Vetvrij? Suikervrij? Welk dieet werkt het best? De een-eiïge dokterstweeling Xand en Chris van Tulleken probeerde het uit.
Het lijkt er op dat de oorlog aan suiker nu officieel verklaard is. Daarnaast gaat ook de strijd tegen vet door. Nog steeds komt het ene wonderdieet na het andere bovendrijven - al dan niet gehyped door social media.
Tijd voor een reality check, vonden de Britse dokters én eeneiïge tweeling Chris en Xand van Tulleken.
Zij besloten aan den (identieke) lijve te ondervinden wat het beste werkt. Xand ging voor een maand vetrijk eten, zonder koolhydraten (lees: suiker). Chris waagde zich aan een streng vetarm dieet (niet meer dan 2% vet) met veel koolhydraten. Het verslag van hun dieetmaand was te zien in een BBC2 Horizon documentaire. Beiden kregen 'dieetles', ondergingen fysieke en cognitieve testen. Beiden vielen af. Het eindresultaat verraste beiden.
Plezier in eten
Xand vertelt in een artikel in The Daily Mail over zijn ervaringen. Beide diëten bleken 'ellendig'. Xand miste de koolhydraten en vooral groente en fruit, en raakte geconstipeerd. Chris had voortdurend honger en bleef maar snacken. Voor beiden nam het plezier in eten merkbaar af.
Cognitieve en fysieke testen
Xand viel meer af dan Chris, maar beleefde daar weinig plezier aan. Een van de bijverschijnselen van een dieet met weinig koolhydraten is dat het lichaam ketonen gaat aanmaken als brandstof voor de hersenen. Die functioneren immers niet op vet. Maar ketonen zijn een stuk minder efficiënt als hersenvoedsel dan koolhydraten. Dat bleek uit de cognitieve test. Xand en Chris kregen ieder £100.000 om mee te handelen op de beurs (in een simulatie). Chris verdiende drie keer zo veel als Xand - die weliswaar niet hongerig, maar ook niet 'scherp' was. Bij de fysieke test werden de broers onderhanden genomen door het hoofd voeding van Team Sky Cycling. Chris fietste Xand er bij iedere test fluitend uit. Uit de bloedtesten kwam naar voren waarom Xand zo langzaam en traag was: zijn lichaam haalde energie niet alleen uit de eiwitten van zijn dieet, maar ook uit het afbreken van zijn spierweefsel.
Verslavende combinatie
De conclusie ligt voor de hand: vet en suiker heb je beide nodig. Het gaat niet om het uitbannen van de één of de ander. De echte 'schurk' schuilt in bewerkt voedsel met een hoog suiker- en vetgehalte. "Het is te gemakkelijk om vet of suiker te demoniseren, dat biedt je de kans op andere manieren te ontsnappen", zegt Chris van Tulleken op Express. "De vijand staat recht voor ons, in de vorm van bewerkte voedingsmiddelen". Dat ontdekte de tweeling in een gesprek met professor Paul Kenny, die de doortraptheid van die vijand liet zien met een fascinerend rattenexperiment. Gaf hij de ratten een vetrijk of juist suikerrijk dieet, dan veranderende er maar weinig in hun gedrag en gewoonten. Maar gaf hij ze chocola, koekjes en cheesecake (50-50% suiker/vet), dan veranderde het gedrag radicaal. In plaats van zich helemaal vol te proppen, bleven de ratten steeds opnieuw terugkomen bij de cheesecake en eraan dóóreten. Ze werden dikker, minder actief, sliepen veel meer en bewogen maar weinig. Het zelf-regulerende systeem dat normaal waarschuwt als ze genoeg hadden, ging gewoon 'uit'. Daar zit 'm de crux, volgens de Tullekens.
Hun eindconclusie? Als je wilt afvallen, vermijd dan bewerkte voedingsmiddelen met suiker en vet. Deze hebben een geniepige invloed op je brein waardoor je heel gemakkelijk te veel eet. Wring je zelf dus niet in allerlei bochten over wat je eet en maak het je vooral niet moeilijk. Eet gewoon 'natuurlijk' bereid voedsel en vermijd de zgn. highly processed foods. Zo makkelijk kan het zijn.
Fotocredits: BBC Horizon
Dit artikel afdrukken
Tijd voor een reality check, vonden de Britse dokters én eeneiïge tweeling Chris en Xand van Tulleken.
Zij besloten aan den (identieke) lijve te ondervinden wat het beste werkt. Xand ging voor een maand vetrijk eten, zonder koolhydraten (lees: suiker). Chris waagde zich aan een streng vetarm dieet (niet meer dan 2% vet) met veel koolhydraten. Het verslag van hun dieetmaand was te zien in een BBC2 Horizon documentaire. Beiden kregen 'dieetles', ondergingen fysieke en cognitieve testen. Beiden vielen af. Het eindresultaat verraste beiden.
Plezier in eten
Xand vertelt in een artikel in The Daily Mail over zijn ervaringen. Beide diëten bleken 'ellendig'. Xand miste de koolhydraten en vooral groente en fruit, en raakte geconstipeerd. Chris had voortdurend honger en bleef maar snacken. Voor beiden nam het plezier in eten merkbaar af.
Cognitieve en fysieke testen
Xand viel meer af dan Chris, maar beleefde daar weinig plezier aan. Een van de bijverschijnselen van een dieet met weinig koolhydraten is dat het lichaam ketonen gaat aanmaken als brandstof voor de hersenen. Die functioneren immers niet op vet. Maar ketonen zijn een stuk minder efficiënt als hersenvoedsel dan koolhydraten. Dat bleek uit de cognitieve test. Xand en Chris kregen ieder £100.000 om mee te handelen op de beurs (in een simulatie). Chris verdiende drie keer zo veel als Xand - die weliswaar niet hongerig, maar ook niet 'scherp' was. Bij de fysieke test werden de broers onderhanden genomen door het hoofd voeding van Team Sky Cycling. Chris fietste Xand er bij iedere test fluitend uit. Uit de bloedtesten kwam naar voren waarom Xand zo langzaam en traag was: zijn lichaam haalde energie niet alleen uit de eiwitten van zijn dieet, maar ook uit het afbreken van zijn spierweefsel.
Verslavende combinatie
De conclusie ligt voor de hand: vet en suiker heb je beide nodig. Het gaat niet om het uitbannen van de één of de ander. De echte 'schurk' schuilt in bewerkt voedsel met een hoog suiker- en vetgehalte. "Het is te gemakkelijk om vet of suiker te demoniseren, dat biedt je de kans op andere manieren te ontsnappen", zegt Chris van Tulleken op Express. "De vijand staat recht voor ons, in de vorm van bewerkte voedingsmiddelen". Dat ontdekte de tweeling in een gesprek met professor Paul Kenny, die de doortraptheid van die vijand liet zien met een fascinerend rattenexperiment. Gaf hij de ratten een vetrijk of juist suikerrijk dieet, dan veranderende er maar weinig in hun gedrag en gewoonten. Maar gaf hij ze chocola, koekjes en cheesecake (50-50% suiker/vet), dan veranderde het gedrag radicaal. In plaats van zich helemaal vol te proppen, bleven de ratten steeds opnieuw terugkomen bij de cheesecake en eraan dóóreten. Ze werden dikker, minder actief, sliepen veel meer en bewogen maar weinig. Het zelf-regulerende systeem dat normaal waarschuwt als ze genoeg hadden, ging gewoon 'uit'. Daar zit 'm de crux, volgens de Tullekens.
Hun eindconclusie? Als je wilt afvallen, vermijd dan bewerkte voedingsmiddelen met suiker en vet. Deze hebben een geniepige invloed op je brein waardoor je heel gemakkelijk te veel eet. Wring je zelf dus niet in allerlei bochten over wat je eet en maak het je vooral niet moeilijk. Eet gewoon 'natuurlijk' bereid voedsel en vermijd de zgn. highly processed foods. Zo makkelijk kan het zijn.
Fotocredits: BBC Horizon
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
Vrij amateuristische fout en dus niet valide...
Iedereen die ook maar iets weet van low-carb high-fat ketogene voeding weet dat ketoadaptatie minimaal 4 weken duurt. Dat houd in dat het minimaal 4 weken duurt voordat de productie van ketonen door de lever kwantitatief voldoende is om de weggevallen glucose te vervangen. Gedurende die tijd kan het oncomfortabele zijn en is je hoofd merkbaar minder helder, zoals hier wordt omgeschreven... tevens kan je veel mineralen kwijt raken wat voor allerlei klachten kan zorgen als deze niet worden aangevuld.
Als ze een week langer door waren gegaan was hij op een dag wakker geworden met een heel helder hoofd, ketoclarity zoals dat wordt genoemd.
Hadden ze de moeite genomen om bijvoorbeeld 'The Art en Science of Low-Carbohydrate Living' van Jeff S. Volek PhD, Dr. Stephen D. Phinney MD, momenteel algemeen gezien als het standaard werk op dat gebied, waren ze een heel hoofdstuk tegengekomen over deze veel gemaakte fout.
Het is ook feitelijk incorrect dat "ketonen zijn een stuk minder efficiënt als hersenvoedsel dan koolhydraten."
Glucose wordt 7 stappen omgezet in acetyl CoA en verbrand in de citroenzuur cyclus... vetten worden in 1 stap, via bèta-oxidatie omgezet in acetyl CoA. Ketonen worden gemaakt uit 2 moleculen acetyl CoA en bevatten dan ook ongeveer 50% meer energie dan glucose. Dat is basale biochemie. Een kwestie van opzoeken. Het is een van de voornaamste redenen waarom mensen ketogeen gaan eten.
Alles bij elkaar bevestigd dit alleen dat deze artsen hun huiswerk niet hebben gedaan, en de redactie van foodlog.nl zo te zien ook niet.
Guido,
"Dat is toch niet waar? Zie bijvoorbeeld hier en NuSi.org heeft nu 3 vervolgonderzoeken (eindelijk eens een keer. Bittere noodzaak) gefinancieerd om antwoord op deze vraag te krijgen. Gebaseerd op een uitgebreide review van de huidige literatuur."
Inderdaad om antwoord op een vraag te krijgen. Het punt volgens de reviewers is namelijk dat bestaande studies geen duidelijk onderscheid maken tussen calorie restrictie en koolhydraatrestrictie:
"In short, the state of the scholarly literature is such that we need well-designed, well-controlled, large n, lengthy studies directly addressing the question of whether the carbohydrate content of the diet influences fat mass independent of total caloric intake and whether total caloric intake has an influence independent of carbohydrate content. Such studies would also ultimately address the effect of nutrient composition on biomarkers of disease and other relevant outcomes."
http://nusi.org/the-science/review-of-the-literature/#.Uv9GYfl5N8E
Oftewel, het is nog helemaal niet duidelijk wat het effect is van koolhydraatrestrictie.
"@Robert, #20
Het is een beetje vermoeiend elke keer te lezen dat "het low-carb kamp" alleen maar onderzoeken citeert die hen uitkomen en de rest laat liggen. Dat is een enorme jij-bak"
Noem het wat je wilt. Het is een feitelijke constatering.
Onderzoekers hebben een literatuuroverzicht gemaakt van het bestaande onderzoek naar het effect van suikers op het risico op hart- en vaatziekten, diabetes en de mortaliteit:
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3409338/
Ze concluderen dat consumptie van frisdranken het risico op diabetes zou kunnen verhogen. Verder hebben ze geen redelijke aanwijzingen gevonden van desastreuze effecten.
Ze geven aan dat de ongunstige effecten van suikers op het cholesterol, triglyceriden, insuline en de bloeddruk slechts in een klein deel v.d. bestaande studies is gevonden.
In 3 v.d. 4 beschikbare studies werd hoge consumptie van sucrose gelinkt aan een lager risico op diabetes.
Hoe kan het dat een bepaalde groep mensen enkel en alleen studies citeert met een ongunstig effect van suikers als er duidelijk meer onderzoek beschikbaar is, zoals deze auteurs laten zien?
De eindconclusie is dan ook heel wat genuanceerder dan de conclusie die jij trekt. Op basis van de bestaande literatuur concluderen de onderzoekers:
"The quality of evidence was graded limited-no conclusions for the associations between intake of sugars and blood lipids, sugar intake and glucose tolerance/insulin sensitivity, sugar intake and blood pressure, sugar intake and uric acid, sugar intake and incidence of cardiovascular disease and sugar intake and type 2 diabetes. The quality of evidence was graded probable for the association between intake of sugar-sweetened beverages and type 2 diabetes."
"In een kwartier weet je waarom observationeel onderzoek zo weinig zegt en zeker niet geschikt is om een theorie onderuit te halen die fysiologisch of met RCT's ondersteund wordt.
Kijk maar naar het oesterogeen voorbeeld."
1) In geen 2 studies zijn effecten hetzelfde, ongeacht het type onderzoek.
2) Als je een onverwacht verschil vindt, lijkt het me logisch dat je eerst zoekt naar een verklaring voor je de resultaten verwerpt: http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3731075
3) Alweer een voorbeeld van cherry picking. Als je wilt weten of resultaten tussen prospectieve- en gerandomiseerde onderzoeken substantieel verschillen, maak je een literatuuroverzicht met meta-analyse voor een fors aantal onderwerpen. Verder analyseer je of (publicatie) bias en verschillen tussen populaties een mogelijke oorzaak zijn voor potentieel gevonden verschillen.
Sommigen vinden dat allemaal niet nodig. Ze vinden een verschil in effect en wijten dat zonder nadere analyse aan het verschil in studie opzet.
@Robert, #20
In een kwartier weet je waarom observationeel onderzoek zo weinig zegt en zeker niet geschikt is om een theorie onderuit te halen die fysiologisch of met RCT's ondersteund wordt.
Kijk maar naar het oesterogeen voorbeeld.
@Jaap: #18
“ik ben het met jullie eens dat de 2e hoofdwet van de thermodynamica niets zegt over oorzaken. Die oorzaken liggen deels in het brein en lichaam (bv. cortisol dat leidt tot voorkeur voor zoet en vet en energieinname stimuleert) en de omgeving (voedselaanbod, stress-inducerende factoren etc).
Die interactie tussen hormonen, omgeving en aanleg, is in mijn ogen cruciaal.”
Ik denk dat het beschikbare onderzoek een conclusie kan trekken die een stap verder gaat: het beperken van koolhydraten (en slechte vetten, niet de goede) heeft voor de meeste mensen de hoogste slagingskans gewicht te verliezen. Daarnaast gaan ook de bekende bloedmarker er op vooruit. Aanleg speelt zeker een rol (zie ik aan mezelf) en omgeving ook. Maar de primaire oorzaak zie ik als fysiologisch en niet als een interactie tussen verschillende variabelen.
“Over het effect van vet versus koolhydraten op de energiebalans is veel geschreven maar weinig onderzoek gedaan.”
Dat is toch niet waar? Zie bijvoorbeeld hier en NuSi.org heeft nu 3 vervolgonderzoeken (eindelijk eens een keer. Bittere noodzaak) gefinancieerd om antwoord op deze vraag te krijgen. Gebaseerd op een uitgebreide review van de huidige literatuur.
“Het beschikbare onderzoek laat zien dat je ook van overmatige vetinname een toename krijgt van de vetopslag.”
Je hebt het altijd over overmatig. Het staat niet ter discussie dat je van overmatig dik wordt. De vraag is waarom het met een low carb/high fit voedingspatroon lukt om af te vallen (en gezonder) te worden, zonder dat je op calorieen hoeft te letten. Het antwoord is nog onduidelijk, maar het werkt wel. Peter Attia doet een poging het uit te leggen.
“Why do most (but not all, by the way) people with excess fat to spare who are on well-formulated carbohydrate-reduced diet lose fat? (Notice, I did not say weight, because the initial – and often rapid — weight loss achieved by many is actually water loss.)
• Is it because of a physiologic change that leads them to reduce overall intake?
• Is it because of a physiologic change that, despite the same intake in overall calories, increases their energy expenditure?
• Is it some combination of these?
I wish I knew the answer, but I don’t (universally).”
@Robert, #20
Het is een beetje vermoeiend elke keer te lezen dat "het low-carb kamp" alleen maar onderzoeken citeert die hen uitkomen en de rest laat liggen. Dat is een enorme jij-bak. Als je een beetje bekend met b.v. de aanpak van de vaak door mij aangehaalde Peter Attia (die ik nu eenmaal zeer hoog heb zitten. Er zijn weinig mensen met meer kennis en nuance dan hij op dit terrein), dan weet je dat dit onzin is. Het is gewoon luiheid en gemakzucht om op die manier te reageren. Ik ben ook blij dat Jaap de totstandkoming van zijn tekst heeft toegelicht (hij is een heer in het debat, hulde).
En niemand is heilig, dus laat maar zien dat wat b.v. Attia schrijft, niet klopt.
@Fred. #21
"Het beste is gewoon van alles wat minder eten"
1. Als het zo simpel is, waarom werkt het dan niet?
2. Als het zo simpel is, waarom wordt er überhaupt nog onderzoek naar gewichtsregulatie gedaan?
3. Waarom altijd maar weer die groenten en fruit? Inferieur voedsel ten opzichte van vrijwel alle dierlijke producten.
Interessante discussie
Ratten zijn geen mensen
mbt: In plaats van zich helemaal vol te proppen, bleven de ratten steeds opnieuw terugkomen bij de cheesecake en eraan dóóreten. Ze werden dikker, minder actief, sliepen veel meer en bewogen maar weinig. Dit duid op een sterke "ratten voorkeur" en je mag je afvragen of dit wel direct vergelijkbaar is met humaan gedrag. Zet mensen hetzelfde voor en ze zullen nie hetzelfde gedrag vertonen dat hierboven voor de ratten beschreven staat. De conclusie dat je dat uit het ratten experiment wel zou kunne concluderen zou "jumping to conclusions" zijn.
Als ik mijn hond de hele dag de eetbak bijvul met lekker spul blijft hij ook eten tot ie ploft. Als ik dat elke dag opnieuw doe heb ik na een maand een ronde hond.
ALs ik mijn dochters vet met chocolade en cheese cake voorzet zullen ze daarvan ongetwijfeld smullen maar is het na enige tijd wel genoeg voor de rest van de dag.
Mensen zijn geen ratten of muizen!
mbt het experiment
n=1 zoals ook Jaap al een paar keer aanhaalde
Handelen op de beurs heeft vanuit de wetenschap als test geen enkele waarde, is m.a.w een waardeloze test en betekent niets mbt het functioneren van de hersenen.
Uit veel onderzoek weten wij dat uitersten in het dieet bijna nooit werken, altijd te monotoon zijn en teveel inperken, mensen dus van hun vrijheid beroven wat weer leidt tot het zoeken voor compensatie en mede daardoor falen. Low carb, low fat, high protein etc hebben daar allemaal mee te maken. Het beste is gewoon van alles wat minder eten en meer "whole" oftewel fruit, groenten, volkoren, onbewerkt en gewoon gekookt, gebakken of rauw.
Dat de consument andere keuzes maakt wordt sterk beïnvloed door prijs, gemakzucht/convenience en beschikbare tijd om eten te willen/kunnen bereiden.
Dat verse groeten en fruit in de loop de jaren aanzienlijk duurder zijn geworden maar snackfood nauwelijks, geeft te denken over de rol die de overheid zou moeten kunnen spelen t.a.v de BTW tarieven voor vers t.o.v "highly processed".