2 min
Oekraïne kan starten met de toetredingsgesprekken tot de Europese Unie. Daarover bereikte de Europese Raad vorige week een akkoord. De eventuele toetreding van het Slavische land kan nog tot tien jaar duren en zal een grote impact hebben op onze land- en tuinbouw. Het zou het Europese landbouwareaal met een kwart doen toenemen. Boerenorganisaties hebben dan ook hun zorgen over de verdeling van het GLB-budget en de Europese concurrentiepositie bij verschillende standaarden.
"De Europese Unie heeft beslist om de toetredingsonderhandelingen met Oekraïne en Moldavië op te starten”, tweette Charles Michel, voorzitter van de Europese Raad, vorige week donderdag. Het besluit van de Europese Raad was unaniem nadat Hongaars premier Viktor Orbán de zaal had verlaten. Orban is tegenstander van de Oekraïense toenadering tot de Europese Unie en heeft nauwe banden met de Russische president Poetin, ook nadat deze in februari 2022 Oekraïne binnenviel.
Orbáns bezwaren hebben ook een agrarisch tintje. “Als je de Oekraïense landbouw laat toetreden tot het Europese landbouwsysteem zal het deze in één dag vernietigen. Zonder ons landbouwsubsidiesysteem te transformeren, kunnen we de Oekraïners niet binnenlaten. De gevolgen zullen verschrikkelijk zijn", aldus Orbán.
Deze zorgen van Orbán vinden weerklank bij Europese land-en tuinbouworganisaties. Oekraïne staat met zijn vruchtbare zwarte gronden bekend om zijn agrarisch potentieel en wordt niet voor niets de "graanschuur van Europa" genoemd. “Het Europese landbouwareaal bedraagt 150 miljoen hectare. Dat van Oekraïne 40 hectare. Als Oekraïne toetreedt, voeg je het gemeenschappelijk landbouwareaal van Duitsland en Frankrijk toe”, vertelt Giel Boey, internationaal beleidsadviseurs bij Boerenbond en tevens betrokken bij de Europese boerenorganisatie Copa-Cogeca.
Solidair met oog voor landbouwbelangen
Boey zegt begrip te hebben voor het Europese besluit dat volgens hem geopolitieke beweegredenen heeft en tevens solidariteit toont met het Oekraïense volk dat al bijna twee jaar gebukt gaat onder oorlogsgeweld. “Maar de landbouw moet niet opnieuw de dupe worden van Europese geopolitiek”, aldus Boey. Hij refereert daarbij naar het handelsembargo van Rusland in 2014 waardoor de import van Belgische peren aan banden werd gelegd. “Dat heeft een enorme impact gehad op onze fruitsector waar telers nu nog steeds van bekomen.”
Naast de verdeling van de toekomstige GLB-gelden, maken belangenorganisaties zich ook zorgen over de Europese concurrentiepositie. Boey haalt daarbij de huidige import van Oekraïense kippenvlees aan als voorbeeld. Het kippenvlees komt tariefvrij ons land binnen en drukt de prijs op de Europese markt. “In Oekraïne gelden andere standaarden op het gebied van milieu en dierenwelzijn waardoor ze goedkoper kunnen produceren”, klonk eerder de kritiek van bijvoorbeeld Landsbond Pluimvee.
Zelfde standaarden
Ook Boey benadrukt dat deze standaarden gelijkgeschakeld moeten worden om een gelijk speelveld te creëren in Europa. Daarnaast pleit hij voor een graduele transitie en geen 'koude douche'-aanpak waarbij Oekraïense producten, de Europese markt van de ene op de andere dag overstromen. Ook bij de vormgeving van het huidige importbeleid van de Europese Unie moeten de belangen van de Europese landbouwers ook steeds meegenomen worden.
Land- en tuinbouworganisaties zullen nog tijd hebben om hun lobby vorm te geven. De beslissing van de Europese Raad is nog maar de eerste horde die vooral veel symbolische waarde heeft. Experts stellen dat de onderhandelingen over de toetreding nog wel tien jaar kunnen duren. Een volgende stap is het vormgeven van het onderhandelingskader door de Commissie en de goedkeuring ervan door de Europese Raad. Op basis van dat onderhandelingskader kan Oekraïne de vereiste Europese wetten en standaarden beginnen in te voeren. Bij elke nieuwe stap in dit vervolgproces heeft elke lidstaat een vetorecht.
Dit artikel afdrukken
Orbáns bezwaren hebben ook een agrarisch tintje. “Als je de Oekraïense landbouw laat toetreden tot het Europese landbouwsysteem zal het deze in één dag vernietigen. Zonder ons landbouwsubsidiesysteem te transformeren, kunnen we de Oekraïners niet binnenlaten. De gevolgen zullen verschrikkelijk zijn", aldus Orbán.
Deze zorgen van Orbán vinden weerklank bij Europese land-en tuinbouworganisaties. Oekraïne staat met zijn vruchtbare zwarte gronden bekend om zijn agrarisch potentieel en wordt niet voor niets de "graanschuur van Europa" genoemd. “Het Europese landbouwareaal bedraagt 150 miljoen hectare. Dat van Oekraïne 40 hectare. Als Oekraïne toetreedt, voeg je het gemeenschappelijk landbouwareaal van Duitsland en Frankrijk toe”, vertelt Giel Boey, internationaal beleidsadviseurs bij Boerenbond en tevens betrokken bij de Europese boerenorganisatie Copa-Cogeca.
Solidair met oog voor landbouwbelangen
Boey zegt begrip te hebben voor het Europese besluit dat volgens hem geopolitieke beweegredenen heeft en tevens solidariteit toont met het Oekraïense volk dat al bijna twee jaar gebukt gaat onder oorlogsgeweld. “Maar de landbouw moet niet opnieuw de dupe worden van Europese geopolitiek”, aldus Boey. Hij refereert daarbij naar het handelsembargo van Rusland in 2014 waardoor de import van Belgische peren aan banden werd gelegd. “Dat heeft een enorme impact gehad op onze fruitsector waar telers nu nog steeds van bekomen.”
Naast de verdeling van de toekomstige GLB-gelden, maken belangenorganisaties zich ook zorgen over de Europese concurrentiepositie. Boey haalt daarbij de huidige import van Oekraïense kippenvlees aan als voorbeeld. Het kippenvlees komt tariefvrij ons land binnen en drukt de prijs op de Europese markt. “In Oekraïne gelden andere standaarden op het gebied van milieu en dierenwelzijn waardoor ze goedkoper kunnen produceren”, klonk eerder de kritiek van bijvoorbeeld Landsbond Pluimvee.
Zelfde standaarden
Ook Boey benadrukt dat deze standaarden gelijkgeschakeld moeten worden om een gelijk speelveld te creëren in Europa. Daarnaast pleit hij voor een graduele transitie en geen 'koude douche'-aanpak waarbij Oekraïense producten, de Europese markt van de ene op de andere dag overstromen. Ook bij de vormgeving van het huidige importbeleid van de Europese Unie moeten de belangen van de Europese landbouwers ook steeds meegenomen worden.
Land- en tuinbouworganisaties zullen nog tijd hebben om hun lobby vorm te geven. De beslissing van de Europese Raad is nog maar de eerste horde die vooral veel symbolische waarde heeft. Experts stellen dat de onderhandelingen over de toetreding nog wel tien jaar kunnen duren. Een volgende stap is het vormgeven van het onderhandelingskader door de Commissie en de goedkeuring ervan door de Europese Raad. Op basis van dat onderhandelingskader kan Oekraïne de vereiste Europese wetten en standaarden beginnen in te voeren. Bij elke nieuwe stap in dit vervolgproces heeft elke lidstaat een vetorecht.
Dit artikel maakt deel uit van de contentsamenwerking tussen Foodlog en VILT.
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
Jochem, dank voor je nadere toelichting! Ik hoop op nadere reacties vanuit de landbouw en verwerkende industrie.
Dick,
dat de landbouwsector en hun vertegenwoordiging de toetreding van Oekraïne als een bedreiging zien voor hun opbrengstprijs kan ik mij goed voorstellen. Er zullen zeker producten uit Oekraïne op de interne markt van de EU komen..
Om de mogelijke bedreiging van toetreding tot de EU even af te pellen; Als we het even bij kip houden, dat zullen dat eerder producten zijn waar de vraag het aanbod overstijgt, denk aan kipfilet. De groei van de pluimveehouderij in bijvoorbeeld Polen zal daar eerder invloed hebben op de opbrengstprijs van de NL kip. Dat houd je ook niet tegen. Dit zal de komende jaren de gaten opvullen welke door de vergrijzende agrarische sector in West Europa gaan vallen en de daling van de productie door de aangescherpte milieu-eisen.
Hoe het buiten Nederland is weet ik niet precies, maar in Nederland zijn we voor wat betreft de vleesverwerking, maar ook voor de fruitoogst en kasteelt sterk afhankelijk van buitenlandse werknemers. Je kan je dus ook afvragen of dit op den duur volhoudbaar is.
Hier zal de primaire sector ook last van gaan krijgen. Met of zonder Oekraïne in de EU.
Als EU kan je dus ook blij zijn met de landbouwproductie van Oekraïne.
De groei van de wereldbevolking ook leiden tot een grotere vraag uit niet-EU landen. Je kunt Oekraïne beter als bondgenoot hebben dan als concurrent op de wereldmarkt. Dus ook voor de voedselzekerheid binnen de EU. Voor de afzet van granen heeft Oekraïne de EU nu ook niet nodig. Van een Oekraïne buiten de EU, en daarmee binnen de invloedssfeer van andere mogendheden zal veel meer last van worden ondervonden. Lijkt mij.
Jochem, boeren en hun politiek zien Oekraïne als een bedreiging voor hun kostprijs. Hoe zie jij het?
Opmerkelijk dat een onderwerp als dit tot nu toe geen reacties of commentaar oplevert.
De indruk wordt gewekt dat met de toetreding van Oekraïne de Europese markt gaat worden overspoeld met goedkope landbouwproducten uit de Oekraïne.
Wellicht dat we er tegen die tijd dat de toetreding een feit is wel bij moeten zijn met de voedselzekerheid die Oekraïne de EU kan bieden.