Lees ook
1. Wat motiveerde je om boer(in) te willen worden en waar lig je nu soms wakker van?
Cas: "Mijn motivatie haal ik uit het werken met de dieren maar ook uit het ondernemen en samenwerken met familie en de juiste mensen. Ik lig soms wakker van het feit dat we te weinig gewaardeerd worden en dat we niet beloond worden op wat we doen. Ook lig ik wakker van het feit dat het dierenactivisme steeds erger wordt. Verder vraag ik me wel eens af of ik nog wel een toekomst heb in Nederland of dat ik mijn geluk ergens anders moet vinden."

Tim: "Op mijn 18e heb ik besloten om toch boer te worden, in plaats van techneut. Mijn grootste motivatie was toentertijd dat ik de boeren-'way of life' geweldig vind. Veel afwisseling, werken met dieren, techniek en het ondernemen. Naast dat vond ik het ook heel bijzonder waar mijn ouders mee bezig waren: het verkopen van hun eigen streekproduct en vele mensen ontvangen op de boerderij. Dat is een bijzondere ontwikkeling voor een varkensboerderij. Het maakte ook de kloof tussen stad en platteland zichtbaar, maar daarmee krijg je de ook kans om die te verbinden.
Nu 11 jaar later, geniet ik nog steeds hiervan, nu met ons jonge gezin. Je kind elke dag zien opgroeien is een waardevolle ervaring."

Cas: ik vraag ik me wel eens af of ik nog wel een toekomst heb in Nederland of dat ik mijn geluk ergens anders moet vinden. Tim: mijn grootste zorgen zitten in de polarisatie tussen stad en platteland
"Dit alles heeft natuurlijk ook een keerzijde, in de 11 jaar tijd heb ik meegemaakt hoe moeilijk het is om als ondernemer verder te groeien, zeker als je wilt innoveren. De regeldruk neemt toe en het perspectief is er eigenlijk nog steeds niet. Mijn grootste zorgen zitten in de polarisatie tussen stad en platteland, een realistisch verdienvermogen en de verdere opgaves voor de landbouw. Opgaves zijn niet erg, uitdagingen zijn zelfs leuk. Varkens houden met lange staarten bijvoorbeeld, iets waar ik persoonlijk heel blij van word maar wat ook zeker kosten met zich mee brengt. Maar ze moeten wel vergoed worden.

2. Hoe zorg je er nu voor dat je meer kunt dan de rekeningen betalen?
Cas: "Je gaat werken op de manier zoals je het zelf wilt en je past je bedrijfsvoering aan naar je eigen manier. Verder laat ik graag het eerlijke verhaal zien aan mensen buiten de sector en probeer ik de politiek ook te laten zien dat ze ons moeten koesteren en zuinig op ons moeten zijn."

Tim: "Als kleine varkenshouder is dit een steeds grotere uitdaging, Met onze eigen keten Het Beemsterlant's Varken is ons verdienmodel gelukkig wel grotendeels zeker. Daarnaast hebben wij vooral investeringen gedaan in processen die je zelf ook kan doen als varkenshouder, zelf voer maken bijvoorbeeld. Daarnaast zijn wij ook sinds corona begonnen met vleesverkopen aan huis en hebben we sinds een jaar een grote oppervlakte aan zonnepanelen die ons energieverbruik dekt.

Tim: als jonge boer met een klein familiebedrijf zie ik de toekomst positief in, maar met elke nieuwe set aan regels en uitdagingen vraag ik mezelf wel af of het emotioneel en financieel nog realistisch is
3. Welke gevoelens heb je de afgelopen jaren gehad bij de politieke discussie van de afgelopen jaren over natuur en milieu in relatie tot boeren?
Cas: "Een combinatie van veel woede en wanhoop maar ook het verdriet achter de deur wat je aan de buitenkant niet ziet. Je hebt het gevoel dat je soms gestraft wordt op bepaalde beslissingen die je hebt genomen. En het doet je pijn als je dit bij andere boeren ziet."

Tim: "Het gevoel van onrecht voert wel de boventoon. De politieke discussie over natuur en milieu in relatie met landbouw werd vaak niet gevoerd met enige context. Ook de historie en toekomst van Nederlandse landbouw in een Europees speelveld worden snel vergeten. De "boer" wordt gezien als de grote boosdoener, terwijl diezelfde "boer" jaren te goeder trouw gehandeld heeft, zoals van hem verwacht werd door de politiek, keten en consument: goedkoop en veel. Ook komt het gevoel van onrecht steeds meer naar boven als ik terugkijk op alle inspanningen die al gedaan zijn om de emissies op natuur en milieu te verminderen, terwijl deze niet kostprijsdekkend zijn. Tegelijkertijd zie je namelijk andere sectoren groeien die óf hun verantwoordelijkheid niet nemen of door kunnen belasten aan andere schakels in de keten.

4. Voor welke uitdagingen staat het nieuwe kabinet die jou zullen gaan raken?
Cas: "Het legaliseren van Programma Aanpak Stikstof (PAS)-melders, het convenant dierwaardige veehouderij en zorgen dat we in Nederland voldoende en goed voedsel blijven produceren."

Tim: vóór alles geldt dat de komende jaren in teken zal staan hoe we 'de puzzel Nederland' gaan leggen
Tim: "Als ik even wegblijf van alle specifieke onderwerpen en uitdagingen, denk ik dat vóór alles geldt dat de komende jaren in teken zal staan hoe we 'de puzzel Nederland' gaan leggen. Wat willen we in Nederland, waar gaan we dat doen, en hoe gaan we dat doen? Fundamentele beslissingen zullen gaan leiden tot transities, het is aan iedere ondernemer om hiermee om te gaan en te besluiten of je het aan kan en durft.

Zelf hoop ik dat met alle beslissingen die worden genomen, los van de inhoud of uitkomst, dat het maar op een rechtvaardig op een sociale humane manier worden genomen. Het gaat namelijk niet om 'dat landbouwbedrijf', maar om de familie en omgeving die daar achter zit.

De grootste uitdaging zal zijn om het structurele vertrouwen in de landbouw te ontwikkelen wat leidt tot een langdurig, eerlijk stabiel beleid. Als je het mij vraagt is een groot onderdeel hiervan dat boeren een eerlijkere, en betere positie moeten krijgen in de agroketen, met de kanttekening dat boeren die positie zelf ook moeten innemen."

5. Wat heb je nodig van het nieuwe kabinet om succesvol en door je omgeving en klanten gewaardeerd te kunnen boeren?
Cas: "Bestaansrecht en zekerheid om te kunnen ondernemen en zekerheid voor de lange termijn zonder dat de regels tussendoor veranderd worden. Ook heb ik juridische zekerheid nodig in de vorm van een natuurbeheervergunning. Wij zijn thuis PAS-melder, waardoor we geen financiering kunnen krijgen, terwijl we ons toentertijd aan de regels gehouden hebben."

Cas: ik verwacht dat het te lang gaat duren voor ze PAS-melders gaan legaliseren. Tim: ik verwacht dat wij jammer genoeg niet gaan komen tot een landbouwakkoord 2.0, en dan valt ook de integrale aanpak meteen van tafel
Tim: "Het stoppen met polarisatie in de politiek zal een goed voorbeeld en begin zijn. Als ondernemer wil ik mij onderscheiden, maar door de vele wetgeving en het wantrouwen is er amper ruimte om te experimenteren of verder te ontwikkelen. Een beleid wat gericht is op doelen en de bijhorende doelsturing zal de uitkomst kunnen zijn. Je creëert dan een speelveld voor boeren dat uitdagend is en in balans is met de omgeving. Als agrarische ondernemer is het ook aan je zelf om je omgeving te betrekken bij wat je doet, en vooral waarom je het doet."

6. Welke van die wensen verwacht je dat het nieuwe kabinet niet zal waarmaken?
Cas: "Ik verwacht dat het te lang gaat duren voor ze PAS-melders gaan legaliseren."

Tim: "Ik verwacht dat wij jammer genoeg niet gaan komen tot een landbouwakkoord 2.0, en dan valt ook de integrale aanpak meteen van tafel. Het slechtste scenario zal zijn dat wij politieke speerpunten moeten gaan uitvoeren die niet doordacht zijn en integraliteit in de weg staan. Mijn suggestie zal zijn om het landbouwakkoord nog eens goed te herzien, en om te vormen naar een voedselakkoord dat wat meer comfort geeft als dat nodig is aan de agrarische ondernemer."

7. Welke consequenties heeft dat voor jou?
Cas: "Voor ons bedrijf zal dit betekenen dat we bijvoorbeeld door MOB voor de rechter gesleept kunnen worden. We willen een nieuwe stal bouwen, maar ook dit loopt vertraging op waardoor het begin van mijn carrière al slecht loopt. Verder raakt het je persoonlijk hard, je wilt er met de volle 100% voor gaan maar je wordt van alle kanten tegengehouden waardoor je ontiegelijk sterk moet zijn en moet blijven om te laten zien dat je boer kunt blijven."

Tim: "Als jonge boer met een klein familiebedrijf zie ik de toekomst positief in, maar met elke nieuwe set aan regels en uitdagingen vraag ik mezelf wel af of het emotioneel en financieel nog realistisch is. Als we met de landbouw willen hervormen waarbij de integraliteit en eerlijke beloning mist, zal ik hard twijfelen of het nog wel allemaal waard is om boer te zijn in Nederland."

In de aanloop naar de Tweede Kamerverkiezingen van 22 november laten we dagelijks één of meerdere jonge boeren aan het woord. Zij zijn de toekomst van de landbouw. Als zij de pijp aan Maarten geven, wie maakt dan ons eten? We vragen hen waarom ze boer willen worden, hoe ze kijken naar de toekomst en de politiek die daar een belangrijke invloed op heeft en waar ze wakker van liggen. De serie leidden we in met een analyse van het RTL-lijsttrekkersdebat voor boeren van zondag 5 november. De eerdere artikelen in de serie zijn hier te vinden.
Dit artikel afdrukken