"We weten dat we iconische vogels zoals de dodo zijn kwijtgeraakt, maar we wilden een betere schatting maken van het uitsterven van vogels waar we niets vanaf wisten," zegt onderzoeker Rob Cooke in The Guardian. Cooke en zijn team van het Britse Centre for Ecology and Hydrology namen daarom de vogelsoorten waarvan we wél weten dat ze zijn uitgestorven, op basis van fossielen of andere gegevens, én Nieuw-Zeeland als uitgangspunt.

Op dit moment weten we van circa 640 vogelsoorten dat ze ooit geleefd hebben, maar inmiddels zijn uitgestorven. Maar er zijn ook vogels verdwenen zonder dat daar resten van te vinden zijn, omdat de lichte botten van vogels vrij snel desintegreren. Een uitgestorven soort waarvan geen sporen terug te vinden zijn, noemen onderzoekers een 'dark extinction', een duister uitsterven.

Wij laten zien dat veel soorten al uitstierven voordat er geschreven verslaglegging bestond en geen sporen achterlieten, verloren uit de geschiedenis
'Toekomst is aan ons'
Met name de komst van mensen naar voorheen ongerepte eilanden zoals Hawaï, Tonga of de Azoren heeft verstrekkende gevolgen gehad. Volgens de onderzoekers toont hun studie "de grootste door mensen veroorzaakte extinctiegolf ooit" aan, waarbij 570 vogelsoorten verloren gingen. In de 14e eeuw, toen mensen voor het eerst arriveerden in het oostelijk deel van de Stille Oceaan, versnelde daar het tempo van uitsterven met een factor honderd.

Als mensen op een eiland aankwamen, moesten de inheemse eilandvogels wijken voor ontbossing, overbejaging en door de mens meegebrachte invasieve soorten als ratten, varkens en honden. Vanaf het midden van de 18e eeuw hebben vogels bovendien te maken gehad met de extra door mensen veroorzaakte bedreigingen van klimaatverandering, intensieve landbouw en vervuiling. Gaan we op dezelfde voet door, dan zullen er de komende paar honderd jaar nog eens 669 tot 738 vogelsoorten uitsterven, aldus de onderzoekers. "De toekomst van vogelsoorten is aan ons", volgens Cooke.

Op zoek naar een 'ongerepte' situatie, kwamen de onderzoekers terecht in Nieuw-Zeeland. Dat land "heeft het meest complete vogelbestand op basis van gevonden fossielen en vogelwaarnemingen, dus dat is het nulpunt," aldus Cooke. Aan de hand van de gegevens uit Nieuw-Zeeland extrapoleerde het team het aantal soorten dat op een eiland zou kunnen hebben geleefd. Vervolgens trokken ze het aantal bekende uitgestorven én de nog levende vogelsoorten daarvan af. Zo kwamen ze tot 1.430 uitgestorven vogelsoorten in de laatste 120.000 jaar, een getal dat ze zelf een conservatieve schatting noemen.

"Onze studie toont aan dat de menselijke invloed op de diversiteit van vogels veel groter is geweest dan tot nu toe werd erkend," zegt Cooke in Phys.org. "Wij laten zien dat veel soorten al uitstierven voordat er geschreven verslaglegging bestond en geen sporen achterlieten, verloren uit de geschiedenis."

Het onderzoek van Cooke en anderen is verschenen in Nature Communications.
Dit artikel afdrukken