Natuurmelkveehouders Remeker gaan boeren op Kernhem en maken er een succes van

Begin augustus oogt het nog wat rommelig op Engelenhove. Er lopen wel al kippen rond en er zijn jonge katjes. Jan Dirk van de Voort nam begin dit jaar met zijn vrouw Irene en zoon Peter boerderij Engelenhove op het landgoed Kernhem in Ede over van Arjan en Karina Schermer. Ze hebben grote plannen met de 18e-eeuwse boerderij. Wie de ondernemende Van de Voorts een beetje kent, weet dat ze die ook allemaal gaan realiseren.

Vrijwel 100% vers gras als voer
De Van de Voorts zijn eigenaar van het Lunterse biologische boerenbedrijf Remeker. De vraag naar hun rauwmelkse kaas is groter dan het aanbod. “Dat komt”, zegt Jan Dirk, “omdat de koeien vrijwel 100% gras eten. Dat proef je.” Ze houden Jersey koeien, een compacte, mooie, bruine koe met grote bruine ogen. De koeien eten het gras in de wei. In een normaal groeiseizoen hebben 3 koeien 1 ha nodig. Dan geven ze 16 liter melk per dag met hoge gehaltes vet (5.8%) en eiwit (4.0%).

Ze wilden al langer uitbreiden, maar op het bestaande bedrijf in Lunteren was te weinig ruimte en grond was er niet te koop. Totdat de gemeente Ede bij ze aanklopte. Of Engelenhove niet iets voor ze was? De gemeente wilde dat er een biologische melkveehouderij zou blijven, wist dat Remeker iets zocht. Eén en één werd zo twee. “Mooier kon eigenlijk niet”, zegt Peter. Ze beseffen dat ze geluk gehad hebben.

Ploegen bij Kernhem
Ze waren gaan ploegen en in maart dit jaar al gaan inzaaien. In Ede, merkten ze, betekent dat iets heel anders dan in Lunteren. In Lunteren ploeg je gewoon, geen haan die ernaar kraait. Als je in Ede bij Kernhem ploegt, spreken mensen je aan. Wat je aan het doen bent? Dat het toch niet de bedoeling is om op Landgoed Kernhem te ploegen? De gemeente werd platgebeld: mag dat allemaal wel?

De bovenste grondlaag van het biologische bedrijf was echter verarmd en verzuurd. Daarom was het nodig een keertje te ploegen. De gemeente wilde echter dat er natuurinclusief zou worden geboerd en dat betekende ook zo weinig mogelijk ploegen. Ze spraken af dat ze niet diep zouden gaan. Vanwege de omwonenden hebben ze het ook maar bij die ene keer gelaten. “Ons grote geluk”, zegt Jan Dirk, “is het natte voorjaar geweest. Het was een risico. Het was veel veiliger geweest in het najaar te ploegen en te zaaien.” Maar ze kozen ervoor dit niet te doen. En door het kletsnatte voorjaar staat het land er prachtig frisgroen bij.



Zuivelbereidingsruimte en nieuwe winkel
Er komt een zuivelbereidingsruimte op Engelenhove met rauwmelkse kefir en kwark. Dat kun je daar straks kopen, net als kaas, vlees en ghee, in de nieuwe winkel. Ze gaan daarvoor de oude wagenschuur verbouwen. Daarnaast gaan ze ijs maken. De machine is besteld en kan elk moment geleverd worden. “Met ijs is het vrij gemakkelijk winst maken”, aldus Jan Dirk. “Omgerekend levert een liter melk in onze kaas €2,20 op. In een kilo kaas gaan 6,5 liter melk. Daar gaan we met nieuwe producten straks flink overheen, anders kunnen we het net zo goed bij kaas houden. En ook van de melk in kefir en kwark houd je veel meer over dan bij harde kaas. Aan zulke producten willen we nu verder werken.”

Jan-Dirk roept het wat stoer, maar het succes van Remeker is niet uit de lucht komen vallen. Al dertig jaar weten ze wat ze willen. Ze werken hard aan een constante hoge kwaliteit, ze experimenteren met nieuwe werkwijzen en communiceren daar open en veelvuldig over met het publiek. Op die manier werd Remeker een sterk merk dat een grote vaste klantenkring wist op te bouwen.


Niet geschikt om te melken
Op Kernhem gaan ze niet melken, zoals hun voorgangers deden. De boerderij is daar onvoldoende geschikt voor, zoals ook de gemeente zich kennelijk intussen is gaan realiseren. Hun melkvee houden ze in Lunteren. Op Kernhem gaan ze hun jongvee opfokken. Voor de gemeente - die eerder volhield aan melken ter plekke - is het kennelijk voldoende in lijn met het bestemmingsplan dat de Van de Voorts in Kernhem jonge dieren opfokken en daar melkproducten op basis van de Lunterse melk van hun moeders gaan verkopen.

Omgerekend levert een liter melk in onze kaas €2,20 op. In een kilo kaas gaan 6,5 liter melk. Daar gaan we met nieuwe producten straks flink overheen, anders kunnen we het net zo goed bij kaas houden. En ook van de melk in kefir en kwark houd je veel meer over dan bij harde kaas. Aan zulke producten willen we nu verder werken

Het is in allerlei opzichten een tijd van grote veranderingen voor de familie. Ook persoonlijk. Want de ouders van Irene wonen al op Engelenhove. Jan Dirk en Irene gaan er ook wonen, om in de toekomst voor hen te gaan zorgen. Peter en zijn gezin gaan op de voorouderlijke boerderij met kaasmakerij in Lunteren wonen. Ze hebben verbouwingen in de planning. Een hoop reuring.

Hoge omzet per koe
Met hoeveel hectare breiden ze nu eigenlijk uit? “Met 23”, aldus Peter. “Op anderhalf hectare na allemaal van de gemeente. We kunnen in Lunteren met 20 koeien uitbreiden tot in totaal 110. Die 20 extra koeien gaan het nodige geld opbrengen voor Kernhem.” Het onderliggend rekensommetje is vrij simpel. Een Jersey koe betekent bij hen een omzet van €11.000 per jaar. In de reguliere melkveehouderij is dat €4000, een koe brengt bij hen dus 2,5 keer zoveel op. En dat met een melkgift die op circa drie kwart van een gangbare Holstein-koe ligt.

Het is het resultaat van – schrijven ze op hun website – vooral veel laten: kunstmest en bestrijdingsmiddelen gebruiken, onthoornen, ontwormen, verpompen, antibiotica, synthetische vitamines en krachtvoer geven, pasteuriseren, homogeniseren, ontromen, bactofugeren, thermiseren, en tot slot het toevoegen van calciumchloride, salpeterzuur en (synthetisch) geraffineerd zout.

Te veel boeren
Op de vraag hoe ze denken over de discussie dat boeren maar helemaal moeten verdwijnen uit de Gelderse Vallei kijken vader en zoon wat zuur. Het is even stil.
“Zo ver gezocht”, zegt Peter. “Het zal bij warm saneren blijven. Elke dag stoppen er wel een paar. Dat gaat vanzelf.” “Als het verdienmodel er niet achter zit,” voegt Jan Dirk toe, “dan gaat het niet lukken. “

Ze denken dat er te veel boeren zijn en dat het onontkoombaar is dat de melkveehouderij extensiveert. Simpelweg omdat er te weinig ruimte is voor al die boeren. Jan Dirk zit bij Netwerk Grondig, hij gelooft in grondgebonden melkveehouderij. En in natuurinclusief boeren. Hij is projectleider Veluwe Vallei van project Natuurinclusief 5.1, een nieuw project onder de paraplu van coöperatie de Marke, een coöperatie van 300 boeren.

Burger boert ook een beetje
De burger hoeft niet alleen maar toe te zien en te consumeren. Wie wil kan deelnemen aan de Remeker Landcoöperatie. Die koopt grond rondom De Groote Voort in Lunteren, het basisbedrijf. En geeft certificaten uit die iedereen kan kopen. Remeker pacht de grond van die coöperatie en maakt er vruchtbare biologische landbouwgronden van. En de burger kan vervolgens weer een ijsje gaan kopen, gemaakt van de melk van de Jersey koeien die op die gronden gedijen. Zo kan ook de burger bij Remeker zich een beetje boer voelen.