Doe de koe naar buiten. Als de gemiddelde Nederlandse koe 1.200 uur zou weiden, neemt de ammoniakemissie jaarlijks met 1,2 kiloton af; bij bij 1.800 uur loopt dit op naar 4,4 kiloton. Dat betogen Frits van der Schans en Wouter van der Weijden. Het is hun bijdrage aan de discussie over stikstof-dossier waarin de Nederlandse overheid juridisch een scheve schaats bleek te hebben gereden.
De Raad van State wil bemesting en beweiding rond natuurgebieden vergunningplichtig maken. Dat is misschien niet nodig als melkveehouders landelijk de ammoniakemissie verlagen met aangepast management. Daarover zijn dan wel harde afspraken nodig.
Met de uitspraken van het Europese Hof van Justitie en meer recent de Raad van State staan de Nederlandse overheid en veehouderij voor een enorme uitdaging. In plaats van de afgesproken reductie van 10 kton ammoniakemissie laat de landbouw een stijging zien. Dat komt onder meer door de sterke groei van de melkveehouderij sinds 2013. Weliswaar heeft invoering van fosfaatrechten, gevolgd door korting op die rechten, die groei deels teniet gedaan, maar nog steeds mag van de melkveehouderij – de grootste bron van ammoniakemissie - een extra inspanning worden verwacht. Gelukkig liggen er nog enkele sterk onderbenutte reductiemogelijkheden.
Melkveebedrijven die hun koeien weiden hebben een lagere emissie. Ammoniak ontstaat pas als mest en urine bij elkaar komen. Dat is het geval in de stal en dus ook in de mestopslag en bij het uitrijden van mest, maar nauwelijks bij weidegang. Wageningen UR schat elk uur weidegang bij een gemiddelde melkkoe op 3,3 gram minder ammoniakemissie.
Volgens het CBS krijgt de gemiddelde Nederlandse koe jaarlijks ruim 1.000 uur weidegang. Dat is 8,8% van het jaar. Eind vorige eeuw lag dat getal bijna drie keer zo hoog, maar sindsdien is het percentage bedrijven met weidegang, het aantal dagen weidegang per jaar en het aantal uren weidegang per dag sterk teruggelopen. Door een enorme inspanning van diverse partijen neemt recent het percentage bedrijven met weidegang weer enigszins toe. Maar gelet op de huidige PAS problematiek is het urgent om ook beide andere trends om te keren. Dus: meer dagen per jaar weiden en meer uren per dag.
Als de gemiddelde Nederlandse koe 1.200 uur zou weiden, neemt de ammoniakemissie jaarlijks met 1,2 kton af. Bij 1.500 uur loopt dit op naar 2,8 kton en bij 1.800 uur naar 4,4 kton per jaar. Dat kan uiteraard niet op alle bedrijven, maar er zijn ook bedrijven die juist nog meer willen en kunnen weiden. Complicatie: de huidige ammoniakemissie is onderschat. De emissie van de stalvloer dooft na weidegang geleidelijk uit, waardoor pas na enkele uren de maximale reductie wordt bereikt. Voor een maximaal effect is het belangrijk dat koeien veel uren achtereen weiden en dat de stalvloer schoon is.
Om mest emissiearm uit te rijden worden verschillende technieken toegepast. Recent is daaraan toegevoegd: verdunning van de mest met water. Die maatregel is niet alleen effectief bij bovengronds aanwenden met een sleepvoet, maar ook bij aanwending in of onder de zode. Daarbij neemt de ammoniakemissie af èn de benutting van stikstof toe.
De varkenshouderij levert via de sanering met ca. 10% een bijdrage aan de oplossing van het PAS-probleem. De melkveehouderij kan zonder krimp een grotere bijdrage leveren. Bij de start van het PAS in 2014 heeft de overheid een convenant gesloten met LTO, NZO en NMV. Voortbouwend op de daarin opgenomen afspraken over weidegang is nu een extra inspanning nodig.
Dat kan via de Duurzame Zuivelketen, met zijn relatief goed werkende, sectorbrede systeem van leveringsvoorwaarden, premies en controle. Als DZK genoemde generieke maatregelen daarin opneemt, helpt dat minister Schouten om een oplossing te vinden voor de vergunningplicht voor weidegang en bemesting nabij natuurgebieden.
Deze opinie van Frits van der Schans en Wouter van der Weijden van het Centrum voor Landbouw en Milieu (CLM) verscheen vandaag ook op Boerderij.
Dit artikel afdrukken
Met de uitspraken van het Europese Hof van Justitie en meer recent de Raad van State staan de Nederlandse overheid en veehouderij voor een enorme uitdaging. In plaats van de afgesproken reductie van 10 kton ammoniakemissie laat de landbouw een stijging zien. Dat komt onder meer door de sterke groei van de melkveehouderij sinds 2013. Weliswaar heeft invoering van fosfaatrechten, gevolgd door korting op die rechten, die groei deels teniet gedaan, maar nog steeds mag van de melkveehouderij – de grootste bron van ammoniakemissie - een extra inspanning worden verwacht. Gelukkig liggen er nog enkele sterk onderbenutte reductiemogelijkheden.
Nog steeds mag van de melkveehouderij – de grootste bron van ammoniakemissie - een extra inspanning worden verwacht. Gelukkig liggen er nog enkele sterk onderbenutte reductiemogelijkhedenWeidegang
Melkveebedrijven die hun koeien weiden hebben een lagere emissie. Ammoniak ontstaat pas als mest en urine bij elkaar komen. Dat is het geval in de stal en dus ook in de mestopslag en bij het uitrijden van mest, maar nauwelijks bij weidegang. Wageningen UR schat elk uur weidegang bij een gemiddelde melkkoe op 3,3 gram minder ammoniakemissie.
Volgens het CBS krijgt de gemiddelde Nederlandse koe jaarlijks ruim 1.000 uur weidegang. Dat is 8,8% van het jaar. Eind vorige eeuw lag dat getal bijna drie keer zo hoog, maar sindsdien is het percentage bedrijven met weidegang, het aantal dagen weidegang per jaar en het aantal uren weidegang per dag sterk teruggelopen. Door een enorme inspanning van diverse partijen neemt recent het percentage bedrijven met weidegang weer enigszins toe. Maar gelet op de huidige PAS problematiek is het urgent om ook beide andere trends om te keren. Dus: meer dagen per jaar weiden en meer uren per dag.
Als de gemiddelde Nederlandse koe 1.200 uur zou weiden, neemt de ammoniakemissie jaarlijks met 1,2 kton af. Bij 1.500 uur loopt dit op naar 2,8 kton en bij 1.800 uur naar 4,4 kton per jaar. Dat kan uiteraard niet op alle bedrijven, maar er zijn ook bedrijven die juist nog meer willen en kunnen weiden. Complicatie: de huidige ammoniakemissie is onderschat. De emissie van de stalvloer dooft na weidegang geleidelijk uit, waardoor pas na enkele uren de maximale reductie wordt bereikt. Voor een maximaal effect is het belangrijk dat koeien veel uren achtereen weiden en dat de stalvloer schoon is.
De varkenshouderij levert via de sanering met ca. 10% een bijdrage aan de oplossing van het PAS-probleemEmissiearm mest uitrijden
Om mest emissiearm uit te rijden worden verschillende technieken toegepast. Recent is daaraan toegevoegd: verdunning van de mest met water. Die maatregel is niet alleen effectief bij bovengronds aanwenden met een sleepvoet, maar ook bij aanwending in of onder de zode. Daarbij neemt de ammoniakemissie af èn de benutting van stikstof toe.
De varkenshouderij levert via de sanering met ca. 10% een bijdrage aan de oplossing van het PAS-probleem. De melkveehouderij kan zonder krimp een grotere bijdrage leveren. Bij de start van het PAS in 2014 heeft de overheid een convenant gesloten met LTO, NZO en NMV. Voortbouwend op de daarin opgenomen afspraken over weidegang is nu een extra inspanning nodig.
Dat kan via de Duurzame Zuivelketen, met zijn relatief goed werkende, sectorbrede systeem van leveringsvoorwaarden, premies en controle. Als DZK genoemde generieke maatregelen daarin opneemt, helpt dat minister Schouten om een oplossing te vinden voor de vergunningplicht voor weidegang en bemesting nabij natuurgebieden.
Deze opinie van Frits van der Schans en Wouter van der Weijden van het Centrum voor Landbouw en Milieu (CLM) verscheen vandaag ook op Boerderij.
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
De emissie van ammoniak vindt plaats op t oppervlak tussen drijfmest en lucht. Als de koe buiten staat is dat oppervlak nog steeds aanwezig en blijft er emissie plaatsvinden.
Klopt John van Kessel wat je schrijft. Dat is ook de reden van het uitdoven van de ammoniakemissie vanaf een stalvloer. Tot enkele uren nadat de koeien de stal hebben verlaten, is de vloer nat en vindt er ammoniakemissie plaats. Daarna is de vloer droog en stopt het proces van ammoniakvorming. Als je de vloer ‘reinigt’ met water, zal direct daarna minder ammoniak worden gevormd en zal de vloer sneller opdrogen.
"Als de gemiddelde Nederlandse koe 1.200 uur zou weiden, neemt de ammoniakemissie jaarlijks met 1,2 kiloton af."
Het woord "jaarlijks" zou bij sommigen het misverstand kunnen oproepen dat er in het tweede jaar nog eens 1,2 kiloton afgaat, dus totaal 2,4 kiloton reductie, etc. Dat laatste is uiteraard niet het geval.
Gisteren werd bekend dat minister Schouten een Adviescollege instelt onder leiding van oud-minister Johan Remkes (een doorgewinterde bestuurder) om te komen tot een oplossing voor de weggevallen regelgeving van het PAS.
Schouten: "Voor de invulling van het adviescollege hebben we gekeken naar een zo breed mogelijke samenstelling van ervaring en kwaliteiten. Met Johan Remkes als voorzitter heb ik er vertrouwen in dat dit adviescollege met aanbevelingen en oplossingsrichtingen komt voor de vraagstukken die er liggen.”
In voerde de afgelopen weken voorgesprekken met de deelnemers aan het debat dat wij vanmiddag ism Natuur en Milieu organiseren. Eén ding is mij duidelijk geworden: als partijen elkaar niet kunnen vertrouwen, zal vrijwel zeker iedere oplossing juridisch een probleem blijven.
Wouter v.d. Weijden en Frits van der Schans, jullie gaan in op de koeien, maar het PAS is na het afschieten opeens een zaak van de hele markt geworden: industrie, energie-opwekking, wonen, mobiliteit (allemaal NOx) én ook nog agrarische activiteit. Met andere woorden: er is een markt voor het recht op stikstof-uitstoot ontstaan en boeren zouden hun uitstootrechten te gelde kunnen maken. Zien jullie daar mogelijkheden voor een beperking van de productie in Nederland die verder ook weer voordelen heeft voor het milieu?
Dick, 't lijstje is wel bekend, onderaan op deze pagina ff de pdf openen. leden commissie