Al in de jaren '20 van de vorige eeuw begon de all-in-one maaltijdpil op te duiken in populaire media en sciencefiction-literatuur als het onvermijdelijke eindresultaat van de evolutie van diëten en voeding. Maar het was in 2013 dat software-engineer Rob Rhinehart er serieus werk van maakte. Omdat hij boodschappen doen en eten koken maar tijdrovende bezigheden vond, ging hij op zoek naar een technische oplossing: de ultieme maaltijdvervanger. Hij dook in de biochemische literatuur en voedingswebsites en kwam tot de conclusie dat een mens met 35 (chemische) ingrediënten alle benodigde voedingsstoffen (vetten, eiwitten, koolhydraten) binnen zou kunnen krijgen.

Maaltijdvervangende producten kregen kritiek vanwege hun flauwe smaak, vreemde textuur en twijfelachtige gezondheidsclaims
Poeders mixen en mengen
Zo gezegd zo gedaan: Rhinehart kocht z'n ingrediënten zoveel mogelijk in 'rauwe' chemische vorm - denk aan kaliumgluconaat, calciumcarbonaat, mononatriumfosfaat, maltodextrine - en sloeg aan het mixen en mengen tot hij zijn Soylent (van soy, soja, en lentils, linzen) voor elkaar had. Over zijn resultaten (gezondheidsvoordelen! veel goedkoper! tijdwinst!) schreef hij op zijn blog en dat bleef niet onopgemerkt. Wat volgde was een crowdfundingcampagne die meer dan $1,5 miljoen opleverde. Rhinehart experimenteerde door met verschillende ingrediënten en bracht in 2014 zijn maaltijdvervanger in poedervorm op de markt.

Die markt bleek, aangejaagd door de 'tech-savvy' hordes van startups in Silicon Valley, een groeimarkt van jewelste. Niet alleen van Soylent steeg de verkoop in een jaar met maar liefst 300%; er verschenen ook allerlei andere startups en merken (Huel, Ka'Chava) op de markt, elk met een unieke kijk op het concept van voedzame en complete maaltijden. Soylent was de koploper en haalde meer dan $133 miljoen aan durfkapitaal op bij bedrijven als Google Ventures en Andreessen Horowitz.

Voedselveiligheid
Maar al in 2016 waren de hoogtijdagen voorbij. Soylent kreeg problemen met de voedselveiligheid. Een aantal consumenten werd ziek van de nieuwe productsamenstelling: algenmeel was de boosdoener. Ook de Amerikaanse Food and Drug Administration (FDA) bemoeide zich met Soylent en haalde producten terug. De reputatie van Soylent liep een flinke deuk op. Het leidde tot ontslagen, een reorganisatie en financiële herstructurering in 2019. Soylent wist het hoofd boven water te houden en haalde in 2022 bijna $100 miljoen omzet. Het bedrijf werd begin dit jaar overgenomen door Starco Brands.

Het gemak en de volwaardige voedingssamenstelling bleken niet op te wegen tegen het genot dat mensen nu eenmaal ontlenen aan echt eten
'Heilig moment'
Ondertussen speelde er nog iets. Al vanaf het begin kregen de maaltijdvervangende producten kritiek vanwege hun flauwe smaak, vreemde textuur in je mond en twijfelachtige gezondheidsclaims. Het gemak en de volwaardige voedingssamenstelling bleken niet op te wegen tegen het genot dat mensen nu eenmaal ontlenen aan echt eten. "Maaltijden zijn een heilig moment om samen te komen, na te denken, te delen, te luisteren en lief te hebben," zegt Josh Helton op The Hustle. Hij at een maand lang alleen Soylent en hield precies bij wat dat met hem deed. "We hebben die rustige momenten met elkaar gemist. Ik merk dat ik niet alleen hunker naar echt eten gedurende de dag, maar ook naar quality time met mijn vrouw."

Die boodschap ging ook aan Soylent niet voorbij. In plaats van de ultraminimalistische, haast medische uitstraling kreeg Soylent een esthetische makeover waardoor de poeders en drankjes nu naadloos aansluiten bij de trends van 'gezonde' hoog-eiwitpoeders, fitness-shakes, afslankmiddelen en detoxtheeën die door tal van fitboys en fitgirls op de sociale media uitgedragen worden. Soylent is gewoon weer hip.

Beperkte markt
De moraal van dit verhaal? Maaltijdvervangers richten zich op een zeer beperkte markt. Honderd jaar na de eerste fantasieën over 'all-in-one-voedingspillen' blijken we er nog steeds niet klaar voor te zijn om onze voedingsgewoonten op te geven voor een matig smakend drankje als reguliere maaltijd. We genieten nu eenmaal te veel van smaken, texturen, samen koken en samen eten. Verreweg de meeste mensen zijn sociale wezens.
Dit artikel afdrukken