Een onderzoeksgroep van het Weizmann Institute in Tel Aviv heeft de resultaten van een omvangrijk en gedetailleerd onderzoek naar de werking van probiotica gepubliceerd. Het artikel getiteld ‘Personalized Gut Mucosal Colonization Resistance to Empiric Probiotics Is Associated with Unique Host and Microbiome Features’ verscheen, open source, in het vakblad Cell.

Het onderzoek richtte zich op de werking van probiotica-supplementen, niet op voedingsmiddelen. Dat zijn mengsels van verschillende soorten darmbacteriën, levend of gevriesdroogd, die worden ingenomen om de werking van de darmen te verbeteren of te herstellen na bijvoorbeeld een antibioticakuur. Probioticasupplementen zijn vrij verkrijgbaar; artsen schrijven ze ook regelmatig voor.

De onderzoekers vonden geen of nauwelijks een gunstig effect van de supplementen. In het geval van toediening na een antibioticakuur werd zelfs in bepaalde gevallen een verslechtering van het herstel van de darmflora gezien. De meeste ingenomen bacteriekolonies verlaten onverrichterzake het lichaam.

De darmwand verzet zich bij de meeste proefpersonen tegen de vestiging van een kolonie bacteriën van buiten
Slijmvlies
Gekeken werd waar, hoe en überhaupt òf de toegediende bacteriën zich hechten aan het slijmvlies van het maag-darmkanaal. Dat laatste bleek maar zelden het geval, de darmwand verzet zich bij de meeste proefpersonen tegen de vestiging van een kolonie bacteriën van buiten. Bij muizen deed zich dat verschijnsel voor per soort muis en bacterie, bij mensen per individu.

Het onderzoek legt een aantal knelpunten van de studie van de darmflora in samenhang met probioticagebruik bloot. Zo is het vrijwel onmogelijk om met de huidige technieken een onderscheid te maken tussen lichaamseigen bacteriën in de feces en bacteriën van dezelfde soort die ingenomen zijn. Dat bemoeilijkt de waarneming van een eventueel effect.

De biopten die genomen werden van diverse locaties in de darmen lieten vaak andere bacteriekolonies zien dan die in de ontlasting werden aangetroffen. Dat plaatst vraagtekens bij het nut van ontlastingonderzoek, omdat het – anders dan werd aangenomen – geen goed beeld geeft van de in de darmen aanwezige bacteriesoorten.

Ook blijkt dat de algemeen verkrijgbare probioticasupplementen met mengsels van meerdere bacteriesoorten geen voorspelbare, algemene werking hebben, maar hooguit bij een enkeling iets teweeg brengen. Het zou daarom geen zin hebben die mengsels in te nemen, ook omdat ze – in tegenstelling tot wat wordt verondersteld – niet helemaal onschadelijk zijn.

Toch zien de onderzoekers toekomst in de toediening van probiotica. Maar dan moeten de toegediende soorten afgestemd zijn op de behoefte van elke afzonderlijke patiënt om afstoting te voorkomen
Kolonisatie-effect
Als er wel een kolonisatie-effect gezien wordt, is dat van korte duur, zolang als het middel geslikt wordt. Blijvende veranderingen van de samenstelling van het darmmicrobioom zagen de wetenschappers niet.

Toch zien de onderzoekers toekomst in de toediening van probiotica. Maar dan moeten de toegediende soorten afgestemd zijn op de behoefte van elke afzonderlijke patiënt om afstoting te voorkomen. Het zal nog veel onderzoek vergen voordat voor afzonderlijke individuen de match met de juiste probiotica gemaakt kan worden.

Het Weizmann Institute, dat gespecialiseerd is in personalized nutrition, trok in 2015 wereldwijd de aandacht met een evenzeer gedetailleerde en precieze studie naar het effect van verschillende soorten voedsel op de aanmaak van insuline.
Dit artikel afdrukken