aanspande tegen de Nederlandse staat, voel ik me gesteund in mijn mening dat de schade door weersextremen bij ons geen normaal ondernemersrisico is. De rechter oordeelde dat de Nederlandse staat meer moet doen tegen de uitstoot van broeikasgassen. Ook wees hij de staat op zijn zorgplicht jegens burgers.
Ik denk dat een integrale benadering nodig is waarin de plantaardige landbouw de gevolgen klimaatverandering en de weersextremen helpt oplossen. Boeren zetten namelijk met hun planten en gewassen via zonlicht CO2 om in O2 en voedingsmiddelenenergie. De landbouw is de enige maatschappelijke sector (naast bosbouw) die dat kan. Alle andere maatschappelijke sectoren nemen O2 en produceren alleen maar CO2.
Dat de boer kritiek krijgt van tal van mensen die zelf alleen nemen en vervuilen, heeft dan ook iets raars in zich, iets vreemds, iets brutaals en zelfs iets immoreels.
Dit artikel is een bewerking van een bijdrage die eerder in Trouw verscheen.
Fotocredits: 'Natte boel op de akkers', Weerplaza
Dit artikel afdrukken
Sinds 1998 hebben we hier regelmatig te maken met extreme neerslag. Vóór 1998 eigenlijk nooit. Het klimaat verandert, en dat resulteert in schade voor gewassen. Ook bij mij. Ik teel onder meer aardappelen, peen, uien, knolselderij, suikerbieten, wintertarwe.
Sind 1998
Sommige van deze gewassen verrotten als ze 24 tot 48 uur onder water hebben gestaan. In 1998 werd Zuidwest-Nederland getroffen door extreem veel regenval, en in 2002 waren we hier rond Zevenbergen-Zevenbergschenhoek weer aan de beurt. Ook in 2005, 2006, 2011, 2013 en 2015 was hier schade. Waarschijnlijk zie ik nog een jaar over het hoofd. Ik ben onderhand een ervaringsdeskundige aan het worden. Geulen graven met greppelfrees en schop om het overvloedige water van het perceel naar de sloten af te voeren; het is intussen een normale terugkerende jaarlijkse bezigheid aan het worden.
Door het vonnis dat de rechter vorig jaar uitsprak in de zaak die Urgenda aanspande tegen de Nederlandse staat, voel ik me gesteund in mijn mening dat de schade door weersextremen bij ons geen normaal ondernemersrisico isGeen ondernemersrisico
Het wordt beschouwd als een normaal ondernemersrisico, maar dat is het niet omdat het ligt aan de klimaatverandering. Die wordt volgens onze overheid en wetenschappers veroorzaakt door uitstoot van broeikasgassen als gevolg van overvloedig verbruik van fossiele brandstoffen door de gehele bevolking.
Toch komen in ons land de economische gevolgen van de verandering van het klimaat via gewasschade voornamelijk op het bordje van akkerbouwers en tuinders.
Die schade beheerst inmiddels een groot deel van mijn werkzame leven. De klimaatverandering vergal mijn leven en - hoera! - wat voor mij geldt, geldt voor meer boeren en hun gezinnen.
Zorgplicht staat
Door het vonnis dat de rechter vorig jaar uitsprak in de zaak die Urgenda aanspande tegen de Nederlandse staat, voel ik me gesteund in mijn mening dat de schade door weersextremen bij ons geen normaal ondernemersrisico is. De rechter oordeelde dat de Nederlandse staat meer moet doen tegen de uitstoot van broeikasgassen. Ook wees hij de staat op zijn zorgplicht jegens burgers.
Boeren zetten via zonlicht CO2 om in O2 en voedingsmiddelenenergie. De landbouw is de enige maatschappelijke sector (naast bosbouw) die dat kan. Alle andere maatschappelijke sectoren nemen O2 en produceren alleen maar CO2De staat als representant van de consumerende en dus vervuilende burger kan zijn handen moet zich dat realiseren.
Ik denk dat een integrale benadering nodig is waarin de plantaardige landbouw de gevolgen klimaatverandering en de weersextremen helpt oplossen. Boeren zetten namelijk met hun planten en gewassen via zonlicht CO2 om in O2 en voedingsmiddelenenergie. De landbouw is de enige maatschappelijke sector (naast bosbouw) die dat kan. Alle andere maatschappelijke sectoren nemen O2 en produceren alleen maar CO2.
Dat de boer kritiek krijgt van tal van mensen die zelf alleen nemen en vervuilen, heeft dan ook iets raars in zich, iets vreemds, iets brutaals en zelfs iets immoreels.
Dit artikel is een bewerking van een bijdrage die eerder in Trouw verscheen.
Fotocredits: 'Natte boel op de akkers', Weerplaza
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
Op 14 sept had ik een opiniestuk in Trouw betreffende deze materie en werd vervolgens mede hierdoor uitgenodigd door Marjan Minnesma om deel te nemen aan de klimaatmars The Climate Miles van Urgenda in aanloop naar de wereldklimaattop. Voor die tijd wist ik amper dat er een klimaatmars zou zijn. Ondertussen weet ik na een paar maanden veel meer van bodemkoolstof en evt. meerdere oplossingen en denkwijzes. Ik nam dus deel aan The Climate Miles, was op 3 november in de Biesbosch daggast, mocht mijn verhaal doen in de Walkshow, een soort avondetappe met een paar gasten uitgezonden op het Urgendatv kanaal. Ik liep 5 etappes mee, 2 rond de Biesbosch, nabij waar ik woon en de 3 slotetappes voor Parijs, toen landbouw als oplossing aan bod kwam op 25 november.
Alle agrarische bedrijven stoten netto CO2 uit, de één wat meer dan de ander, dat wel.
# Henric #2 ; Is dat zo? De niet-agrarische bedrijven en burgers stoten sowieso CO2 uit en kunnen met hun gewassen/bossen sowieso geen O2 produceren. Omdat ze die niet of amper hebben. Ik maak er derhalve een moreel-ethische kwestie van en haalde er volgens een geleerd iemand die ik sprak na mijn Trouw-stuk en climatemiles-deelname de vrijblijvendheid uit qua geleuter door Jan en alleman. Het is me te makkelijk praten vanuit een lekker verwarmde geconditioneerde ruimte door diverse lieden, terwijl bij collega's en mij gewassen verzuipen. Dat begint te irriteren. Ik zoek eigenlijk maatschappelijke partners voor oplossingen, voor ons allemaal. Klimaat is HET probleem. De rest is futiel. Ook bijv. dat glyfosaat-gedoe is vergeleken daarmee futiel.
Volgens mij moet landbouw en de maatschappij anders gaan denken en gebeurt dat gewoon. Zulke processen vinden dan plaats en kost wat tijd, soms generaties. Als je ziet hoe mensen 1 a 2 generaties terug dachten en nu, dan gaat dat best snel. Via slimme landbouwmethoden moet CO2 te binden zijn aan de bodem, terwijl we de mens toch kunnen voeden. Meer plantaardig dus en meer eiwitproductie, zoals bonen. Het menu zal veranderen. Zelf ben ik een gangbare boer, maar dat zal dus ook verschuiven. Het bouwplan zal verschuiven en er zullen minder rooigewassen komen en meer maaigewassen. Voor plantengroei om CO2 te binden is wel mest nodig, dus veehouderij. Maar hoe?
In het algemeen wordt het natter in Nederland, dat is waar. Maar het gaat wel heel geleidelijk en er is geen sprake van een periode voor en na 1998. Ik herinner mij de pieken aan het einde van de zestiger jaren nog heel goed waar het leger werd ingezet om nog een paar aardappelen van het veld te halen. En de kletsnatte velden in midden-Walcheren in de winter, waar weiland de enige optie was, nu met drainage en gemaal akkerbouw. Geen steltlopers meer dus, maar dat is weer een andere discussie.
Waar ik Piet Hermus wel gelijk in geef is dat de boer niet de oorzaak is van de problemen. Dat zijn wij allemaal als maatschappij. De boer is hoogstens wat conservatief geweest in de acceptatie van de noodzaak tot verandering, en nog steeds. Maar verschillende meningen heb je ook in de maatschappij of de politiek. En Piet, de boer "neemt" net zo goed als de burger. Wij allemaal zijn daarin gelijk. De boer "produceert" geen O2, maar produceert producten waarbij toevallig O2 vrijkomt. Na er eerst een beetje (veel) fossiel in te stoppen natuurlijk. Piet, hoe denk jij over gebruik van fossiel in de huidige Nederlandse intensieve landbouw en veeteelt
De professional (de boer) is wel de enige die problemen echt op kan lossen. Iedereen wauwelt graag mee in dit land, maar de meesten worden daarbij niet gehinderd door kennis. Specifieke kennis is er vaak wel, maar het overzicht ontbreekt, de integrale visie. Gewoon, omdat de meesten nog nooit met laarzen in de modder hebben gestaan en de zaak vanuit de theorie benaderen. Ga je vanzelf dromen van glazen huisjes met bloemkolen op torenflats en kippen in het souterrain eronder.
Piet #3 , ja dat is zo. Alleen is het de vraag aan wie je die uitstoot moet toeschrijven. Een elektriciteitscentrale is een grote CO2 fabriek. Het is niet zo dat het sluiten van die CO2 fabriek het probleem oplost, of dat die uitstoot alleen het probleem is van die fabriek.
CO2 vastleggen kost geld, en juist dat is het probleem. Je kunt prima minder CO2 uitstoten, maar dat kost geld en dus welvaart. Niet het klimaat is het probleem, maar onze manier van leven.