Europese veengebieden verdrogen in hoog tempo en dat komt door de mens. Tot die conclusie komt een team van Ierse en Britse onderzoekers die een studie maakten van 31 oeroude Europese veengebieden.
Het onderzoek, gepubliceerd in Nature Geoscience, spitste zich toe op de hoogte van de waterspiegel in de bovenste lagen van de veengrond. Die veengronden zijn ontstaan nadat de gletsjers van de laatste IJstijd zich zo'n 12.000 jaar geleden terugtrokken. Ze fungeren als zogeheten carbon sinks; ze slaan CO2 op en blijven dat ook doen als de begroeiing volwassen is. In de vochtige (en vaak koude) bodem rotten plantenresten niet weg. Zou je miljoenen jaren wachten, dan zouden deze veenlagen verstenen tot bruinkool en steenkool en uiteindelijk aardolie en aardgas opleveren.
Ongeveer de helft van de organische koolstof in Europa's bodems is opgeslagen in moerassen en vennen; veengebieden nemen circa 5 keer zoveel CO2 op als de Europese bossen, stelde de WUR eerder al vast.
Houtkap, drainage, veenbranden en begrazing
De wetenschappers constateerden dat twee derde van de onderzochte veengebieden op het droogste peil staat van de afgelopen 1.000 jaar. In 42% van de gevallen bleek de mens in een periode van nog geen 300 jaar de verdroging veroorzaakt te hebben, door houtkap, drainage, veenbranden en begrazing. "De combinatie van klimaatverandering en menselijke impact heeft de vitale functie van veengrond gewijzigd”, zegt hoofdauteur Graeme Swindles op MO*. Dat betekent dat veengebieden in plaats van een carbon sink nu juist een bron van CO2-uitstoot kunnen worden. "Dat is overduidelijk geen goed nieuws voor de planeet.”
Ook Nederland kent veengebieden. Vroeger bestond bijna de helft van Nederland uit natuurlijke veengebieden, maar al sinds de middeleeuwen ontwateren en bebouwen mensen veengebieden. Dat heeft er toe geleid dat de bovenste veenlagen zijn gaan oxideren, de bodem daalt en we de veengronden, zoals in het Groene Hart, zijn gaan bemalen. Met alle problemen van dien, voor zowel steden zoals Gouda en boeren die hun koeien op de veenweidegebieden laten grazen.
Veengroei herstellen
Op Nu.nl pleit de Nederlandse aardwetenschapper Ko van Huissteden (VU) er dan ook voor natuurontwikkeling in te zetten om veengroei te herstellen. "De veengebieden zouden dan weer kunnen helpen om CO2 uit de atmosfeer weg te halen en zo een bijdrage leveren aan het beperken van de klimaatopwarming. Aangezien we bossenplant inmiddels serieus nemen, mag deze optie ook wel op tafel komen." Zoals hierboven al gezegd: uit de studies blijkt dat het potentieel voor CO2-opslag door natuurlijke veengronden een aantal factoren groter is dan dat van bos.
UPDATE: 21:30 uur, 24 oktober
De paal die Henk Breman noemt in commentaar #8
Dit artikel afdrukken
Ongeveer de helft van de organische koolstof in Europa's bodems is opgeslagen in moerassen en vennen; veengebieden nemen circa 5 keer zoveel CO2 op als de Europese bossen, stelde de WUR eerder al vast.
Houtkap, drainage, veenbranden en begrazing
De wetenschappers constateerden dat twee derde van de onderzochte veengebieden op het droogste peil staat van de afgelopen 1.000 jaar. In 42% van de gevallen bleek de mens in een periode van nog geen 300 jaar de verdroging veroorzaakt te hebben, door houtkap, drainage, veenbranden en begrazing. "De combinatie van klimaatverandering en menselijke impact heeft de vitale functie van veengrond gewijzigd”, zegt hoofdauteur Graeme Swindles op MO*. Dat betekent dat veengebieden in plaats van een carbon sink nu juist een bron van CO2-uitstoot kunnen worden. "Dat is overduidelijk geen goed nieuws voor de planeet.”
Ook Nederland kent veengebieden. Vroeger bestond bijna de helft van Nederland uit natuurlijke veengebieden, maar al sinds de middeleeuwen ontwateren en bebouwen mensen veengebieden. Dat heeft er toe geleid dat de bovenste veenlagen zijn gaan oxideren, de bodem daalt en we de veengronden, zoals in het Groene Hart, zijn gaan bemalen. Met alle problemen van dien, voor zowel steden zoals Gouda en boeren die hun koeien op de veenweidegebieden laten grazen.
Veengroei herstellen
Op Nu.nl pleit de Nederlandse aardwetenschapper Ko van Huissteden (VU) er dan ook voor natuurontwikkeling in te zetten om veengroei te herstellen. "De veengebieden zouden dan weer kunnen helpen om CO2 uit de atmosfeer weg te halen en zo een bijdrage leveren aan het beperken van de klimaatopwarming. Aangezien we bossenplant inmiddels serieus nemen, mag deze optie ook wel op tafel komen." Zoals hierboven al gezegd: uit de studies blijkt dat het potentieel voor CO2-opslag door natuurlijke veengronden een aantal factoren groter is dan dat van bos.
UPDATE: 21:30 uur, 24 oktober
De paal die Henk Breman noemt in commentaar #8
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
Bodemkaart van Nederland
als compactere weergave
En bedenk dat we veel veen volledig hebben afgegraven. Die bodemlaag bestaat al niet eens meer.
#turfsteken # Veenkolonieën
Kan het zo gauw niet meer vinden, maar ik ben ooit een geschiedenis-site tegengekomen waarop ik vond dat er voor een paar eeuwen, zo tussen de Romeinse tijd en de vroege middeleeuwen, 4e-5e-6e eeuw, helemaal niemand woonde in wat nu Nederland is. Een en al veenmoeras door hogere waterstanden. Dus zouden we een jaar of 300 met vakantie naar Polen kunnen gaan of zo, en de boel ondertussen onder water zetten. Hebben we mooi veen als we terugkomen.
Harry van den Burg , de aantallen waren niet groot (50.000?), hun effect wel. Rond het begin van de jaartelling bestond de Zeeuwse Delta zoals we die nu kennen, niet. Minder dan drie eeuwen later was het Zeeuwse landschap al volledig veranderd door ontwatering en zoutwinning door vroege bewoners.
Even illustratief is het effect van vroege bewoners op bos in Noordwest Europa. Duizend jaar voor het begin van onze jaartelling was de helft van het bos op "usable land" al verdwenen, tijdens de Romeinse tijd werd dit nog eens gehalveerd. En in 1850 was het bos op bruikbaar land in heel Noordwest Europa helemaal weg. Scroll even door de tabel om te vergelijken met andere delen van Europa.
Bezoek aan een Veenmuseum heeft mij zo'n 3 uur met open mond laten rondlopen.
Vlak over de grens: http://moormuseum.de/servive-oeffnungszeiten-preise/ Kun je de geweldig grote lokomobielen zien met diepploegen. Met name wanneer dat plaatsvond verbaasde mij nog het meest.
Ook bezocht: Veenkoloniaal museum te Veendam: o.a. ook handel en industrie (museum is niet heel groot)
#2 Het klopt behoorlijk wat je zegt Harry. Wat ik wel onthouden heb is 1mm Veengroei per jaar. 10mtr veen was 10.000jaar.
Citaat uit:
Ooit vormde het veen in Noord-Nederland veenbulten tot soms wel 10 meter hoog. Vrijwel het hele noorden van ons land lag onder een dikke deken van veen, ook het gebied van het tegenwoordige IJsselmeer.
Al in de Romeinse tijd vestigden zich de eerste mensen op de hoge venen. Alleen door het gebied te ontwateren kon het geschikt gemaakt worden voor bouwland en bewoning. Maar met het ontwateren begon ook het onomkeerbare proces van oxidatie en inklinking. De oxidatie en inklinking gingen zover door dat de venen opnieuw verdronken. De bewoners trokken weg en tegenwoordig worden dit laagveengebieden genoemd.
Het is nog steeds een groot probleem als voor de aanleg van wegen en spoorlijnen de waterstand wordt verlaagd, waardoor uiteindelijk enorme verzakkingen optreden. Een goed voorbeeld hiervan is Gouda waar door veenverzakkingen de gemeente zo erg op kosten wordt gejaagd dat het een artikel 12-status heeft moeten krijgen.
Het dorp waar ik geboren ben is gesticht rond 1000 - 1025 na Christus. In dezelfde tijd als een dorp verderop. Studenten onderzoek bij ons in het weiland leerde mij al dat de hoge zandachtige stroomruggen de bodems van de rivieren van ooit waren. Nu liggen die stroomruggen maaiveld +100cm boven slootpeil. Ons laagste praktisch 100% veenperceel lag maaiveld +25cm boven slootpeil.
Op dat perceel zag je in de sloot trilling als je met de tractor wat kort langs de sloot reed. Trekker was bij voorkeur niet zwaarder dan 5.000kg verdeeld over 4 voldoende brede banden. Zeker in het voorjaar, bemesten in februari / maart moest je niet met zwaar materieel het land in willen gaan.
Ps: Sleepslangbemesters. Zo'n sterke ( 150 pk) / grote trekker met een bemester aan de achterkant en slangenhaspel aan de voorkant weegt 10.000kg op 4 banden. Dat is in mijn optiek gewoon te zwaar voor veengrond. Dat compenseer je met brede banden onvoldoende. Je continue gewicht ligt gewoon te hoog met 10.000kg+.
Die grote opslag van CO2 krijg je alleen als je hoogveenontwikkeling weet te stimuleren. Dat is niet eenvoudig in de Nederlandse context. Het stelt hoge eisen aan de waterkwaliteit en die wordt in Nederland sterk beïnvloed door de omgeving, zeker omdat veel veengebieden inmiddels laag liggen. Onze Nederlandse opgave is momenteel vooral om te voorkomen dat veen oxideert en dat de historisch opgebouwde veenpakketten en CO2 verdampen.