5 min
In reactie op het OVV rapport 'Risico's in de vleesketen' wees gisteren iedereen naar iedereen, maar niemand naar zichzelf. Zo werd Nederlands voedsel het vlees geworden wantrouwen.
Bij een rapport waarin te lezen staat wat we eigenlijk al wisten, is niet de inhoud, maar zijn de reacties erop het meest interessant.
Ernstig
De Onderzoeksraad voor de Veiligheid (OVV) constateerde in Risico's in de vleesketen de drie dingen die ook journalist Van Silfhout al had geconstateerd. Het toezicht op de voedselveiligheid is zover wegbezuinigd dat het vakmanschap eruit is en het niet meer effectief is. Toezicht en controle hadden niet in één hand moeten worden gelegd; dat zou namelijk verboden moeten zijn in moderne rechtsstaten, maar Nederland lapte die regel aan zijn laars. Tot slot moet geconstateerd worden dat Nederland niet heeft gedaan wat het van Brussel moest: toezicht op zelfcontrole waterdicht organiseren zodat bedrijven het niet in hun hoofd zouden halen om te frauderen en zelf de boel netjes aan kant zouden houden. Dat verzuimde Nederland.
Het gevolg werd gisteren finaal duidelijk. Na Harry Paul, de baas van de NVWA, zei nu ook Tjibbe Joustra, het voormalig hoofd terrorismebestrijding en thans voorzitter van de Onderzoeksraad, dat het toezicht op voedselveiligheid en voedselfraude in Nederland niet meer functioneert. Paul had al met zoveel woorden gezegd dat hij de wet niet meer kan handhaven omdat zijn voedselpolitieagenten hun werk niet goed meer kunnen doen en omdat de wet alleen niet meer genoeg blijkt.
Joustra zei gisteren dat hij vlees niet meer veilig kan noemen. Niet omdat het allemaal onveilig is, maar omdat het in Nederland formeel onmogelijk is geworden te zeggen wie nog bonafide werkt en wie niet. We weten niet meer wat betrouwbaar is en wat niet. Dat is ernstig. Zo ernstig dat de NRC er zijn voorpagina en 5 vernietigende woorden (zie de foto boven dit stuk) aan wijdde.
Genaaid
De reacties op het rapport waren vooral voor de bühne.
D66 wil een regeringscommissaris voor de voedselveiligheid. Bij die partij hadden ze Joustra dus niet gelezen. Joustra zei immers dat toezicht niet meer werkt én dat het ernstige euvel alleen op te lossen is door alsnog het toezicht op zelfcontrole goed te organiseren én door bedrijven elkaar te laten aanspreken op risicovol gedrag. Daar zijn moraliteit en vakmanschap voor nodig. Dat zijn twee eigenschappen waar het aan ontbroken heeft en die niet door extra en zwaardere regelgeving en toezicht kunnen worden goedgemaakt. In plaats daarvan is een sector die de weelde van te vrije zelfcontrole kennelijk niet aankon als een kat op het spek gebonden.
De verzamelde levensmiddelenverkopers van het CBL en de voedselverwerkers van de FNLI vinden dat de boeven zwaar gestrafd moeten worden. Marc Jansen van het CBL vindt het rapport 'de gong voor de laatste ronde', is ons vlees wel veilig en valt de supermarkten niets te verwijten. Dat vindt ook de vleessector zelf. Er zijn een paar rotte appels, maar dat is alles. Bovendien worden die uit de mand gegooid nu.
Dat is boeiende en ferme taal uiteraard. Maar het stelt niemand gerust meer. Wat doe je als je - zoals Joustra en Paul zeiden - de boeven niet meer kunt onderscheiden van de witte ridders? Daar heeft het CBL een oplossing voor. Meer DNA controles in geaccrediteerde laboratoria. Maar hoe wil je dat doen? Je kunt niet alles controleren en houdt zelfs in de best mogelijk geborgde processen altijd een foutmarge van net boven de procent. En als ondanks al die controles nou net die ene fout naar boven komt, dan staat het land toch weer op de banken. 'Zie je wel, we worden alweer genaaid', zoals de heren van De Kwis al zongen in hun hilarisch goed getroffen carnavalskraker Papapaardenvlees.
Ferme gebakken lucht
De verantwoordelijke staatssecretaris sprak woorden, maar hield wijselijk haar mond. Volgens nu.nl zei ze: 'Het is een stevig en helder rapport. Bij te veel bedrijven ontbreekt een moreel besef en de verantwoordelijkheid om zo goed als mogelijk voedselveiligheid te borgen. Dat moet anders. We hebben zelf om dit onderzoek gevraagd: het is van belang om risico's bloot te leggen. Dat is de enige manier om problemen aan te pakken. Een belangrijk onderdeel is dat we de sector aanspreken op hun eigen verantwoordelijkheid. Het aanpakken van fraude moet een hogere prioriteit krijgen, de NVWA zal samen met opsporingsinstanties veel werk moeten verzetten. Verder zijn we bezig met het uitvoeren van het plan van aanpak om de NVWA te versterken. Daarbij zullen we het systeem van keuring en toezicht fundamenteel herzien"
Wie de woorden van Joustra en Paul tot zich door laat dringen, hoort dat ze niets zei maar natuurlijk wel ferme taal moest spreken.
Op de radio zei ik gisteravond tijdens etenstijd dat het zou moeten gaan over het organiseren van vertrouwen (vanaf minuut 22:00):
Die analyse was vorig jaar al helder. Omdat we niet weten hoe dat moet, wordt er kennelijk stoer omheen gepraat. Zo kon - en zal - het nog erger worden dan het toen al was. Eén van de populaire kreten blijkt nu 'verantwoordelijkheid nemen'. Dat is iets waar nu niemand in Nederland meer in gelooft omdat er teveel is gebeurd. Het andere uiterste is de door D66, de PvdA en zelfs het CBL bepleite voedselcontrole- en politiestaat. Ook die is passé omdat we alle toezicht en vakmanschap dat het toezicht effectief en efficiënt had kunnen houden, systematisch stuk hebben gemaakt. Bovendien draagt Brussel ons iets anders op. Nederland zit vast en ziet de uitweg niet. Daarom spreekt het ferme taal die gebakken lucht is.
De boeven zijn onherkenbaar geworden
Wie zijn de schuldige 'we'? Dat zijn niet alleen de vleesjongens. Zij hebben zich weliswaar als sector misdragen en er alles aan gedaan om verdachtmakingen op zich te laden door de rangen onterecht gesloten te houden. Daarmee gooiden ze hun eigen glazen in. Maar zij waren slechts domme katers die op het spek werden gebonden door de politiek. Eerdere Kamers en kabinetten hebben daartoe besloten en de ontwikkeling daarvan verder gestimuleerd. Al jaren weet een groep insiders vanuit politiek, bestuur, handhaving, toezicht, slacht, boeren, verwerkers en supermarkten het, maar ze lieten het gebeuren. Sinds begin vorig jaar weet iedereen het, maar niemand nam zijn verantwoordelijkheid. Nu is het te laat.
Daarom ging het vandaag alleen over de 'criminelen' van de vleessector. Die moeten hangen, riep iedereen. Van politici tot de vleesboeren zelf, al bedoelden ze het allemaal op hun eigen manier. De hoogste baas van de voedselpolitie en de voormalige baas terrorismebestrijding deden dat ook. Zij riepen het beeld op van een Nederland waarin de boeven onherkenbaar zijn geworden. Bedenk dat ze dat deden omdat ze daar een goede reden voor hebben. Beide mannen zijn niet gek en zich zeer bewust van hun rol en het effect van hun uitspraken.
De verantwoordelijke staatssecretaris neemt het allemaal serieus en gaat er diep over nadenken. Maar ook dat is voor de bühne. Hoe de vlag ervoor hangt maakten beide heren volstrekt duidelijk. De maatregelen die vandaag van alle kanten te horen waren, zijn dan ook slechts woorden van mensen die boter op hun hoofd hebben omdat ze hun verantwoordelijkheid vooral niet hebben genomen - met alle wantrouwen als gevolg. De staatssecretaris zit maar met één vraag: hoe heeft het zover kunnen komen? Misschien vindt zij dan de weg terug. Zij is tenslotte nog steeds fris en komt van buiten. Zij kan nu nog het verschil maken óf ook definitief schuldig worden.
Unilever & melkpoeder
Wie bedenkt dat meer dan 50% van het overschot op onze betalingsbalans uit Food & Agri komt, snapt dat we ervan leven. Allemaal. Vanaf vandaag staan we dan ook internationaal compleet voor lul. Ik hoop dat de verantwoordelijke politici uit het verleden zich schamen dat ze het zover hebben laten komen.
Wie vooruit wil, kan alvast aan de slag met de vraag: hoe krijg je weer vertrouwen van mensen die het zojuist compleet verloren hebben? En wie echt vooruit wil, kan alvast gaan nadenken of de Chinezen, als ze ons fiasco binnenkort doorkrijgen, onze melkpoeder nog wel willen en of Unilever zin heeft om nog lang in Rotterdam te blijven. Nederland is even geen fijne thuisbasis voor wie internationaal in eten doet. Dat is nu tenminste perfect helder.
Fotocredits: screenshot kop NRC 26 maart 2014, Foodlog Media
Dit artikel afdrukken
Ernstig
De Onderzoeksraad voor de Veiligheid (OVV) constateerde in Risico's in de vleesketen de drie dingen die ook journalist Van Silfhout al had geconstateerd. Het toezicht op de voedselveiligheid is zover wegbezuinigd dat het vakmanschap eruit is en het niet meer effectief is. Toezicht en controle hadden niet in één hand moeten worden gelegd; dat zou namelijk verboden moeten zijn in moderne rechtsstaten, maar Nederland lapte die regel aan zijn laars. Tot slot moet geconstateerd worden dat Nederland niet heeft gedaan wat het van Brussel moest: toezicht op zelfcontrole waterdicht organiseren zodat bedrijven het niet in hun hoofd zouden halen om te frauderen en zelf de boel netjes aan kant zouden houden. Dat verzuimde Nederland.
Het gevolg werd gisteren finaal duidelijk. Na Harry Paul, de baas van de NVWA, zei nu ook Tjibbe Joustra, het voormalig hoofd terrorismebestrijding en thans voorzitter van de Onderzoeksraad, dat het toezicht op voedselveiligheid en voedselfraude in Nederland niet meer functioneert. Paul had al met zoveel woorden gezegd dat hij de wet niet meer kan handhaven omdat zijn voedselpolitieagenten hun werk niet goed meer kunnen doen en omdat de wet alleen niet meer genoeg blijkt.
Joustra zei gisteren dat hij vlees niet meer veilig kan noemen. Niet omdat het allemaal onveilig is, maar omdat het in Nederland formeel onmogelijk is geworden te zeggen wie nog bonafide werkt en wie niet. We weten niet meer wat betrouwbaar is en wat niet. Dat is ernstig. Zo ernstig dat de NRC er zijn voorpagina en 5 vernietigende woorden (zie de foto boven dit stuk) aan wijdde.
Genaaid
De reacties op het rapport waren vooral voor de bühne.
D66 wil een regeringscommissaris voor de voedselveiligheid. Bij die partij hadden ze Joustra dus niet gelezen. Joustra zei immers dat toezicht niet meer werkt én dat het ernstige euvel alleen op te lossen is door alsnog het toezicht op zelfcontrole goed te organiseren én door bedrijven elkaar te laten aanspreken op risicovol gedrag. Daar zijn moraliteit en vakmanschap voor nodig. Dat zijn twee eigenschappen waar het aan ontbroken heeft en die niet door extra en zwaardere regelgeving en toezicht kunnen worden goedgemaakt. In plaats daarvan is een sector die de weelde van te vrije zelfcontrole kennelijk niet aankon als een kat op het spek gebonden.
De verzamelde levensmiddelenverkopers van het CBL en de voedselverwerkers van de FNLI vinden dat de boeven zwaar gestrafd moeten worden. Marc Jansen van het CBL vindt het rapport 'de gong voor de laatste ronde', is ons vlees wel veilig en valt de supermarkten niets te verwijten. Dat vindt ook de vleessector zelf. Er zijn een paar rotte appels, maar dat is alles. Bovendien worden die uit de mand gegooid nu.
Dat is boeiende en ferme taal uiteraard. Maar het stelt niemand gerust meer. Wat doe je als je - zoals Joustra en Paul zeiden - de boeven niet meer kunt onderscheiden van de witte ridders? Daar heeft het CBL een oplossing voor. Meer DNA controles in geaccrediteerde laboratoria. Maar hoe wil je dat doen? Je kunt niet alles controleren en houdt zelfs in de best mogelijk geborgde processen altijd een foutmarge van net boven de procent. En als ondanks al die controles nou net die ene fout naar boven komt, dan staat het land toch weer op de banken. 'Zie je wel, we worden alweer genaaid', zoals de heren van De Kwis al zongen in hun hilarisch goed getroffen carnavalskraker Papapaardenvlees.
Ferme gebakken lucht
De verantwoordelijke staatssecretaris sprak woorden, maar hield wijselijk haar mond. Volgens nu.nl zei ze: 'Het is een stevig en helder rapport. Bij te veel bedrijven ontbreekt een moreel besef en de verantwoordelijkheid om zo goed als mogelijk voedselveiligheid te borgen. Dat moet anders. We hebben zelf om dit onderzoek gevraagd: het is van belang om risico's bloot te leggen. Dat is de enige manier om problemen aan te pakken. Een belangrijk onderdeel is dat we de sector aanspreken op hun eigen verantwoordelijkheid. Het aanpakken van fraude moet een hogere prioriteit krijgen, de NVWA zal samen met opsporingsinstanties veel werk moeten verzetten. Verder zijn we bezig met het uitvoeren van het plan van aanpak om de NVWA te versterken. Daarbij zullen we het systeem van keuring en toezicht fundamenteel herzien"
Wie de woorden van Joustra en Paul tot zich door laat dringen, hoort dat ze niets zei maar natuurlijk wel ferme taal moest spreken.
Op de radio zei ik gisteravond tijdens etenstijd dat het zou moeten gaan over het organiseren van vertrouwen (vanaf minuut 22:00):
Die analyse was vorig jaar al helder. Omdat we niet weten hoe dat moet, wordt er kennelijk stoer omheen gepraat. Zo kon - en zal - het nog erger worden dan het toen al was. Eén van de populaire kreten blijkt nu 'verantwoordelijkheid nemen'. Dat is iets waar nu niemand in Nederland meer in gelooft omdat er teveel is gebeurd. Het andere uiterste is de door D66, de PvdA en zelfs het CBL bepleite voedselcontrole- en politiestaat. Ook die is passé omdat we alle toezicht en vakmanschap dat het toezicht effectief en efficiënt had kunnen houden, systematisch stuk hebben gemaakt. Bovendien draagt Brussel ons iets anders op. Nederland zit vast en ziet de uitweg niet. Daarom spreekt het ferme taal die gebakken lucht is.
De boeven zijn onherkenbaar geworden
Wie zijn de schuldige 'we'? Dat zijn niet alleen de vleesjongens. Zij hebben zich weliswaar als sector misdragen en er alles aan gedaan om verdachtmakingen op zich te laden door de rangen onterecht gesloten te houden. Daarmee gooiden ze hun eigen glazen in. Maar zij waren slechts domme katers die op het spek werden gebonden door de politiek. Eerdere Kamers en kabinetten hebben daartoe besloten en de ontwikkeling daarvan verder gestimuleerd. Al jaren weet een groep insiders vanuit politiek, bestuur, handhaving, toezicht, slacht, boeren, verwerkers en supermarkten het, maar ze lieten het gebeuren. Sinds begin vorig jaar weet iedereen het, maar niemand nam zijn verantwoordelijkheid. Nu is het te laat.
Daarom ging het vandaag alleen over de 'criminelen' van de vleessector. Die moeten hangen, riep iedereen. Van politici tot de vleesboeren zelf, al bedoelden ze het allemaal op hun eigen manier. De hoogste baas van de voedselpolitie en de voormalige baas terrorismebestrijding deden dat ook. Zij riepen het beeld op van een Nederland waarin de boeven onherkenbaar zijn geworden. Bedenk dat ze dat deden omdat ze daar een goede reden voor hebben. Beide mannen zijn niet gek en zich zeer bewust van hun rol en het effect van hun uitspraken.
De verantwoordelijke staatssecretaris neemt het allemaal serieus en gaat er diep over nadenken. Maar ook dat is voor de bühne. Hoe de vlag ervoor hangt maakten beide heren volstrekt duidelijk. De maatregelen die vandaag van alle kanten te horen waren, zijn dan ook slechts woorden van mensen die boter op hun hoofd hebben omdat ze hun verantwoordelijkheid vooral niet hebben genomen - met alle wantrouwen als gevolg. De staatssecretaris zit maar met één vraag: hoe heeft het zover kunnen komen? Misschien vindt zij dan de weg terug. Zij is tenslotte nog steeds fris en komt van buiten. Zij kan nu nog het verschil maken óf ook definitief schuldig worden.
Unilever & melkpoeder
Wie bedenkt dat meer dan 50% van het overschot op onze betalingsbalans uit Food & Agri komt, snapt dat we ervan leven. Allemaal. Vanaf vandaag staan we dan ook internationaal compleet voor lul. Ik hoop dat de verantwoordelijke politici uit het verleden zich schamen dat ze het zover hebben laten komen.
Wie vooruit wil, kan alvast aan de slag met de vraag: hoe krijg je weer vertrouwen van mensen die het zojuist compleet verloren hebben? En wie echt vooruit wil, kan alvast gaan nadenken of de Chinezen, als ze ons fiasco binnenkort doorkrijgen, onze melkpoeder nog wel willen en of Unilever zin heeft om nog lang in Rotterdam te blijven. Nederland is even geen fijne thuisbasis voor wie internationaal in eten doet. Dat is nu tenminste perfect helder.
Fotocredits: screenshot kop NRC 26 maart 2014, Foodlog Media
Nog 5
Je hebt 0 van de 5 kado-artikelen gelezen.
Op 10 juni krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 10 juni krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
_480_289_84_s_c1.jpg)
_480_289_84_s_c1.jpg)
Beslist! Dat ben ik eens (en ik ben blij en verrast dat juist jij dat zegt). Je moet je echter afvragen waarom het gaat zoals je het ziet gebeuren (iedereen veegt zijn eigen straatje schoon en wijst naar de ander; het makkelijkste Barbertje - vanwege zijn economische fraudes - moet hangen) en waarom die monitoring - ondanks verzoeken daarom van grote professionele partijen (waar nu door het publiek naar gewezen wordt) - niet tot stand is gekomen. Als het antwoord op die (vermoedelijk alweer sociologische) vraag op tafel ligt, is de oplossing er meteen ook.
Dick, kunnen we niet beter stoppen met ons vingertje te wijzen? Die Joustra werd ook maar aangestuurd door zijn CDA-minister, die weer luisterde naar een sector die graag de controlelast verminderd zag, en misbruik is gaan maken van minder (deskundige) NVWA-controleurs om op zijn vingers te laten kijken. Boeren konden "duurzamer" produceren met de antibiotica die veterinairen hen maar al te graag verkochten. En een voor die ESBL-kip eindverantwoordelijke AH stunt nog steeds met die plofkip die zo lekker goedkoop lijkt.
Microbiologen sloegen alarm. Coutinho stond erbij, mopperde wat, en suste door met Verburg en Schippers te adviseren vooral goed te verhitten, wat dus onvoldoende werkt.
Wat nu? Helaas geen parlementaire enquete. De partijen die eindverantwoordelijk zijn voor deze soap willen niet met de billen bloot. Joep Dohmen had het over het antibioticasyndicaat.
Als RIVM en NVWA om te beginnen nu gewoon eens de bacteriële besmetting van het vlees in de schappen van de supers zouden monitoren, en vooral publiceren?
Zoals de Consumentenbond doet?
Die naming & shaming zou snel resultaat kunnen leveren. Dan worden de supers misschien eindelijk eens gedwongen om te kijken waar ze veilig vlees kunnen betrekken in plaats van aan te blijven modderen met leveranciers en een keten die na jaren nog steeds niet kan leveren. Want dat het veel beter kan is wel duidelijk.
Ja, Dick #52. Dat zei ik nou juist op TV en in de krant. En de man van het RIVM die je citeert mag de hand in eigen boezem steken: waarom monitort hij niet? Dan zou hij het nl. weten. Heb je hem dat wel eens gevraagd? Je vraagt veel aan Zaandam, maar je moet ook je vragen in Bilthoven stellen én aan de baas van Bilthoven die in Den Haag zetelt (en door ons allen wordt gekozen).
En dat maakte ik nou juist óók duidelijk in die krantenstukjes: wij hebben een Onderzoeksraad voor de Veiligheid die het heeft over voedselincidentjes (dat blijken ze nl. op basis van de cijfers te zijn) maar compleet blind blijkt voor de werkelijke risico's die te maken hebben met endemische problemen in de gehele productieketen. Waar die steeds grootschaliger is, moet die ook grootschalig gemonitord worden op de uitbraak van risico's om die de kop in te kunnen drukken. Dat doet Nederland niet. Dat is nogal wat voor een land dat meer dan 50% van het overschot van zijn betalingsbalans uit voedsel haalt. Vandaar de door mij op verschillende plekken uitgedrukte angst over een Veiligheidsraad die het heeft over niets - en economische fraude presenteert als een voedselvieligheidscase van de bovenste plank - maar niet over dat waarover het wel had moeten gaan. Dat wekt bij mij gevoelens van achterdocht, zeker gezien de achtergrond van de voorzitter.
Dick en Wouter: Wordt die 4 maal niet te stellig gehanteerd?
Vergeet niet dat de officiële registraties - zoals mevrouw Hertzberger eerder ook schreef - ook nog eens slechts het topje van een ijsberg vertegenwoordigen, en dat die cijfers waarschijnlijk meer zeggen over de verschillen in de wijze van registreren in de VS en hier dan de feitelijke incidentie van voedselvergiftigingen.
Coutinho signaleerde eerder zelf dat het feitelijke aantal Q-koortsdoden waarschijnlijk
wel 2 a 3 maal het officieel geregistreerde aantal van 25 zou kunnen zijn.
Het aantal Q-koortsbesmette mensen in Brabant bleek zelfs meer dan 11 maal het officieel geregistreerde aantal te zijn.
Het zou me niet verbazen als definitiekwesties en de wijze van registreren het grote verschil in de incidentie van voedselvergiftigingen voor een groot deel zouden verklaren.
Wereldkampioen ESBL... We staan echt internationaal voor l*l.
Is er iemand die kan uitleggen hoe het toch komt dat het vlees dat in onze supers ligt
zoveel meer - zelfs tot 100% ESBL - bevat dan elders?
De Denen doen het stukken beter, de Belgen, de Oostenrijkers, de Ieren, de Duitsers, de Zweden, en zelfs de VS, waar antibiotica nog steeds als groeibevorderaar gebruikt worden.
In 2012 constateerde de EFSA reeds dat traditionele controle niet meer voldoet, en stelde voor duidelijke normen te stellen.
Hoe lang blijven we nog onderzoeken in plaats van te handelen?
"De veiligheid van ons vlees niet zeker"? De ONveiligheid van ons vlees is ZEKER!
ESBL, de tikkende tijdbom in je darmen:
"“The difference between salmonella and ESBL is that if you get salmonella,
you get diarrhoea immediately. That means you know you are ill immediately.
If you eat ESBL, you have a ticking bomb in your gut and you may not know anything about it for months,” said Friis.".
En macro gezien is die ESBL tevens een tikkende tijdbom voor de begroting van VWS.