Meer eten met minder land, het kan

Waarom is het verbeteren van de landbouwproductiviteit cruciaal voor het beëindigen van de honger in de wereld en het beschermen van de wilde flora en fauna op aarde?

Het gebruik van land voor landbouw is al lange tijd de belangrijkste oorzaak van de vernietiging van de biodiversiteit in de wereld¹. Een blik op onze geschiedenis maakt duidelijk waarom.

Onze planeet heeft ongeveer 150 miljoen vierkante kilometer aan landoppervlak.

Op bijna een derde daarvan groeit geen enkele vegetatie. Het bestaat uit rotsen, woestijnen en gletsjers - vooral de grote gletsjers op Antarctica. De overige 71% van het landoppervlak van de planeet was ooit bedekt met wildernis: grote bossen, struiken en graslanden.

Het landoppervlak van de wereld 10.000 jaar geleden


The world’s land surface 10,000 years ago, Our World in Data

Hoe zijn de dingen veranderd sinds de landbouwrevolutie 10.000 jaar geleden?

De 10,6 miljard hectare die ooit bedekt waren met wildernis, worden het "bewoonbare land" van de wereld genoemd. De volgende grafiek toont hoe dit land vandaag de dag wordt gebruikt: bijna de helft is in gebruik voor landbouw.

Van 48 miljoen vierkante kilometer van het wereldwijde landoppervlak is de bestemming nu landbouw. Om dat in perspectief te plaatsen: dat is een gebied ongeveer 5 keer zo groot als de Verenigde Staten².

Het bewoonbare land van de wereld vandaag


The world’s habitable land today³, Our World in Data

Gezien deze immense transformatie is de eerste zin van dit artikel niet verrassend: agrarisch landgebruik is al millennia lang de voornaamste oorzaak van de vernietiging van natuur en dieren in het wild. Dit milieuprobleem - landgebruik voor landbouw - krijgt niet de aandacht die het verdient. Het wordt veel minder genoemd dan andere milieuproblemen zoals klimaatverandering of plasticvervuiling. Maar als we een toekomst willen waarin we de natuur op aarde behouden, is dit het belangrijkste probleem waarop we ons moeten richten.

We kunnen dit probleem niet geïsoleerd bekijken. Tegelijk met het beschermen van het milieu op aarde, moeten we ook manieren vinden om het voedsel te produceren dat nodig is om een einde te maken aan honger en ondervoeding. Maar - en daar draait dit artikel om - deze 2 doelen staan niet langer tegenover elkaar.

Voor onze voorouders conflicteerden deze twee doelen wel met elkaar. Onze voorouders moesten om meer voedsel te produceren natuurgrond omzetten in landbouwgrond. Dat is vandaag voor ons niet het geval: we kunnen meer produceren met minder.

Meer van minder
Om de voedselproductie te verhogen en tegelijkertijd wilde habitats te herstellen, moeten we manieren vinden om meer voedsel op minder land te produceren. We moeten de landbouwproductiviteit verhogen.

Dit is mogelijk. Sterker nog, we hebben al veel bereikt, zoals de volgende grafiek laat zien.

Na eeuwen van stagnatie heeft de mensheid recent een grote toename in landproductiviteit bereikt. De grafiek laat zien dat het landgebruik per persoon met meer dan de helft is afgenomen. Tegelijkertijd is de beschikbare hoeveelheid voedsel per persoon toegenomen in elke regio van de wereld.




2000 jaar landgebruik voor landbouw per persoon⁴

Het feit dat het landgebruik per hoofd van de bevolking is afgenomen, betekent niet dat het probleem is opgelost. Hoewel het gebruik van landbouwgrond in sommige regio's sterk is verminderd, neemt het in andere regio's toe. De mondiale akkerlanden hebben hun hoogtepunt nog niet bereikt en breiden zich nog steeds uit. En hoewel het totale landgebruik lager is dan 20 jaar geleden, gaat het nog steeds om 4,8 miljard hectare, zoals we hierboven zagen. Als we 's werelds wildlife willen zien gedijen, moeten we ons landgebruik verder verminderen.

De "opbrengstkloof" dichten om meer gewassen te produceren op minder land

Het realiseren van deze toekomst is niet onvermijdelijk. Het hangt af van wat we vandaag doen. Wat kunnen we doen?

Landproductiviteit wordt gemeten als opbrengst: de hoeveelheid voedsel die per landeenheid wordt geproduceerd.

Met de modernisering van de landbouw zijn de opbrengsten aanzienlijk toegenomen. Zestig jaar geleden produceerden boeren wereldwijd ongeveer één ton tarwe per hectare land. Sindsdien is dit toegenomen tot 3,5 ton. Dit betekent dat de tarweopbrengsten 3,5 keer zo groot zijn geworden.

Voor andere belangrijke gewassen zijn ook grote opbrengststijgingen bereikt, zoals de volgende grafiek laat zien⁵. Dankzij deze productiviteitsstijgingen is het landoppervlak waarop een bepaalde hoeveelheid gewassen kan worden verbouwd de afgelopen 60 jaar met een factor drie gedaald.

Opbrengsten van belangrijke basisgewassen, Wereld, 1961 tot 2021, Our World in Data
Alle opbrengsten worden gemeten in ton per hectare.
De wereld heeft al grote stijgingen bereikt, maar dankzij onderzoek naar 'yield gaps' - opbrengstkloven - weten we dat meer mogelijk is. Opbrengstkloven worden geschat door landbouwonderzoekers. Ze laten het verschil zien tussen de huidige opbrengsten die een regio behaalt en de opbrengsten die haalbaar zijn met de huidige beschikbare gewassen, technologieën en landbouwpraktijken. In onze Crop Yields Data Explorer kun je de opbrengstkloof voor landen over de hele wereld verkennen voor gewassen zoals tarwe, gerst, aardappel en rijst.

Wat staat het dichten van de opbrengstkloof in de weg?

Tussen verschillende regio's zijn er aanzienlijke verschillen in de bindende beperkingen. Het hangt vaak af van in hoeverre technologieën zoals irrigatie, meststoffen en betere zaden in gebruik genomen zijn. Op onderliggend niveau zijn veranderingen nodig in de financiële systemen die de adoptie van technologie mogelijk maken en toegang tot markten bieden; politieke veranderingen die eerlijke handelsregelingen mogelijk maken en de landrechten van boeren versterken; en wetenschappelijke inspanningen om hoogproductieve gewassen te produceren die geschikt zijn voor het klimaat en de bodem van elke specifieke landbouwregio⁶.

We zouden veel land kunnen vrijmaken als we de wereldwijde vleesproductie zouden verminderen
Niet alleen veranderingen in de productie kunnen een groot verschil maken. Veranderingen in consumptie zouden ook meer landbouwgrond kunnen sparen.

Het grootste deel van de landbouwgrond in de wereld is tegenwoordig in gebruik voor de vlees- en zuivelproductie, hetzij als weidegrond, hetzij als akkerland om veevoer te verbouwen⁷. Van alle landbouwgrond wordt 77% gebruikt door de veehouderij voor vlees en zuivel. In totaal is dit een oppervlakte van 38 miljoen km². Ter vergelijking: dat is de grootte van het totale landoppervlak van de Amerika's - van Alaska in het noorden tot aan Vuurland in het zuiden⁸.

Dierlijk vs. plantaardig voedsel - voeding en landgebruik⁹, Our World in Data

Zoals je in onderstaande grafiek ziet, draagt de voedselproductie op dit land voor slechts ongeveer 40% bij aan de eiwitvoorziening en voor slechts 18% aan de calorieën in de wereld. Dit laat het probleem zien: vleesproductie is een bijzonder inefficiënte manier om land te gebruiken voor voedselproductie.

Dat komt omdat er op elk niveau van de voedselketen wat energie verloren gaat. Het is efficiënter om planten te eten dan dieren die planten eten.

Dierlijk versus plantaardig voedsel - voeding en landgebruik⁹, Our World in Data

Mijn collega Hannah Ritchie liet zien hoeveel verschil het kan maken als de wereld minder vlees zou eten. Als iedereen zou overstappen op een plantaardig dieet, zouden we het wereldwijde landgebruik voor landbouw met 75% verminderen. Dit laat zien hoeveel van het huidige agrarische landgebruik en de vernietiging van biodiversiteit te wijten is aan onze consumptie van dieren en hun producten.

Technologieën die duurzame intensivering van de gewasproductie en vermindering van de vleesconsumptie mogelijk maken, zijn 2 van de belangrijkste manieren om meer voedsel op minder land te produceren¹¹. We kunnen extra winst behalen door voedselverspilling en het gebruik van biobrandstoffen terug te dringen.

Een beter gevoede wereld waar de natuur zich herstelt
Onderzoek naar de toekomstige wereldwijde vraag naar voedsel laat zien dat we een groei in vraag mogen verwachten. De meta-analyse door Van Dijk en collega's in Nature Food laat zien dat de wereldwijde voedselvraag naar verwachting met 35% tot 56% zal toenemen tegen het midden van deze eeuw¹². Een stijging die we zouden moeten kunnen opvangen.

We hebben gezien hoe belangrijk de productiviteit van landbouwgrond is om een duurzame toekomst te bereiken. De mensheid is zojuist een nieuw tijdperk binnengegaan: na millennia waarin een toename van de voedselproductie alleen mogelijk was door het omzetten van de wildernis van de planeet in landbouwgrond, kunnen we vandaag de voedselproductie verhogen en tegelijkertijd meer ruimte maken voor andere soorten.

We kunnen een toekomst bereiken zonder honger en een toekomst waarin de natuur, de wilde dieren, van de planeet zich herstelt, als we de productiviteit van landbouwgrond verder kunnen verhogen.

Dankbetuiging
Ik wil Hannah Ritchie bedanken voor haar waardevolle commentaar op dit artikel en voor de visualisaties.