De boer dacht: met een luchtwasser mag ik blijven. Dat vond ook de bank die de boer vroeg op te schalen omdat die luchtwasser anders niet af te schrijven viel. En zo kregen boeren ook nog eens mestfraude en imagoschade cadeauZoals boerenland nu geprogrammeerd is, gaat het eerder richting knuffelhoekje. Boeren in Nederland is duur, maar de boeren hebben geen idee hoe ze van hun kostennadeel een voordeel kunnen maken. Dat zou dus best eens verkeerd af kunnen lopen.
Sinds de jaren tachtig is het beleid gericht op toegevoegde waarde en minder van hetzelfde. Sindsdien is er niettemin nauwelijks iets veranderd. Een woud van milieuregels heeft een verkeerde boodschap uitgezonden: als de boer aan eisen voldoet, mag hij blijven. De bedoeling was echter minder boeren die een beter product maakten dat zich zou onderscheiden van de agrarische grondstoffen die andere landen maken. De boer dacht: met een luchtwasser mag ik blijven. Dat vond ook de bank die de boer vroeg op te schalen omdat die luchtwasser anders niet af te schrijven viel. En zo kregen boeren ook nog eens mestfraude en imagoschade cadeau.
Hoe los je dat gehannes op? Boeren zitten in een productiehouding en moeten twee derde van hun eindproduct, gewoon een agrarische grondstof voor een verwerker of verpakker, over de grens kwijt. Begin eens bij het begin. Probeer die ene derde aan Nederland te binden en vraag supermarkten - beleefd en met de pet in de hand - hoe ze dat voor elkaar zouden kunnen krijgen. Qua marketingcommunicatie kunnen zulke projecten een feest zijn als je voedsel als een keten in elkaar knoopt en laat zien hoe ik als consument van de wei van de kaas via een varken of kalf en de stront daarvan boerenkool kan eten. Kringlopen zijn hip.
In Den Haag zitten ambtenaren met hun handen in het haar. Bij de grote boerenorganisaties ook. Op boerenerven is het niet anders. Vraag het gewoon: supers, Picnics en anderen help! Als ze het beleefd vragen, zou ik dat doen. Anders blijven Den Haag en Brussel vertellen dat u eerlijke prijzen moet betalen. U weet net als ik dat dat de verkeerde analyse van het probleem is. Boeren maken teveel van hetzelfde. Maar vergeet nooit dat ambtenaren en politici in het nauw rare sprongen maken.
Deze column verscheen deze week in de printversie van de Levensmiddelenkrant onder de titel 'Help!'
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Dus 1/3 van de productie voor een zogenaamd eerlijke prijs? De resterende 2/3 kennelijk niet, gevolg de 1/3 producenten koopt of kopen de 2/3 producenten op.
Effect 2/3 minder boeren is dat de oplossing?
Ach, die ambtenaren met de handen in het haar, en de boeren mogen deemoedig met de pet rond.
Misschien dat de Jumbo's en de Heijnen dan zo welwillend zouden willen zijn die zielige boeren misschien een broodkruimpje toe te schuiven.
Zou het misschien ook zo kunnen zijn dat de verkooppositie van die primaire producenten in geen enkele verhouding meer staat tot de georganiseerde en geconcentreerde macht van de tussenhandel en de oligarchie aan inkoopcombinaties? En dat zeker nu in de detailhandel ook Sligro nog is weggevallen door de overname van Emté?
Wordt het niet de hoogste tijd dat de ACM zijn taak oppakt, en de markt- en machtsverhoudingen herstelt en weer enigszins in balans brengt?
Bijvoorbeeld door ook de boeren meer mogelijkheden te bieden zich te organiseren, zodat ze zich niet langer de kaas van het brood hoeven laten eten door samenspannende kruideniers?
Dick Belderbos,
Ik begrijp niet dat een weldenkend mens hier intrapt?
Boeren zijn toch georganiseerd? bijv. RFC is geen kleine jongen, je gelooft toch niet dat die zich uit laten kleden door een super? De prijs die de super betaald is zo wie zo hoger dan dat Campina eldes kan beuren. Boeren gaan echt niet individueel met een super aan tafel.
Het punt is helemaal niet dat prijzen te laag zijn (gewoon vraag en aanbod) of dat de verkooporganisatie te kleinschalig is. Het punt is dat boeren altijd bang zijn om onder te doen voor de buurman en elkaar en anderen het licht in de ogen niet gunnen, dit zwengelt een risicovol groeimodel aan (we moeten immers de wereld voeden) met een te hoge kostprijs tot gevolg. Een betere prijs lost dit probleem slechts heel tijdelijk op, dan gaat er toch weer geinvesteerd worden in uitbreiding of dure gebouwen, grond en machines.
Een andere benadering kan natuurlijk ook, als het dan zo is dat het verkoopkanaal alle winst opslokt (met niets doen waarschijnlijk volgens de boeren), begin dan als georganiseerde boeren je eigen afzetkanaal en begin zelf een supermarktketen of boerderijwinkels e.d.
Hier een rijtje conflicten tussen leveranciers en inkoopcombinaties, Marco.
"2009 - Conflict inkooporganisatie Superunie (o.a. Plus, Coop, Boni, Hoogvliet) met Cono.
Een paar soorten van Cono-kaasmerk Beemster verdwenen uit de schappen van Superunie-leden. Cono wilde de inkoopprijs van kaas niet verlagen, omdat het bedrijf naar eigen zeggen een eerlijke melkprijs wil kunnen blijven betalen aan veehouders."
Zelfs Heineken en Unilever worden geboycot als die niet akkoord gaan met de stuntprijzen die supers kennelijk willen blijven voeren.
Een paar jaar terug eisten AH en Jumbo met terugwerkende kracht kortingen van 2 en 3 procent op lopende contracten.
Hoeveel duidelijker had je die scheve machtsverhoudingen nog geïllustreerd willen zien?
Dick Belderbos,
Dat is toch gewoon handel? Komt in vrijwel alle zakenrelaties en bedrijven voor, en van teveel geven gaat de beste koe kapot!
Nu lijkt het net of supers in dienst zijn van boeren om hun producten aan de man te brengen.
Ga jij zelf altijd accoord met ieder (zakelijk) voorstel dat men je doet? Of betaal je meer dan de vraagprijs als de tegenpartij aangeeft niet veel te verdienen?
Cono besloot gewoon om de kaas elders te verkopen of de levering te stoppen, wat is het probleem? Je kunt een afnemer moeilijk verplichten om je goederen af te blijven nemen?
De 3 cent regeling was ook iets anders, het doel was de omzet met 40% omhoog. Je hebt als toeleverancier dus een keuze je kunt leveren 40% extra maar dan 3% lagere prijs.
Hoe denk je dat andere bedrijven onder prijsdruk worden gezet denk aan transportbedrijven, aannemers, dakdekkers, schoonmaakbedrijven, schilders etc. etc. Komt nog bij dat bij boeren het risico van niet betaald te krijgen voor geleverde goederen veel kleiner is dan elders omdat een eventuele niet betaling over alle cooperatieleden wordt omgeslagen, een individueel bedrijf is vaak meteen failliet.