Lees ook
De graanoogst van Oekraïne daalde door de oorlog met 40 procent, terwijl de volumes groenten (25 procent) en fruit (10 procent) ook flink afnamen. Behalve het verlies aan landbouwareaal en gewassen is een deel van de boeren ook de mogelijkheid verloren om producten te exporteren. “Zes maanden lang konden we geen gebruikmaken van zeehavens om landbouwproducten te exporteren. Dit verminderde onze export aanzienlijk”, verklaart Andriy Dykun, hoofd van de Oekraïense landbouwraad.

Met de aanvankelijke blokkade van de Zwarte Zeehavens frustreerden de Russen volgens Dykun bewust de Oekraïense export van landbouwgoederen, een belangrijke inkomstenbron van het land. “In plaats daarvan verdubbelde Rusland in 2022 zijn graanexport, betrad het nieuwe markten en verstevigde het zijn positie op oude. Egypte koopt nu bijvoorbeeld vooral Russisch graan. India is overgestapt van Oekraïense zonnebloemolie op Russische zonnebloemolie.”

Maandag aanstaande, op 17 juli, loopt de graandeal tussen de oorlogvoerende landen weer af en Russen dreigen de deal niet te verlengen. Moskou heeft volgens de Financial Times gevraagd om één van zijn banken weer toegang te geven tot het SWIFT-betalingssysteem waar het eerder uit werd gegooid als gevolg van een aantal opeenvolgende sanctiepakketten. In het plan, waar de Europese Unie zich nu over buigt, zou de Russian Agricultural Bank een dochteronderneming oprichten om betalingen af te handelen die te maken hebben met de graanexport. Een eventuele toegeving aan Rusland symboliseert de waarde die de internationale gemeenschap hecht aan de Oekraïense export. Met name het blokkeren van Oekraïense graan zou nefast zijn voor de wereldwijde voedselvoorziening.

Met de middelen die Oekraïne nu heeft, wordt de periode die nodig is voor het opruimen van de mijnen door de landbouwraad geschat op 30 jaar
Mijnen en vervuiling
Transport en logistiek is niet het enige probleem van de landbouw in Oekraïne. Een gebied van 250.000 vierkante kilometer is geraakt door de oorlog, claimt het Nederlandse landbouwvakblad Nieuwe Oogst. Hier liggen mijnen of is grote ecologische schade aangericht. Met de middelen die Oekraïne nu heeft, wordt de periode die nodig is voor het opruimen van de mijnen door de landbouwraad geschat op 30 jaar.

Volgens Andriy Dykun heeft de graanproductie, de basis van de Oekraïense landbouwexport, het meest geleden onder de oorlog. "De verliezen in 2022 bedragen meer dan 32 miljoen ton oogst, 37,4 procent minder dan in 2021. Dit is een flinke klap voor de industrie en de economie van het land als geheel." De grootste verliezen, tot 80 procent, doen zich voor in het oosten en het zuiden van het land, dichtbij het front.

Eén van de gebieden waar heftig gevochten is en wordt, is Cherson. De regio in het zuiden van Oekraïne staat bekend om haar groenten- en watermeloenenteelt. Vorig jaar werd er de helft minder tomaten geteeld en ook dit jaar zullen er minder tomaten en watermeloenen uit de regio komen. Teelten, die zich in regio’s concentreren zonder directe oorlogsdreiging, zoals de aardappelteelt, blijven grotendeels intact.

Landmijnen eisen leven landbouwers
Media berichtten eerder al over de problemen van landmijnen op landbouwgrond. In gebieden die zijn heroverd op de Russen zijn al meerdere dodelijke ongelukken gebeurd, doordat boeren met hun machines op mijnen rijden of doordat het misgaat bij het opruimen van mijnen. Bij een gebrek aan ontmijningsspecialisten en de prijs die hiermee gepaard gaat, proberen vooral kleinere boeren de mijnen zelf op te ruimen. De mijnenproblematiek staat inmiddels ook op de internationale agenda. Zo stelde bijvoorbeeld Nederland al tien miljoen euro ter beschikking voor het ontmijnen van landbouwgronden in Oekraïne.


Dit artikel maakt deel uit van de contentsamenwerking tussen Foodlog en VILT.
Dit artikel afdrukken