Dieetgoeroes komen en gaan. Daarom grijpt Lucette Faber terug op Hippokrates' diaitès, en het oude vertrouwde - en verguisde - Sonjabakkeren.
Vanochtend mocht ik een krentenbol met een glas jus d'orange, vanmiddag een tosti ham/kaas 30+ met een Opkikker en vanavond rijst met roerbakgroenten en kipsaté. Tussendoor fruit, een speculaasje en, omdat het vrijdag is, vooruit, een glaasje rode wijn met drie toostjes. Getekend: met de groeten van Sonja Bakker.
'Sonjabakkeren'
Ja, u heeft het begrepen: Lucette is even op dieet, met haar heer gemaal. En niet zomaar een dieet, maar eentje dat in het huidige tijdsbestek allang weer verguist is. Maar mijn veelgebruikte en verfomfaaide exemplaar van Sonja's 'Bereik je ideale gewicht' met negen uitgewerkte weekdiëten is wel de achttiende (en zeker niet laatste) druk uit 2006 en in de eerste decade van onze eeuw was het 'sonjabakkeren' bijna een werkwoord dat de Dikke Van Dale haalde.
Diëten en hypes
Over de vluchtigheid van een hype en wat er over blijft wanneer de storm is gaan liggen en het opdwarrelende stof is neergedaald. Ongeveer alles wat mevrouw Bakker ons voorhield als gezond en goed voor de slanke lijn in die gelukkige pre-crisis tijden is nu verketterd, taboe verklaard. Brood, rijst, pasta, überhaupt koolhydraten (goede en slechte), ondenkbaar in het dokter Frank dieet – dat nogal doet denken aan het in de jaren tachtig van de vorige eeuw wild populaire Atkinsdieet – en al helemaal in het nihilistische 'zandloperdieet' van de Vlaamse doctor. Over goede en slechte vetten wordt ook nauwelijks gesproken, integendeel – het hele verhaal in mijn boekje is bevrijdend leeg van geleerdheid met betrekking tot de scheikundige samenstelling van ons eten.
Echter, allen preken deze voorvechters van wat goed voor ons zou zijn dat zij in de eerste plaats een leefregel aanbieden: niet een kuur om snel gewicht te verliezen, maar een zienswijze om de veel te veel en te vet etende welvaartsmens permanent op andere gedachten te brengen wanneer hij of zij staat te koken. Hoe is het mogelijk dat in zo'n kort tijdsbestek de predikers elkaar zo tegen kunnen spreken terwijl zij in wezen hetzelfde evangelie preken? Ik ken dat fanatieke gepreek uit de hoek van de voorlopers der Kerkvaders, toen het christendom nog niet zijn uiteindelijke vorm had gevonden, maar bij ontstentenis aan kerkelijke gevoelens lijkt wel de gezondheid het nieuwe heilige der heiligen te zijn.
Wel koolhydraten, geen koolhydraten, wel vezels, wel een goede stoelgang (dank, Midas Dekkers), geen simpele Hollandse kost, wel exotica van over de hele wereld. Een eenvoudige, Bommeliaanse geest zou er gek van worden.
Hippokrates' 'diaitès'
Laten we, zoals ik dat altijd doe wanneer het heden me te chaotisch wordt, terugkeren tot wat de Griekse Oudheid ons leert omtrent dit onderwerp. Het Griekse woord diaitès = leefregel, is het sleutelwoord voor de antieke geneeskunde, ontwikkeld door de arts Hippokrates van Kos, die het aangezicht der geneeskunde voorgoed zou veranderen. Hij ontdeed in de vijfde eeuw voor onze jaartelling de geneeskunde voor het eerst en voor de daarop volgende ruim tweeduizend jaar de toenmalige antieke artsenij van zijn hokus pokus aan toverkunstjes en bijgeloof.
Hippokrates luisterde naar het lichaam. Hij sneed niet, hij observeerde en dacht na. Hij realiseert zich, op basis van talloze ervaringen met patiënten, dat een stabiele leefregel onze gezondheid het meest ten goede komt. Stabiliteit in voeding en drank, een diaites, geeft ons de meeste kans op gezond blijven. Is men ziek, dan kunnen vele ziekten en kwalen genezen worden met behulp van een aangepaste leefregel, of dieet. Deze leefregel van Hippokrates is nu min of meer gemeengoed geworden onder de naam 'het mediterrane dieet'. Brood, wijn, olijfolie, vis, groenten, vlees vormen de nooit vervelende basis van die leefregel. En alles met mate, want evenwicht in alles is de ziel van het antieke Griekse denken.
Met beide benen op de culinaire grond
Terug naar Sonja Bakker. In haar weekmenu's laat zij alle producten die wij in onze westerse voedingspatronen kennen, optreden. Goed, zij heeft erg commerciële producten opgevoerd in de eerste versies van haar boeken, (zoals Liga, Optimel, Cup a Soup en bepaalde merken van vruchtensappen) maar die kun je negeren als gebruiker. Je kunt de smaak van gerechten opleuken met je eigen kruiden of specerijen. Ik vind het zo geruststellend om eens in de zoveel tijd weer op haar dieet terug te vallen – wanneer ik toch weer onhippokratisch ben afgedwaald van het evenwicht – omdat het me weer met beide benen op de culinaire grond zet. Ik kom dicht bij wat ik vroeger thuis at in de samenstelling van de maaltijden, maar vind ook voldoende van de eigentijdse verworvenheden van de kooktechnieken erin terug. Ik voel me fitter en vooral niet gefrustreerd door een eindeloze reeks verboden. Voor iemand die vanaf haar vijfde jaar op dieet werd gezet door een bezorgde moeder, een verademing.
Sonja is geen Hippokrates, maar ze kijkt bloednuchter naar wat er voorhanden is in onze supermarkten binnen het raamwerk van een dieet en sluit geen van de goede gaven van onze aarde uit. De meeste producten zijn duurzamer dan die welke in de 'moderne' leefregels wordt voorgesteld, terwijl het woord 'duurzaam' toen moest worden uitgevonden. Dat maakt haar menu's ook nog eens veel betaalbaarder voor ons modale lieden en daardoor ook op langere termijn haalbaar. Ze belooft gewichtsverlies van ca. 1 pond per week.
Last but not least: het helpt!!
Een zondagse maaltijd à la Sonja
Kabeljauwfilet met gebakken krieltjes, salade (2 pers.)
- 1 moot kabeljauw ca. 300 gr
- olijfolie
- zout, zwarte versgemalen peper
- 300 gr krieltjes
- ½ bosje dragon
Kook de krieltjes kort, ca. 7 min. Zet twee anti- aanbakpannen op het vuur met in elk 3 eetlepels olijfolie. Zweet in de vispan de helft van de dragon zachtjes uit en haal deze dan uit pan. Zout en peper de moot kabeljauw, bak hem op de huid in de dragon-olie en bak in de andere pan de krieltjes goudbruin, maal er zout en peper overheen.
Maak een lichte yoghurtdressing voor een gemengde salade van tomaat, komkommer, kropsla en rucola. Snipper verse dragon over vis en aardappeltjes, serveer met de salade en vooruit – een lekker glas zondagse wijn erbij, bijvoorbeeld de geweldige Muscat van Dom. de l'Arjolle 2013. Om je met alle diëten en leefregels ter wereld te verzoenen.
Fotocredits: Fish Monger, IamNotUnique
Dit artikel afdrukken
'Sonjabakkeren'
Ja, u heeft het begrepen: Lucette is even op dieet, met haar heer gemaal. En niet zomaar een dieet, maar eentje dat in het huidige tijdsbestek allang weer verguist is. Maar mijn veelgebruikte en verfomfaaide exemplaar van Sonja's 'Bereik je ideale gewicht' met negen uitgewerkte weekdiëten is wel de achttiende (en zeker niet laatste) druk uit 2006 en in de eerste decade van onze eeuw was het 'sonjabakkeren' bijna een werkwoord dat de Dikke Van Dale haalde.
Diëten en hypes
Over de vluchtigheid van een hype en wat er over blijft wanneer de storm is gaan liggen en het opdwarrelende stof is neergedaald. Ongeveer alles wat mevrouw Bakker ons voorhield als gezond en goed voor de slanke lijn in die gelukkige pre-crisis tijden is nu verketterd, taboe verklaard. Brood, rijst, pasta, überhaupt koolhydraten (goede en slechte), ondenkbaar in het dokter Frank dieet – dat nogal doet denken aan het in de jaren tachtig van de vorige eeuw wild populaire Atkinsdieet – en al helemaal in het nihilistische 'zandloperdieet' van de Vlaamse doctor. Over goede en slechte vetten wordt ook nauwelijks gesproken, integendeel – het hele verhaal in mijn boekje is bevrijdend leeg van geleerdheid met betrekking tot de scheikundige samenstelling van ons eten.
Echter, allen preken deze voorvechters van wat goed voor ons zou zijn dat zij in de eerste plaats een leefregel aanbieden: niet een kuur om snel gewicht te verliezen, maar een zienswijze om de veel te veel en te vet etende welvaartsmens permanent op andere gedachten te brengen wanneer hij of zij staat te koken. Hoe is het mogelijk dat in zo'n kort tijdsbestek de predikers elkaar zo tegen kunnen spreken terwijl zij in wezen hetzelfde evangelie preken? Ik ken dat fanatieke gepreek uit de hoek van de voorlopers der Kerkvaders, toen het christendom nog niet zijn uiteindelijke vorm had gevonden, maar bij ontstentenis aan kerkelijke gevoelens lijkt wel de gezondheid het nieuwe heilige der heiligen te zijn.
Wel koolhydraten, geen koolhydraten, wel vezels, wel een goede stoelgang (dank, Midas Dekkers), geen simpele Hollandse kost, wel exotica van over de hele wereld. Een eenvoudige, Bommeliaanse geest zou er gek van worden.
Hippokrates' 'diaitès'
Laten we, zoals ik dat altijd doe wanneer het heden me te chaotisch wordt, terugkeren tot wat de Griekse Oudheid ons leert omtrent dit onderwerp. Het Griekse woord diaitès = leefregel, is het sleutelwoord voor de antieke geneeskunde, ontwikkeld door de arts Hippokrates van Kos, die het aangezicht der geneeskunde voorgoed zou veranderen. Hij ontdeed in de vijfde eeuw voor onze jaartelling de geneeskunde voor het eerst en voor de daarop volgende ruim tweeduizend jaar de toenmalige antieke artsenij van zijn hokus pokus aan toverkunstjes en bijgeloof.
Hippokrates luisterde naar het lichaam. Hij sneed niet, hij observeerde en dacht na. Hij realiseert zich, op basis van talloze ervaringen met patiënten, dat een stabiele leefregel onze gezondheid het meest ten goede komt. Stabiliteit in voeding en drank, een diaites, geeft ons de meeste kans op gezond blijven. Is men ziek, dan kunnen vele ziekten en kwalen genezen worden met behulp van een aangepaste leefregel, of dieet. Deze leefregel van Hippokrates is nu min of meer gemeengoed geworden onder de naam 'het mediterrane dieet'. Brood, wijn, olijfolie, vis, groenten, vlees vormen de nooit vervelende basis van die leefregel. En alles met mate, want evenwicht in alles is de ziel van het antieke Griekse denken.
Met beide benen op de culinaire grond
Terug naar Sonja Bakker. In haar weekmenu's laat zij alle producten die wij in onze westerse voedingspatronen kennen, optreden. Goed, zij heeft erg commerciële producten opgevoerd in de eerste versies van haar boeken, (zoals Liga, Optimel, Cup a Soup en bepaalde merken van vruchtensappen) maar die kun je negeren als gebruiker. Je kunt de smaak van gerechten opleuken met je eigen kruiden of specerijen. Ik vind het zo geruststellend om eens in de zoveel tijd weer op haar dieet terug te vallen – wanneer ik toch weer onhippokratisch ben afgedwaald van het evenwicht – omdat het me weer met beide benen op de culinaire grond zet. Ik kom dicht bij wat ik vroeger thuis at in de samenstelling van de maaltijden, maar vind ook voldoende van de eigentijdse verworvenheden van de kooktechnieken erin terug. Ik voel me fitter en vooral niet gefrustreerd door een eindeloze reeks verboden. Voor iemand die vanaf haar vijfde jaar op dieet werd gezet door een bezorgde moeder, een verademing.
Sonja is geen Hippokrates, maar ze kijkt bloednuchter naar wat er voorhanden is in onze supermarkten binnen het raamwerk van een dieet en sluit geen van de goede gaven van onze aarde uit. De meeste producten zijn duurzamer dan die welke in de 'moderne' leefregels wordt voorgesteld, terwijl het woord 'duurzaam' toen moest worden uitgevonden. Dat maakt haar menu's ook nog eens veel betaalbaarder voor ons modale lieden en daardoor ook op langere termijn haalbaar. Ze belooft gewichtsverlies van ca. 1 pond per week.
Last but not least: het helpt!!
Een zondagse maaltijd à la Sonja
Kabeljauwfilet met gebakken krieltjes, salade (2 pers.)
- 1 moot kabeljauw ca. 300 gr
- olijfolie
- zout, zwarte versgemalen peper
- 300 gr krieltjes
- ½ bosje dragon
Kook de krieltjes kort, ca. 7 min. Zet twee anti- aanbakpannen op het vuur met in elk 3 eetlepels olijfolie. Zweet in de vispan de helft van de dragon zachtjes uit en haal deze dan uit pan. Zout en peper de moot kabeljauw, bak hem op de huid in de dragon-olie en bak in de andere pan de krieltjes goudbruin, maal er zout en peper overheen.
Maak een lichte yoghurtdressing voor een gemengde salade van tomaat, komkommer, kropsla en rucola. Snipper verse dragon over vis en aardappeltjes, serveer met de salade en vooruit – een lekker glas zondagse wijn erbij, bijvoorbeeld de geweldige Muscat van Dom. de l'Arjolle 2013. Om je met alle diëten en leefregels ter wereld te verzoenen.
Fotocredits: Fish Monger, IamNotUnique
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
En hier een recept van een andere Sonja; sinds 45 jaar 'mijn' Sonia (met een 'i') uit Knokke !
‘Arme mensen recept’, maar heel lekker vanuit de tijd dat vers gevangen kabeljauw goedkoop was, met de kop er nog aan. Van die kop, kun je trouwens de beste vissalade maken, omdat de wangen en de nek van een kabeljauw geen te zacht maar stevig wat draderig, maar heel smaakvol vlees hebben. Ik durf tegenwoordige geen kabeljauwkop meer te vragen (kreeg je vroeger gratis), want verse vis wordt nergens meer verkocht… Is al dagen dood en zoals wij weten „beginnt der Fisch am Kopf zu stinken“.
Gaat dikwijls ook voor bancaire instellingen op…
Recept ook heel goed voor vers gevangen gul.
Bereiding:
- kabelmoten in een vuurvaste schaal; hoef je niet af te drogen
- beetje water; meer azijn (gerust een flinke scheut)
- flinke kluiten boter (geen margarine) erbij
- chapelure er over strooien (da’s paneermeel)
- en de oven in.
Serveer een met puree van knolselderij waarin wat groene selderblaadjes voor het ‘zicht’ er door.
Frisse droge wijn; wij het liefst een goedkope uit de ‘Bouche de Loire Atlantique’, die je hier nergens kunt kopen: Gros Plants. Hier en daar in België kom je hem tegen. Proeft zilt en ruikt naar de zee.
Die wijn doet het ook heel goed bij krabben en kreeften, die je dan wel levend moet koken, want da’s beter voor de smaak… ;-)
Koop asjeblief ‘verse’ kabeljauw, let op de kleur, en zeker niet van die sjieke vierkante ‘kabeljauw filets’ van Sir Captain Iglo, en laat de huid aan de vis zitten. In combinatie met de chapelure krijg je iets lekkers.
Zie hier het resultaat.
Mahlzeit !
Ik zou zeggen; Laat je niet dicteren door allerlei guru- of (als je wilt: 'leraren'-gedoe). Sonja Bakker vindt ik persoonlijk -als wat anderen- op dat gebied niet interessant, omdat zij mensen hun eigen smaak maar niet laat ontwikkelen).
Ontdek jouw eigen smaak! En werk van daaruit op basis-kennis (die engszins ontwikkeld is); maar dat wordt dan weer moeilijk. Vanuit de basis zou ondersteuning moeten komen van deskundigen/profs, die daar aanspraak op zouden kunnen en willen maken.
Persoonlijk ben ik allerlei mogelijke beunhazerij zat; oftewel vanuit regulier (ons aller misschien bekend Voedinsgcentrum etc). En/of andere -niet onderbouwde- trends.
Ria @ Je hebt 99,9% gelijk. 'n Duim dus. Die ontbrekende 0,1% zit hem in het feit van de 'onderbouwde' trend. Die probeert je op pseudo-rationele basis nog een schuldgevoel te geven ook ! Elk volwassen mens weet donders goed wanneer hij/zij fout gaat.. En van zonden moet je niet leren, maar er van genieten.. ;-)
Lucette is, net als de opvoeder uit Wim Sonnevelds "De Jongens", een stakker die in het duister tast.
Dat is haar en alle anderen, net als de opvoeders, niet aan te rekenen. Door de bank genomen wordt ons allen verteld dat we overladen worden met aanbod van eten, de we de verleiding niet kunnen weerstaan en dat Big Food daarachter de kwade genius is.
Gary Taubes heeft met zijn Good Calories/Bad Calories al een bom onder dat idee gelegd.
Nina Teicholz beschrijft het in haar boek The Big Fat Surprise:
"There’s a popular assumption that the profit-driven food industry must be at the root of all our dietary troubles, that somehow food companies are responsible for corrupting nutrition recommendations toward their own corporate ends. And it’s true, they’re no angels. In fact, the story of vegetable oils, including trans fats, is partly about how food companies stifled science to protect an ingredient vital to their industry.
Yet, I discovered that on the whole, the mistakes of nutrition science could not be pinned on the nefarious interests of Big Food. The source of our misguided dietary advice was in some ways more disturbing, since it seems to have been driven by experts at some of our most trusted institutions working toward what they believed to be the public good."
Met 20+ random controlled trials is aangetoond dat het matigen van koolhydraten een verhogen van vetten gewichtsverlies bereikt kan worden en gezondheid bevorderd kan worden. In Zweden is dit voedingspatroon inmiddels officieel advies.
Toch negeren vooraanstaande experts op Foodlog nog steeds met name het tweede deel van dit voedingspatroon: de toename van vetten.
Staan zij met hun rug naar de wetenschap gekeerd? Net als de leden van de Flat Earth Society.
Hebben zij bewijsvoering dat dit voedingspatroon niet leidt tot gewichtsverlies of tot een slechtere gezondheid?
Is hun ego of reputatie, net als dat van Ancel Keys, belangrijker dan waarheidsvinding?