Voedselschandalen halen bijna wekelijks de pers. Zouden we de aandacht niet beter op de echte vragen rond voedselveiligheid kunnen richten? Dat vraagt voedselverwerkings- en voedselveiligheidsexpert Wouter de Heij zich af.
Paardenvlees bijmengen in rundvleessnippers is frauduleus en onethisch. Bedorven vlees verwerken is schandalig. Toch is het voedselveiligheidstechnisch nauwelijks een vraagstuk omdat zelfs rondom die laatste verwerking van alles geregeld is. De echte schandalen gaan over de vraag waarom voedsel nog steeds ongezond is terwijl het technisch veel gezonder kan worden gemaakt.
Ik heb het over de grote inzet van ‘chemie’ in ons voedsel om de veiligheid te vergroten en vooral de houdbaarheid te verlengen. En over de chemie die gebruikt word om ons verslaafd te laten worden aan voedselproducten die we in de winkels kunnen vinden. Ik doel hierbij op conserveermiddelen zoals kaliumsorbaat (E202) en benzoëzuur (E210) en smaakversterkers zoals MSG (ook wel bekend als E621 of natriumglutamaat).
Vrijwel alle conserveermiddelen zijn natuurlijke stoffen, die volgens alle toxicologische testen volkomen veilig zijn. Daarom krijgen ze immers een E-nummer. Niettemin krijgen we er nu wel veel meer van binnen dan 100 jaar geleden, laat staan 50.000 jaar geleden.
Ze mogen dan niet giftig zijn, de vraag is of ze veilig of gezond zijn? Ik betwijfel het. Wij hebben in ons darmstelsel een prachtige darmflora die ons eten helpt verteren en onze gezondheid mede op peil houdt. Die levende populatie is van nature niet dol op deze dagelijkse dosis anti-microbiële middelen, hoe natuurlijk die ook mogen zijn.
De hierboven genoemde conserveringsmiddelen kaliumsorbaat en benzoëzuur zijn net zo natuurlijk als de tabaksbladeren die in sigaretten gestopt worden of de volkomen natuurlijke cocaïne uit de cocaplant. Benzoëzuur komt bijvoorbeeld in hoge concentraties voor in cranberries en bessen. Dat natriumbenzoaat en kaliumbenzoaat met vitamine C het kankerverwekkende benzeen kunnen vormen is veel minder bekend. Maar ook benzeen is een natuurlijk stofje. Paracelsius wist het al: er bestaan geen giftige stoffen, alleen maar giftige concentraties.
Het gaat mij om de vraag waarom conserveermiddelen nog gebruikt worden terwijl het tegenwoordig echt anders kan. Fabrikanten voelen inmiddels wel aan dat ‘wij consumenten’ dit soort stofjes liever niet meer in ons eten willen hebben. Om het voedsel veilig te houden en te vrijwaren van listeria, e.coli of salmonella moet je echter wel maatregelen treffen. Ook de houdbaarheid moet voldoende zijn, vinden supermarkten: derving en voedselverspilling verdienen terecht de aandacht van het publiek. Wat doen de producenten van kant-en-klaarmaaltijden, soepen, vleeswaren en andere 'gekoelde' producten dus om deze technologische zeer grote uitdaging het hoofd te bieden? Ze stoppen gewoon de ongezuiverde variant van het E-nummer in ons voedsel en noemen dat dan 'gist' of 'aroma' (of nog mooier ‘natuurlijk aroma’). Kijk maar eens goed op de ingrediëntendeclaraties van de producten in uw koelkast.
Dat is niet nodig. Gekoeld voedsel kan prima veilig gemaakt worden door een juist ontwerp van de receptuur, door de inzet van de juiste verpakking of door de inzet van de juiste technologie. Mijn oproep aan producenten is daarom “wees creatiever, doe je best, innoveer, je klanten verdienen het”. Consumenten raad ik het volgende aan: "vraag gewoon om een E-vrij volledig natuurlijk product". Technologisch is dat geen enkel probleem. Het gemak waarmee chemie wordt verstopt in ons voedsel vind ik veel erger dan een beetje paard bijgemengd in rund.
Fotocredits: 'My cranberries aren't all red', uitsnede, bcmom
Dit artikel afdrukken
Ik heb het over de grote inzet van ‘chemie’ in ons voedsel om de veiligheid te vergroten en vooral de houdbaarheid te verlengen. En over de chemie die gebruikt word om ons verslaafd te laten worden aan voedselproducten die we in de winkels kunnen vinden. Ik doel hierbij op conserveermiddelen zoals kaliumsorbaat (E202) en benzoëzuur (E210) en smaakversterkers zoals MSG (ook wel bekend als E621 of natriumglutamaat).
Vrijwel alle conserveermiddelen zijn natuurlijke stoffen, die volgens alle toxicologische testen volkomen veilig zijn. Daarom krijgen ze immers een E-nummer. Niettemin krijgen we er nu wel veel meer van binnen dan 100 jaar geleden, laat staan 50.000 jaar geleden.
Ze mogen dan niet giftig zijn, de vraag is of ze veilig of gezond zijn? Ik betwijfel het. Wij hebben in ons darmstelsel een prachtige darmflora die ons eten helpt verteren en onze gezondheid mede op peil houdt. Die levende populatie is van nature niet dol op deze dagelijkse dosis anti-microbiële middelen, hoe natuurlijk die ook mogen zijn.
De hierboven genoemde conserveringsmiddelen kaliumsorbaat en benzoëzuur zijn net zo natuurlijk als de tabaksbladeren die in sigaretten gestopt worden of de volkomen natuurlijke cocaïne uit de cocaplant. Benzoëzuur komt bijvoorbeeld in hoge concentraties voor in cranberries en bessen. Dat natriumbenzoaat en kaliumbenzoaat met vitamine C het kankerverwekkende benzeen kunnen vormen is veel minder bekend. Maar ook benzeen is een natuurlijk stofje. Paracelsius wist het al: er bestaan geen giftige stoffen, alleen maar giftige concentraties.
Het gaat mij om de vraag waarom conserveermiddelen nog gebruikt worden terwijl het tegenwoordig echt anders kan. Fabrikanten voelen inmiddels wel aan dat ‘wij consumenten’ dit soort stofjes liever niet meer in ons eten willen hebben. Om het voedsel veilig te houden en te vrijwaren van listeria, e.coli of salmonella moet je echter wel maatregelen treffen. Ook de houdbaarheid moet voldoende zijn, vinden supermarkten: derving en voedselverspilling verdienen terecht de aandacht van het publiek. Wat doen de producenten van kant-en-klaarmaaltijden, soepen, vleeswaren en andere 'gekoelde' producten dus om deze technologische zeer grote uitdaging het hoofd te bieden? Ze stoppen gewoon de ongezuiverde variant van het E-nummer in ons voedsel en noemen dat dan 'gist' of 'aroma' (of nog mooier ‘natuurlijk aroma’). Kijk maar eens goed op de ingrediëntendeclaraties van de producten in uw koelkast.
Dat is niet nodig. Gekoeld voedsel kan prima veilig gemaakt worden door een juist ontwerp van de receptuur, door de inzet van de juiste verpakking of door de inzet van de juiste technologie. Mijn oproep aan producenten is daarom “wees creatiever, doe je best, innoveer, je klanten verdienen het”. Consumenten raad ik het volgende aan: "vraag gewoon om een E-vrij volledig natuurlijk product". Technologisch is dat geen enkel probleem. Het gemak waarmee chemie wordt verstopt in ons voedsel vind ik veel erger dan een beetje paard bijgemengd in rund.
Fotocredits: 'My cranberries aren't all red', uitsnede, bcmom
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
Ter aanvulling, sommige mensen zijn allergisch voor sommige E-nummers.
Bij de volgende dingen kunnen mensen zelf en fabrikanten* voedsel langer houdbaar houden zonder chemische dingen e nummers toe te voegen.
- luchtdicht afsluiten
- invriezen
- in poeder vorm verkopen*
- inblikken*
- droog bewaren
- In een pot met zuur doen (bijv. azijn)*
Voedsel bederft het snelste als het op een warme vochtige plek bevind waar lucht bij kan.
Overigens Paracelsius heeft gelijk zoals je al zij. een voorbeeld; Alcohol is niet giftig maar als je te veel drinkt wordt je er ziek van of je gaat dood met water en zuurstof is het exact hetzelfde terwijl je water en zuurstof hard nodig hebt om te overleven.
Helemaal eens met dit stuk. Als voorbeeld de smaakversterker MSG, maakt niet uit of het als E621 of alsaroma of gistextract in het product zit(het heeft nog meer namen om te verbergen dat het om hetzelfde goedje gaat). Waarom stoppen ze dat spul ergens in als er al zout in zit bijv? Zout IS al een smaakversterker, dan hoef je er echt niks bij te gooien om die smaak nog sterker te maken. Enige voordeel voor de fabrikant met MSG is dat ie dan wat minder zout kan toevoegen, nou ik heb liever dan zout ipv MSG.
Wat Jordi ook zegt, veel mensen zijn allergisch voor diverse E-nrs. Sinds ik niet meer allerlei pakjes, zakjes, kant en klaar maaltijden enz eet war MSG in zit kan ik een lichte tot heftige reactie krijgen als ik iets eet waar het in zit. Het is dan afhankelijk hoeveel erin zit en of het in combi met iets anders is. Het wordt bijv ook van soja gemaakt, dan heet het vaak 'gehydroliseerd (soja)eiwit' en als ik een vegetarische burger van kaas en gewoon soja eet dan krijg ik een hele heftige reactie van brandende nek en schouders tot aan jeuk op mijn armen toe en dat komt door de soja(waar het van gemaakt wordt) en de kaas waar het van nature in zit.
Een natuurlikjk conserveermiddel als vit.C, citroensap enzo heb ik minder problemen mee, met veel dingen is het nodig om verkleuringen bijv tegen te gaan, als een product bruin is omdat het er niet mee geconserveerd is koopt men het niet zo gauw dan als het een mooi rood kleurtje heeft.
Jakkes, wat een onsamenhangend stuk, de Heij. Je schrijft dat het je gaat om de vraag "waarom conserveermiddelen nog gebruikt worden terwijl het tegenwoordig echt anders kan". Met die vraag is op zich niks mis.
Maar vervolgens kom je met een paar uitspraken die een wetenschapper onwaardig zijn:
1. "Chemie, gebruikt om ons verslaafd te laten worden aan voedselproducten"
=> geloof je dat nou echt? Welke CONSERVERINGSmiddelen denk je dat ons verslaafd maken dan?
2. "de vraag waarom voedsel nog steeds ongezond is"
=> euh? Is voedsel ongezond? Asjemenou.
3. "Ze stoppen gewoon de ongezuiverde variant van het E-nummer in ons voedsel en noemen dat dan 'gist' of 'aroma' (of nog mooier ‘natuurlijk aroma’).
=> hallo, het ging je toch om de conserveringsmiddelen? Nu praat je over smaakstoffen?
4. "Fabrikanten voelen inmiddels wel aan dat ‘wij consumenten’ dit soort stofjes liever niet meer in ons eten willen hebben."
=> Ja, mede dankzij de verdachtmakingen zoals hierboven. Op feiten is het vrijwel nooit gebaseerd. Consumenten willen NUL E-nummers in hun eten, al zouden ze het onder een andere, natuurlijke naam direct in hun oogbol durven spuiten.
Ik vind het helemaal prima dat jij een bedrijf runt met alternatieve manieren van conserveren. Helemaal niks mis met pascalisatie, maar jeetje mina, wat een mutsenstuk. Ik kan er niks mee en ik ben een beeeeetje teleurgesteld nu....
@Robin, de titel is een beetje aangepast maar ik wou het wat breder trekken: naar alle hulpmiddelen in de klassiek levensmiddeltechnologie. Enfin, maar even inhoudelijk reageren eerst?
1. Ik ken geen conserveermiddelen die direct verslavend werken dat klopt. Maar smaakversterkers en het zoeter maken van eten is gericht op meer consumptie en op een hogere frequentie. Gemiddeld gesproken is langer houdbaar voedsel minder nutritioneel (op bevroren na) dan versvoedsel. Lang met chemie voedsel worden vaak extra smaakvol gemaakt waardoor je een 'dubbele' verslaving genereert. Dit is mijn punt. Hier is geen tot weinig onderzoek naar gedaan. En ik denk dat we gaan schrikken als we dat wel zouden gaan doen .....
2. Ons voedsel is m.b.t. pathogenen, ongewenste chemie-resten en vreemde delen (de klassieke voedselveiligheid) veiliger dan ooit. Geen van de E-nummers is separaat ongezond in de toxische betekenis van het woord. Net zoals de gewasbeschermingsmiddelen (MRL's) feitelijk in het lab niet toxisch zijn. Helemaal eens. Maar we weten nog weinig van het effect van cocktails en nog minder over gezondheid. Denk hierbij aan suiker, suiker is niet ongezond, maar is het gezond? Snap je wat ik bedoel? Meer terughoudendheid is op zijn plek realiseer ik me dus. Vandaar dit stukje.
3. Neen, dit trucje wordt ook uitgevoerd op conserveermiddelen (denk aan natuurlijke aroma's; kijk maar eens op de verpakkingen). En neen, het ging met niet alleen over conserveermiddelen. Dit stukje gaat over hulpstoffen in zijn algemeenheid; en vooral het gemak van toepassen. Ook nitriet, sulfiet, etc. dus. Allemaal niet ongezond in de toxische zin van het woord. Maar zijn ze gezond bij grote consumptie?
4. Ik ben voor een schifting/opdeling in de E-lijst. Natuurlijk -lees van oorspronkelijke natuurlijke bron- versus chemische gemaakt (oei oei deze uitspraak mag ik niet doen). Niks mis met citroensap om iets aan te zuren bijvoorbeeld. Of het maken van yoghurt of natuurlijk fermenteren (bier, wijn).
Daarnaast heb ik me voorgenomen om wat meer stelling te nemen. Dat klopt ook. Wat vele intiutief aanvoelen blijkt steeds vaker namelijk te kloppen. Ik ben chemicus en had dat nooit gedacht. Maar voeding en gezondheid is een te jong vak om heldere uitspraken te kunnen (mogen) doen. Jaap Seidell schreef gisteren dit: "Het is ook buitengewoon jammer dat de gevestigde voedingswetenschap zich vaak laatdunkend uitlaat over nieuwe inzichten (en dat geeft dan aanleiding tot wederzijdse persoonlijke verwijten). Het geeft de onvolwassenheid (of onzekerheid) van de discipline aan. Wij ploeteren ons door complexe materie onderzocht met beperkte methoden (korte termijn studies naar stoffen en een enkele risicofactor; of observationele associaties die geen causale interpretaties toelaten; dierexperimenteel onderzoek dat voor de mens geen relevante uitkomsten geeft enz enz). "
Ik denk dat we over tien of twintig jaar tot de conclusie komen dat een overconsumptie van bijvoorbeeld benzoezuur heeft geleid tot een grotere collectieve ongezondheid. Dat de combinatie van te lang geconserveerd met de eerder genoemde smaakversterkers en meer suiker tot meer obesitas en welvaardsziektes heeft geleidt. etc etc.
PS Robin, er gaan meer stukken komen over houdbaarheid, chemie en hulpmiddelen. Dit is een soort startschot. Een stuk over pascaliseren bijvoorbeeld heb ik nog nooit geschreven op foodlog en dat zal ik niet doen ook, daar ben ik inderdaad te kwetsbaar in (want zal het nooit goed kunnen doen).
PPS ik dacht dat ik vooral verdacht zou zijn vanwege het feit dat ik soft-paleo aanhanger ben, en dus erg pro vers (bewerkt). ;-)
Mooi stukje rationaliteit hier over chemische toevoegingen aan ons voedsel, waar wetenschappelijk nog maar weinig bekend is over de effecten op de lange termijn van deze toevoegingen en al helemaal als het om het effect van cocktails van meerdere van deze stoffen gaat.
Mooi dat er nu steeds meer nieuwe conserveringsmethoden komen waardoor er minder chemie nodig is hiervoor. Ik denk dat we dit altijd zouden moeten toejuichen, omdat we deze stoffen ook zeker niet toevoegen vanwege hun gezondheidsbevorderende werking ;-).
De discussie over hoe schadelijk de stoffen werkelijk zijn lijkt mij nutteloos en tijdsverspillend, omdat we er te weinig van weten.
Belangrijk is dat er voldoende transparantie (duidelijke omschrijving en geen schuilnamen) en alternatief is zodat mensen zelf kunnen kiezen of ze aan het experiment met deze chemische stoffen mee willen doen. Die keuze is dus aan de persoon zelf, en de industrie/voedingscentrum/universiteit/overheid heeft niet het recht dit te bepalen voor het individu..
Super dat er zoveel bereikt wordt met de nieuwe methodieken op dit vlak.