Lees ook
Afgelopen dinsdag stemde de Eerste Kamer via een motie van de PvdD tegen de domme suikertaks op dranken van Rutte IV. De staatssecretarissen Van Rij (Financiën, CDA) en Van Ooijen (ChristenUnie) zetten de ongelukkige belastingmaatregelen die ook gewenste producten zoals alcoholvrije dranken treft door om begrotingsredenen.

De grootste leden liepen zelfs voorop met hun lobby
Van Ooijen zei inmiddels dat hij ongelukkig met de wet was. Van Rij stoorde zich noch aan motie, noch aan de signalen van Van Ooijen en liet per brief weten de motie naast zich neer te leggen. Wel wil hij onderzoek doen hoe eventueel de maatregel per 1 januari 2026 weer ongedaan kan worden gemaakt.

(Niet) opmerkelijk
Opmerkelijk lijkt de reactie van Taco Juriaanse, directeur van de Nederlandse Vereniging Frisdranken, Sappen en Waters (FWS). Hij vertegenwoordigt een groep fabrikanten die traditioneel tegen de suikertaks was. Onder het mom van beter goed, dan er politiek ingeluisd, ijvert de FWS al geruime tijd nadrukkelijk voor een brede gedifferentieerde suikertaks op toegevoegde suiker. De grootste leden liepen zelfs voorop met hun lobby.

Juriaanse spuwt op LinkedIn dan ook zijn gal tegen de staatssecretaris die zegt met zijn nieuwe begroting en daarvoor getroffen 'suikertaks' de Nederlandse volksgezondheid vooruit te helpen.


Hoe doof en blind kun je als landsbestuur zijn voor een brede maatschappelijke beweging?

Juriaanse: "Knollen voor citroenen verkopen' als leidmotief van onze demissionaire staatssecretaris van Financiën?

Een 'gezonde levensstijl stimuleren' doe je met een echte suikertaks. Producten zoals frisdrank, zuivel, koek en snoep met suiker maak je duurder dan de alternatieven zonder suiker. Zo stimuleer je fabrikanten om hun producten aan te passen, en consumenten om andere keuzes te maken.

Maar waarvoor kiest deze staatssecretaris? Het met 196% verhogen ('iets hoger' aldus Van Rij) van de belasting op uitsluitend alcoholvrije dranken. En niet alleen op dranken met suiker, zoals hij hier handig suggereert. Nee, op frisdranken ongeacht of ze suiker bevatten of helemaal suikervrij zijn. En passant worden ook nog even de pure sappen en plantaardige zuivel erbij gelapt. Wie het nog begrijpt mag het zeggen.

En dat alles in weerwil van de actuele wens van een meerderheid van de Eerste Kamer, Tweede Kamer, zijn collega staatssecretaris van VWS, fruittelers, producenten van plantaardige zuivel, maatschappelijke en wetenschappelijke stakeholders die deze stap als ineffectief en zelfs 'een gedrocht' hebben beschreven.

Hoe doof en blind kun je als landsbestuur zijn voor een brede maatschappelijke beweging?

Een nieuw kabinet moet deze fout herstellen. Voer zo snel mogelijk een echte brede suikertaks in en stop de symboolpolitiek. Dat kan en dat moet."

Vanuit de FWS wist het kabinet al ver voor de zomer dat er brede steun is voor een goede suikertaks op dranken. Het is opvallend dat het zittende kabinet zo laatdunkend omgaat met steun van de industrie voor een brede gedifferentieerde suikertaks. Makkelijker kun je het als regering immers niet krijgen. De FWS lobbyde voor zo'n taks en de Tweede Kamer was er nagenoeg unaniem voor.

Iets technisch tot slot. Er wordt altijd gezegd dat het invoeren van een suikertaks ingewikkeld is omdat het moeilijk is vast te stellen hoeveel suiker een product precies bevat. Het is echter helemaal niet ingewikkeld als je uitgaat van de toevoegde suikers. Die moet iedere fabrikant namelijk declareren, zodat de belasting zo uit de bestaande administratie kan rollen. Voor alcoholarme en -vrije wijn en bier is het voldoende om de declaratie te volgen. Een kind kan de belastingwas doen, maar de staatssecretaris heeft er een onderzoek voor nodig dat op z'n vroegst over 2 jaar resultaat oplevert.

Het Financieele Dagblad schreef in zijn Commentaar: Zelfs de bedenker van de limonadebelasting is inmiddels niet zo enthousiast meer: staatssecretaris Maarten van Ooijen erkent dat zijn belastingverhoging ‘een onbedoeld, ongewenst en zelfs ook onlogisch effect’ heeft. Toch draait hij zijn plannen niet terug: een aparte categorie voor plantaardige melk zou de komende jaren simpelweg onmogelijk zijn.