Plankgas onderzoek
Het dankzij al die onderzoeksinspanningen tot stand gekomen eindrapport leverde WUR-onderzoeker Adriaan Rijnsdorp in mei 2020 op. Het rapport liet zien dat pulsvissen ecologisch gezien echt te prefereren is boven het vissen met zware wekkerkettingen. "Er is minder bijvangst, er wordt in kortere tijd meer tong gevangen, het lichtere vistuig beschadigt de bodem minder én pulsvissen kost minder brandstof", schreven we hier op Foodlog toentertijd.
Volgens Pim Visser, toenmalig directeur van de brancheorganisatie voor de Nederlandse visserij Visned, stond Nederland daarmee sterk. "In elk geval staat vast dat de besluitvorming van de Europese Raad en het Parlement die tot het pulsverbod heeft geleid niet door feiten is ondersteund, terwijl dat wel voorgeschreven is," zei hij.
Het mocht niet baten, want het Europees Hof van Justitie oordeelde dat de Europese wetgever "op dit gebied over een ruime beoordelingsbevoegdheid beschikt en niet verplicht is zijn wetgevende keuze uitsluitend op wetenschappelijke en technische adviezen te baseren," aldus Trouw. Volgens het Hof lieten de onderzoeken zien dat de risico's van pulsvissen nog onvolledig waren vastgesteld. "Onderzoekers hebben geen consensus over de mate waarin vissen met stroompulsen negatief kan uitpakken."
Zo'n gedragsreactie kan uiteenlopen van kleine vinbewegingen of een oog dat knippert tot spiersamentrekkingen, wegzwemmen van de elektroden tot een volledige verkramping van het hele lichaamGevolgen voor vissen
Inmiddels is die consensus er wel. Begeleid door een oorverdovende stilte verscheen eind januari van dit jaar hét onderzoek naar de gevolgen van pulsvissen voor vissen in het wetenschappelijke tijdschrift Frontiers in Marine Sciences. Het werd uitgevoerd door Pim Boute.
Boute onderzocht de gedragsreacties van verschillende vissoorten op elektrische velden. Minutieus beschrijft hij de onderzochte vissoorten (zowel elektroreceptieve soorten zoals de gevlekte gladde haai en de stekelrog als niet-elektroreceptieve soorten zoals de Europese zeebaars, de tarbot en de tong), hoe die gehouden en verzorgd werden, de onderzoeksopzet en de toegepaste elektrisch veldsterktes. De vissen werden in een speciaal ontworpen tank geplaatst om de minimale elektrische veldsterkte die een gedragsreactie uitlokt te bepalen. Zo'n gedragsreactie kan uiteenlopen van kleine vinbewegingen tot spiersamentrekkingen, wegzwemmen van de elektroden tot een volledige verkramping van het hele lichaam. Alle vissen gingen na een onderzoekssessie weer over tot hun normale gedrag, niet één ging er dood. De ethische commissie van de WUR had de onderzoeksopzet vooraf goedgekeurd.
"Onze bevindingen tonen aan dat vissen kunnen reageren op de elektrische velden voordat ze in aanraking komen met hoge, immobiliserende veldsterktes," schrijft Boute in zijn conclusie. "Ze suggereren ook dat gedragsreacties afwezig kunnen zijn totdat de veldsterktes niveaus bereiken waarop onwillekeurige reacties in werking treden."
80 centimeter
De reactiedrempels van de onderzochte vissoorten komen overeen met een maximale afstand van 80 cm van de elektroden in commerciële visnetten. Deze bevinding suggereert dat het erg onwaarschijnlijk is dat de elektrische pulsen, zoals gebruikt in de pulsvisserij, gedragsreacties uitlokken buiten de netten die de elektroden omringen. "Deze resultaten zijn geruststellend omdat ze suggereren dat de invloed van elektrische pulsen zich beperkt tot een klein gebied rond de netten," zegt Boute in Resource. Zorgen over de potentiële effecten op het mariene leven buiten de directe vangstzone kan hij dus wegnemen. Ook ten aanzien van ongewervelden die op de zeebodem leven, zoals zeesterren en zeemuizen. Die laten amper een reactie zien op de stroompulsjes. Met andere woorden: van elektrocutie op grote schaal is geen sprake.
Boute concludeert dat zijn onderzoek nieuwe inzichten biedt in de interactie tussen mariene soorten en pulsvisserijtechnieken. Met de kennis zouden visserijpraktijken verder geoptimaliseerd kunnen worden om tot zowel efficiënte als ecologisch verantwoorde visserijtechnieken te komen. Alleen zal het zover niet meer komen, hoezeer Boute ook gelijk heeft. "De visserij heeft veel nieuwe, actuele zorgen: hoge brandstofprijzen, stikstof, uitdijende offshore windparken, sanering van de vloot. De pijn van het pulsvisserijverbod is denk ik wat naar de achtergrond verdwenen," zegt hij.
Afbouw vloot
In 2021, toen het pulsverbod effectief werd, telde de Nederlandse kottervloot nog 283 schepen - in 2003 waren het er zelfs 384. Sindsdien hielden tientallen vissers ermee op en brachten hun schepen naar de sloop.
Op 4 juni krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Politiek heeft hier enorm gefaald. Bloom heeft daar handig misbruik van gemaakt.
We snapten de Franse belangen niet en namen er een loopje mee. Nederland schaalde de vloot te snel op naar puls.
Zie Cécile Janssen’s vele artikelen over puls.
Klopt. Een kwart van de hele vloot als ‘onderzoek’ zonder onderzoeksresultaten (of veel te laat).
#1 "Bloom heeft daar handig misbruik van gemaakt."
Jij vindt het (dus?) misbruik, als Bloomberg geageerd heeft tegen het misbruik dat Nederland ervan gemaakt heeft?
Frank-Erik, Bloomberg heeft hier niets mee te maken. Dat is een news agency in de VS met uitstekend nieuws op zakelijk gebied. Bloom is een Franse NGO.
Bloom heeft blijkens de jongste onderzoek van de WUR ongelijk gehad.
De kift tussen Nederland en Frankrijk betrof de platvisvisserij: aangezien wij weinig van onze eigen Noordzeevis eten concurrerenden we door de handigheid om diesel te sparen de kleine Franse bootjes eruit. En die wilde Frankrijk voor de kust toch liever een beetje in het verleden houden (en daar is best wat voor te zeggen, al is het vermoedelijk onduurzamer als je het uitrekent in koolstoftermen per kilo gevangen vis)
Bloom was om andere redenen als het ware de useful fool om de publieke en dus politieke opinie om te krijgen.
Nogmaals lees ons hele dossier, vrijwel geheel geschreven door Cécile Janssen.
Ik vroeg Cécile of mijn indruk dat andere pers niet over het onderzoek van Boute heeft geschreven, correct is. Antwoord: ja. Best heel bijzonder nadat er zoveel over te doen is geweest. Reden voor haar om er wel over te schrijven.
NB: voor ik me distantieerde van Weltschmerz, interviewde ik 5 jaar geleden Pim Visser, destijds voorman van de Nederlandse visserij, voor de camera. In het boeiende en heel open gesprek legt hij in bijna een uur uit hoe het zo mis kon gaan: er zat geen regie op een 5-koppig monster.
Overigens: Pim schetste eigenlijk wat we nu ook met boeren aan het doen zijn, vertelde ik gisteren een zaal met 500 jonge boeren waar we de omgeving te gevaarlijk voor hebben gemaakt. Dat kwam dan ook terug uit het interactieve gesprek met de zaal dat ondanks de omvang wonderwel lukte: perspectief maken we zelf wel (dat besef zat echt in de zaal), maar er moeten duidelijke beleidskeuzen zijn ten aanzien van milieugebruiksruimte, allocatie daarvan en ruimtelijke ordening.
Als ik nu weer naar het gesprek met Pim kijk, denk ik opnieuw (bewonderend) 'hoe kon je zo rustig vertellen over het afbreken van een goed functionerende sector?' Er is vrijwel niets meer van over.