Insecteneiwit op zoek naar de beste toepassing

Het was een goed jaar voor het consumptie-insect (al denkt het beestje daar zelf mogelijk anders over). Na de meelworm en de sprinkhaan kreeg ook de krekel in 2021 goedkeuring van de Europese commissie om als ’novel food’ voor menselijke consumptie te worden toegelaten.

Voor onder meer het Nederlandse bedrijf Protix was dat goed nieuws, want het is een heel gedoe en een lang traject om een nieuw voedseltype door de EU-machinerie te krijgen. Het betekent dat na bestudering van door de fabrikant zelf aangeleverde wetenschappelijke onderzoek, het product veilig is bevonden voor menselijke consumptie. Meelwormen, sprinkhanen en krekels mogen van de EFSA, de hoogste Europese voedselautoriteit, ‘diepgevroren, gedroogd en in poedervorm’ verwerkt worden in zowel levensmiddelen als in diervoeders. In diervoeders waren ze al langer toegestaan.

Ook zonder de officiële EU-goedkeuring werden insecten voor menselijke consumptie in allerlei culinaire initiatieven al een tijdje gedoogd in Europa. Het was gek geweest als dat niet zo was, want insecten worden wereldwijd immers al duizenden jaren gegeten. Ze zijn ook een goede bron van mineralen.

Eiwitprofiel
Insecten hebben alles mee en profiteren van de magische woorden waarmee de productie omgeven is. Het zijn interessante alternatieven in de eiwittransitie. Ze hebben een kleinere voetafdruk dan andere dierlijke bronnen van eiwit. Ze worden gevoerd met reststromen en daarom mag de kweek circulair heten. Wat dat betreft naderen ze plantaardige producten, in het bijzonder soja, dat ook een uitgebreid eiwitprofiel heeft en uitstekend vlees kan vervangen. De teelt van soja is helaas wel vaak problematisch, vanwege boskap en het gebruik van glyfosaat. Dat geeft de afvaletende insecten een moreel voordeeltje.

Protix is een van de bedrijven die pionierden met de kweek, veredeling en verwerking van insecten en dat diverse initiatieven ontplooide om duurzaam insecteneiwit te produceren en toe te passen. De insecten(larven) worden gevoed met reststromen uit de levensmiddelenindustrie en leveren hoogwaardige eiwitten, die aan voedingsmiddelen kunnen worden toegevoegd. Deze innovatie in de eiwitproductie heeft op Foodlog al een aardig dossier opgeleverd. Er wordt veel van verwacht in de voedingsbranche, maar heel soepel gaat het niet met de acceptatie door de consument. Dat blijkt de belangrijkste horde die genomen moet worden.

Filets van de kippen die larven hadden gekregen, werden door onwetende kopers als beter beoordeeld dan die algen of soja bevatten. Als op de verpakking was vermeld wat het voer bevatte, kozen alleen consumenten die duurzaamheid belangrijk vinden de filets met insecten

Liefhebbers van insecten
Een Fins onderzoek dat in oktober verscheen, beoordeelde insecteneiwit naar de potentie om de koolstofvoetafdruk van de Europese voedselproductie te verlagen. Dat gaat het best als de insecten direct voor menselijke consumptie worden ingezet. Maar ook als toevoeging aan diervoeding, dat verder uit reststromen kan bestaan, is het zinvol. Het onderzoek richtte zich in het bijzonder op vleeskuikens. Omdat ze veel sneller moeten groeien dan leghennen, hebben juist die kippen veel eiwitten nodig. Gelukkig zijn ze niet heel kieskeurig. Wie kippen houdt in zijn tuin, weet dat de dieren schrobbelende liefhebbers zijn van insecten in alle vormen en maten, van wormen en torren tot vliegen en maden.

Het afgelopen decennium heeft veel culinaire creativiteit laten zien om de consument te laten wennen aan broodjes meelworm, knapperig gebakken krekels als borrelsnack of sushi en salades met sprinkhanen. MissetHoreca geeft een overzicht van al die goedbedoelde en misschien best wel smakelijke bereidingen. De meeste daarvan zijn gesmoord in goede bedoelingen. Na al die jaren werden we deze Kerst in geen van de feestelijke reclameuitingen verleid met - noem eens iets – een lekkere tapenade met zwarte soldatenvlieg. Nederlandse supermarkten stopten begin vorig jaar al met het aanbieden van producten waar insecten in verwerkt waren. De klant was nog niet klaar voor de meelwormburger.

Spirulina
De vraag is dus waar het midden ligt tussen optimale duurzame benutting, acceptatie van de consument en rendabele exploitatie van insecteneiwitten. In dat verband schrijft FoodNavigator over een
peiling van Duitse en Canadese onderzoekers onder supermarktklanten die kipfilet van vleeskuikens kopen. Die kippen waren deels gevoederd met spirulina (een veelgebruikte algensoort) en deels met larven van de zwarte soldatenvlieg, verder met soja en reststroomafval.

Een groep van duizend deelnemers werd verschillende informatie over de filets ‘gevoerd’. Als op de verpakking geen melding werd gemaakt van de toevoegingen aan het voer, dan maakte de consument (allicht) geen bezwaar. De spirulina-kipfilet is echter donkerder van kleur, hetgeen onaantrekkelijk is voor witvlees. Filets van de kippen die larven hadden gekregen, werden door onwetende kopers als beter beoordeeld dan die algen of soja bevatten. Als op de verpakking was vermeld wat het voer bevatte, kozen alleen consumenten die duurzaamheid belangrijk vinden de filets met insecten.

Het is misschien geen verrassende uitkomst dat de aversie groter was als er meer informatie werd gegeven over het product. Toch zijn de onderzoekers van mening dat er volledige transparantie moet zijn over het voer op de verpakking. Want alleen dan zal de acceptatie groeien. Een gunstige prijs kan daarbij uiteraard helpen.