Lees ook
Aan de University of California, Davis, lopen zwangere zeugen rond met mens-varkenembryo's, zogeheten chimaera's. De wetenschappers laten de embryo's 4 weken lang groeien. Na 28 dagen wordt de draagtijd van de zeugen beëindigd en het weefsel van de embryo's onderzocht. De onderzoekers hopen dan in de verder normale varkensfoetussen een alvleesklier van menselijke cellen aan te treffen.

CRISPR
De chimaera's zijn in twee stappen gemaakt. Eerst is met behulp van de CRISPR gentechniek een stukje DNA uit een varkensembryo 'geknipt'. Precies het stukje DNA dat de aanmaak van de alvleesklier aanstuurt. Dat veroorzaakt een genetisch 'gat'. Daarna hebben de wetenschappers de embryo's geïnjecteerd met 'human induced pluripotent stem cells' (iPS) - stamcellen. De onderzoekers hopen dat deze stamcellen het gecreërde genetische 'gat' opvullen en dat de foetus een menselijke alvleesklier zal ontwikkelen.

Onderzoeksleider Pablo Ross zegt: "We hopen dat dit varkensembryo zich normaal gaat ontwikkelen maar dat de pancreas bijna uitsluitend uit menselijke cellen zal bestaan en een match zou kunnen zijn voor een patiënt die een transplantatie nodig heeft."

Menselijke hersencellen?
Het onderzoek is controversieel. In de VS stelden vorig jaar de National Institutes of Health een moratorium in voor de financiering van dit soort experimenten. De vrees bestaat dat de menselijke cellen ook in de ontwikkelende varkenshersenen terechtkomen en de foetus op de een of andere manier meer 'menselijk' maken. Ross: "We denken dat het hoogst onwaarschijnlijk is dat er een menselijk brein gaat groeien, maar zijn daar in ons onderzoek extra op gespitst."

Met gen-editing kunnen we er voor zorgen dat organen volledig schoon zijn, gezond en op aanvraag beschikbaar, dus ze zouden zelfs nog beter kunnen zijn dan menselijke donororganen
Perfectionering donororganen
Als het experiment succesvol blijkt, komt het 'kweken' van donororganen (hart, longen, lever, hoornvliezen) in varkens een stap dichterbij. Al sinds de jaren '90 leeft het idee dat genetisch gemodificeerde varkens ingezet zouden kunnen worden om donororganen voor mensen te kweken, maar kruisbesmettingsrisico's stonden een succesvolle ontwikkeling in de weg. De gentechnieken van de afgelopen jaren hebben de verwezenlijking van dat idee een stuk dichterbij gebracht. Dankzij de CRISPR techniek slaagde een team van de Harvard Medical School er vorig jaar in 60 dierlijke virussen weg te knippen uit varkens-DNA. De betrokken hoogleraar, George Church is dan ook enthousiast: "Het zet niet alleen de deur open voor transplantaties van varkens naar mensen, maar voor het hele idee dat een varkensorgaan te perfectioneren valt. Met gen-editing kunnen we er voor zorgen dat organen volledig schoon zijn, gezond en op aanvraag beschikbaar, dus ze zouden zelfs nog beter kunnen zijn dan menselijke donororganen."

Dierenwelzijn
Dierenwelzijnorganisaties zijn minder overtuigd. Peter Stevenson van Compassion in World Farming: "Ik maak me zorgen dat we een nieuwe bron van dierenleed aanboren. Laten we eerst zorgen dat veel meer mensen hun organen doneren. Als er dan nog een tekort is, kunnen we aan varkens gaan denken, maar op grond van het uitgangspunt dat we minder vlees eten zodat er niet meer varkens bijkomen die voor menselijke doelen gebruikt worden."
Dit artikel afdrukken