2 min
Komkommertelers vrezen voor hun toekomst terwijl er aan komkommers blijkbaar best wat te verdienen is. Maar niet op 18 centen; zij hebben er ongeveer 30 nodig om quitte te draaien. Krijgen ze die niet, dan gaan ze op de fles. Misschien al wel binnen 2 maanden. Dat is dus geen komkommers meer van de zomer. Kan het ons wat schelen? Ik hoorde ook dat er telers zijn die, omdat ze toch niks voor hun komkommers krijgen, hun planten extra snel laten groeien. Dan krijg je racekomkommers met heel veel water. Dat kost immers bijna niks en de prijs gaat er nog harder door achteruit.
Ik ben niet zo'n komkommereter. Te weinig smaak, te veel water. Voor mij is het af-en-toe zomereten. Komkommerman (sind kort onder die naam ook op twitter te vinden, al twit'ie nog niet veel) Robert Bergenhenegouwen vond dat ik daarom maar eens moest proeven van de oogst die nu op stoom komt. Ik kreeg een kistje met 4 verschillende soorten. Die grote groene op de plaatjes is zo'n gewone van € 1,19. De kleine groene is zijn kleinere broer, maar dan in zgn. snackuitvoering. Die twee smaken naar de komkommer die we allemaal kennen. Naar die andere twee nu. De lange, wat pukkelige, schijnt Oosters te zijn. Hij heeft smaak! Als'ie bij AH of de Plus lag zou die 'gewone groene' aan mij definitief geen klant meer hebben. En als'ie alleen bij de Jumbo lag, dan zou ik er voor omfietsen. Snee brood, Hollandse harde geitenkaas, boter en zo'n komkommer met wat dille. Verder heb je niks meer nodig.
De banken vragen om toegevoegde waarde. We deden er hier wat skeptisch over, maar het blijkt in komkommerland toch echt nog te kunnen! Maar dan breekt je klomp opnieuw. Die keine lichtgroene en zijn Oosterse vriend liggen alleen niet in de winkel. De teler vertelde me dat dat heel moeilijk is. Snapt u dat nou? Water komt uit de kraan, en smaak van de komkommer. Daarom wil ik een komkommer met smaak en niet met water.
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Er komen nu prikkelende dingen uit de discussie. Een paar punten: er zijn effecten op een paar niveau's. Er zijn telers die zich weten te onttrekken aan de bulk, aan het kostprijsdenken, etc. Zijn die van groot belang? Uiteraard, en ieder moet zich afvragen wat er voor hem mogelijk is op dat gebied. Er zullen steeds telers zijn die dat lukt en die daar zelfs zeer succesvol in zijn.
Maar nu op een hoger niveau: wat is er aan zinvol beleid mogelijk om de hele sector te ondersteunen. Is het mogelijk om gezamenlijk een andere markt te benutten? Als er producten met meer kwaliteit gemaakt worden, brengt dat de markt voldoende in evenwicht? "dat wil er nog steeds niet in bij traditionele denkers" beweert Dick. Dat ben ik niet met je eens Dick. Volgens mij zijn telers zich meer dan bewust hoe het marktmechanisme werkt, maar hebben ze het gevoel in een doodlopende steeg beland te zijn (met de achtervolgers in de rug).
Over flexibiliteit: ik ben het er fundamenteel mee oneens dat telers vast zitten aan de producten die ze telen. Het meest kenmerkende is juist dat ze heel flexibel zijn, en dat ze best andere teelten zouden willen doen, maar dat die andere alternatieven geen verbetering zijn qua rendement. In kassen kunnen ook uitstekend druiven, sla of erwten en bonen geteeld worden. Alleen zijn de kapitaalskosten daar veel te hoog voor.
Ik vrees dat Jopie de spijker pijnlijk hard op z'n kop slaat. Industrialisatie - het productiedenken dat onder zowel kapitalistische als geleide economieën ligt - leidt tot een merkwaardige paradox: hoe efficiënter je bedrijfsvoering maakt en hoe meer kapitaal je daarvoor nodig hebt, hoe ineffectiever je op de wensen van mensen kunt inspelen. Alles waar te veel van is, vinden ze immers oninteressant. Het verliest zijn waarde. In nog net wat andere woorden: goedkoopte kost kapitalen maar produceert voor waardeloosheid. En zorgt voor crises.
Ik noem hier de laatste tijd vaak Schumpeter. Deze manier van denken is de kern van een veel flexibeler Schumpeteriaanse economie. De uitdaging is om van een rigide industriële economie die denkt vanuit kostprijzen te komen naar een flexibele die uitgaat van waarde-optimalisatie. Het bijzondere is - en dat wil er nog steeds niet in bij traditionele denkers - dat het optimum in markten die volume hebben bereikt vaker niet dan wel wordt bereikt bij de laagste kostprijs, maar bij nieuwe en 'echte' bijzonderheid (geen 'neppende', daar prikt het publiek doorheen). Overigens, die kunnen geweldig succesvol zijn bij een lage kostprijs, maar niet als de producten zich ophopen omdat het kapitaal moet 'draaien'. Een mijn kun je stilzetten, een giga-productiebedrijf en zelfs een grote vissersboot niet.
De Achilles hiel van de glassector is hierboven ook naar voren gekomen: we spreken over kom-, pap- en tomtelers. Blijkbaar is een switch niet makkelijk, door het type kas, verwarming, belichting of door de voorkeur van de teler. Hij/zij moet dus komkommers, paprika's of tomaten telen ongeacht de vraag, marktsituatie of vooruitzichten, zodat ook bij treurige vooruitzichten het afzetkanaal vol produkt geperst blijft worden. Je hebt blijkbaar maar één keus, met daarbinnen kleine variaties in ras en seizoen.
Door de extreme specialisatie in de moderne groenteteelt, maar denk evengoed aan veehouderij, kan niemand op korte termijn weg uit een foute sector, er staat immers een kas, een stal, een gigantische opslag plus verwerklijn of voor een half miljoen aan machines, en dan niet te vergeten die geweldige contacten. Daarom ben je spruiten-, broccoli- of witte kool teler en je flexibiliteit zit in een ommezwaai naar rode kool of bloemkool. Daarom plant je ook dit jaar weer spruitjes, ook al heb je er al drie jaar niets aan verdiend en zijn de vooruitzichten voor het komende jaar niet goed. Er staat een 6-rijïge plukker, een sorteerlijn en die moeten benut worden.
Wij telen 10 verschillende groentes, en als er na 7 jaar mooie afzet opeens weinig meer te verdienen is aan paksoi, dan nemen we afscheid van paksoi en gaan iets anders verbouwen. Als meerdere telers dat doen, dan herstelt de prijs en zo niet jammer dan.
Op de vraag van Dick van vanmorgen 8.58 is nog niemand echt ingegaan, hoewel die volgens mij essentieel is: "hoe kun je multivolumes maken (het moet wel betaalbaar blijven) en daarin voortdurend vernieuwen?
Ik denk aan 2 brede sporen:
Spoor 1:
Het "gewone" kale product zoals dat nu ook geteeld wordt en in de winkel ligt, met dien verstande dat:
a. er ligt geen stuk groente of fruit meer in de winkel zonder dat er een afzender op staat, met een menselijk verhaal erachter. Dus niet alleen verantwoord met cijfers.
b. alle producten hebben een uitstekende smaak en textuur voor het doel waarvoor ze het meest geschikt zijn. Het toepassingsspectrum voor de verschillende variëteiten wordt duidelijk met de consument gecommuniceerd.
c. er wordt goed samengewerkt in de keten en van tevoren afspraken gemaakt over leveringsvoorwaarden, verkoopprognoses en prijzen
Spoor 2:
In tijden van overproductie of zelfs speciaal voor dat doel geteeld worden groenten en fruit verwerkt tot hoogwaardige en gezonde Mars-, Nuts-, en Vitaminwater-vervangende producten. Te denken valt bijvoorbeeld aan:
a. komkommerwater, tomatenwater en slawater
b. van wat er na het water uitpersen overblijft kunnen snacks gemaakt worden
c. chutney's en aanverwante producten passend bij kas-tilapia's, Duke-of-Berkshire varkensvlees en buffaloworm-bitterballen
d. groentenijsjes in groente-uiterlijk, heerlijk likken aan een ijsprei
Voorwaarden:
Telers die volgens deze 2 sporen willen ondernemen (en niet alleen maar 1 van de 2) richten samen met andere partijen die aan de producten waarde toevoegen een coöperatie o.i.d. op waarvan ze aandeelhouder worden.
Groenten en fruit voor de verwerking worden door de telers bij de coöperatie ingebracht tegen kostprijs. De plus moet uit het eindproduct komen en komt via het aandeelhouderschap bij hen terug.
Voor verse groenten en fruit worden vooraf afspraken gemaakt. Op basis van vaste prijzen, binnen een bepaalde bandbreedte of gewoon op basis van dagprijzen. Onder de kostprijs wordt echter niet meer als vers verkocht door leden van deze coöperatie.
Vindt dr. Frank eigenlijk iets van komkommers? Als hij positief adviseert, zou dat nu enorm moeten helpen bij de consumptie.