Biomassa goed, koe fout - waar komt dat beeld vandaan?

Volgens RVO valt de landbouw, met als illustratie die koe, onder de lange kringloop. Op dat moment was de lange discussie in deze Foodlogdraad wellicht nog niet geheel aangekomen in de samenleving. Daarin valt te lezen dat landbouw CO₂ uit de atmosfeer gebruikt om planten te laten groeien. Met andere woorden: landbouw gebruikt geen koolstof die lang geleden in de vorm van olie of gas is opgeslagen, maar gebruikt de koolstof die al in omloop is en geen oorzaak kan zijn van klimaatverandering. Niet voor niets compenseert Microsoft zijn koolstofemissies met de grasproductie van koeienboeren. Dat bedrijf is niet onnozel en weet heel goed waar Abraham de carbon credits haalt.

Inmiddels heeft RVO notie van genomen van kritiek en zal de dienst de uitleg aanpassen. Volgens RVO was het niet helemaal fout omdat bijvoorbeeld het maken van kunstmest voor de landbouw veel fossiele energie kost.

Dat klopt natuurlijk. Maar kunstmest stop je niet in een koe. Het dier eet plantaardig materiaal dat aanvullende meststoffen nodig heeft omdat wij mensen meer willen kunnen eten dan de natuur zelf kan leveren. Dat en niet de koe is de oorzaak dat er via de landbouw meer koolstof in omloop komt.

Het ligt niet aan de koe, maar aan de plant. Die had in het versimpelde schema dan ook beter symbool kunnen staan voor de 'foute' lange cyclus. Maar dat zou niemand gesnapt hebben want planten eten heet 'goed'. Denk nou weer niet dat de koe heilig is, want ze kan beter plaats kan maken voor varkens en kippen. Het grote beest eet gras op plekken waar het dat beter niet meer kan doen, vertelt het voorgaande linkje.

Het is kennelijk tijd om in de spiegel te kijken: waarom geven we die 'foute' landbouw zo graag de schuld van klimaatverandering?

Heeft voedsel een grote impact op de uitstoot van CO₂? Ja, zei bijvoorbeeld het Amerikaanse ministerie van landbouw (de USDA) in 2017. Dat was ook voordat de landbouw gezien werd als een gebruiker van CO₂ die in omloop is én toen alles nog een beetje minder zuinig reed en deed. Het aandeel van de uitstoot in de rijkste en overdreven veel dierlijk eiwit etende economie ter wereld werd toen berekend op 13,6% van de totale uitstoot van het land. Met ingrepen in het dieet - als we klimaat en milieu serieus willen nemen - zou die uitstoot met maar liefst bijna driekwart kunnen terugdringen.

Milieucentraal liet al weer jaren geleden zien dat het beperken van de uitstoot door de voedselproductie te veranderen en ons eetgedrag aan te passen maar beperkt bijdraagt aan minder klimaatverandering. De echt beperkende deuk in het pakje klimaatboter moet vooral uit de vermindering van ons reis- en vervoergedrag komen. Dat laat deze heldere grafiek duidelijk liet zien. Ook al is de landbouw hopeloos inefficiënt wat betreft energiegebruik en -opbrengst, ze verpest het klimaat minder dan andere sectoren van de economie.

Het bovenstaande laat zien dat de complexiteit van de landbouw zich niet eenvoudig laat vangen en dat zelfs vaklui scheel zijn gaan kijken. Maar - want dat is wel duidelijk - als landbouw niet zo'n groot aandeel in klimaatverandering heeft als het publiek en zelfs de beleidsmakers zijn gaan denken, dan is het kennelijk tijd om in de spiegel te kijken: waarom geven we die 'foute' landbouw dan toch zo graag de schuld van klimaatverandering?