Lees ook
Wat vegetarisme is, lijkt duidelijk. Maar schijn bedriegt als je er wat beter over nadenkt.

“Een vegetariër is iemand die niets eet van het gedode dier”, aldus De Vegetariërsbond. Toch krijgen vegetariërs geregeld de vraag ‘eet je wel kaas of eieren?’ Ze eten geen dode dieren, maar wel van het dier.

Een kwal of een wortel
Er zijn mensen die vinden dat eieren of zuivel etende vegetariërs insecten zouden moeten eten vanwege milieu- en ethische overwegingen. Ze zijn ecologisch veel gunstiger te produceren dan melk of eieren, zitten vol met nutriënten en ze zijn cognitief niet voldoende toegerust om te lijden en ander ongenoegen waar te nemen.

Dat geldt echter slechts voor de individuele organismen, zegt Burnett. Als kolonies zijn insecten juist slimmer dan individuele mensen. Is het daarom onethisch ze te eten?

We hebben er geen goed overdachte ethische antwoorden op, al barsten van de meningen
Het antwoord op de vraag: ‘zou jij kwallen eten?’, hangt volgens Burnett samen met de reden van iemands vegetarisme. Voor iemand die geen vlees eet uit milieuoverwegingen, is kwal een prima voedingsbron omdat ze overvloedig beschikbaar zijn in het wild. Voor mensen die uit ethische overwegingen geen dieren eten, is het echter een spannende levensvorm. Kwallen zijn technisch gezien dieren, maar ze hebben geen hersenen of zenuwstelsel. “Alles wat we weten over het zenuwstelsel suggereert dat zo’n schepsel totaal niet in staat is iets complex als lijden of ongemak waar te nemen”. Het 'dier' is nogal vergelijkbaar met een wortel, stelt Burnett. Dan kun je dus in plaats van een wortel ook een kwal eten. Toch ervaren we dat niet zo.

Een tomaat van een hamburger
Dit soort dilemma's zal volgens Burnett nog complexer worden met de opkomst van geavanceerde levensmiddelentechnologieën.

Een van die nieuwe technologieën is kweekvlees. Is dat vegetariër-veilig? Als een individuele burger gemaakt is van een klompje stamcellen heeft er geen dier geleden voor je hapje kweekvlees. Als deze stamcellen origineel van een geslacht dier zijn, is het dan ethisch verkeerd? In beginsel wel, denkt Burnett, maar wat als dezelfde stamcellenlijn 20 jaar gebruikt wordt en het voorkomt dat andere dieren gedood worden. Is het dan nog steeds verkeerd?

De scheiding tussen vegetarisme en niet-vegetarisme is veel waziger dan je zou verwachten
Stel - zegt Burnett, als hij zich nog verder in de toekomst waant - dat er een technisch systeem is waar je tafelresten in kunt gooien en waar verse, herkenbare producten aan de andere kant uitkomen. In de machine worden de producten afgebroken tot moleculen (eiwitten, vetten en suikers) die vervolgens aan een 3D printer worden gevoerd. Mag je als vegetariër dan de tomaat eten die eiwitten bevat uit de stukjes hamburger die iemand anders heeft weggegooid?

Die technische wereld komt snel dichtbij. En we hebben er geen goed overdachte ethische antwoorden op, al barsten van de meningen. “Er zijn geen duidelijke antwoorden op al deze vragen, het is slechts interessant om op te merken dat, als je een wetenschappelijk analyse toepast, de scheiding tussen vegetarisme en niet-vegetarisme veel waziger is dan je zou verwachten”, schrijft Burnett.

Zou jij als vegetariër kwallen, insecten, kweekvlees of tomaten uit de 3D-printer eten?

Fotocredits: 'Peanut Butter and Jelly Fish Sandwich', Mandy Jouan
Dit artikel afdrukken