5 min
Zelfs in de supermarkten struikel je inmiddels over de kilo potten eiwitpoeders. Jongeren krijgen de poeders niet aangesleept en de sociale media-tijdlijn van Rachel van Oostrom staat vol sporters die proteïnepoeders promoten. Reden voor een onderzoek. Ze vroeg recreatieve sporters naar hun eiwitgebruik. Ook sprak ze met Luc van Loon, hoogleraar fysiologie van inspanning en voeding aan de Universiteit Maastricht, en Marco Mensink, universitair docent bij de vakgroep humane voeding en gezondheid aan Wageningen University & Research, over het nut van eiwitpoeders. Heb je ze nodig?
Eiwitten zijn onmisbaar voor onze spieropbouw en spelen samen met vitamines, mineralen, vetten en koolhydraten een sleutelrol in dit proces. Iedere dag vindt er afbraak en aanmaak van eiwitten in ons lichaam plaats. Aangezien het lichaam geen opslag voor eiwitten heeft, heb je iedere dag weer nieuwe eiwitten nodig die je binnenkrijgt via je eten1. Volgens het Voedingscentrum heb je gemiddeld 0,83 gram eiwit per kilogram lichaamsgewicht nodig. Dat komt neer op zo’n 58 gram eiwit per dag voor iemand van 70 kilo.
Voor een snelle spieropbouw is het combineren van sporten met de juiste voedingsstoffen essentieel. Voor professionele atleten ligt de dagelijkse aanbeveling eiwitten hoger, namelijk tussen de 1,3 en 1,8 gram per kilogram lichaamsgewicht 2. De meerderheid van de Nederlanders krijgt meer dan genoeg al dan niet teveel eiwitten binnen, zo’n 85 gram.
Fitnesstrend
De trend is te zien onder 'fitfluencers'. Op sociale media delen zij ononderbroken hun successen, maaltijden en sportoefeningen, allemaal met een eiwitshake in de hand. De afgelopen 10-15 jaar is er een sterke stijging in het gebruik van eiwitproducten, zoals repen en poeders die nu in overvloed in de supermarkt te vinden zijn. Het gebruik is vooral populair onder jonge recreatieve sporters. Wat is voor hen de reden om eiwitten te gebruiken? In een enquête vroegen we 79 fanatieke sporters tussen 18-30 jaar naar hun gedrag en motivatie rondom eiwitsupplementen.
Ondanks dat de meeste mensen voldoende eiwitten uit voeding halen, blijven eiwitpoeders populair. Opvallend is dat een kwart van de deelnemers niet weet hoeveel eiwit ze dagelijks uit voeding halen, maar toch regelmatig eiwitpoeders gebruiken, van meerdere malen per week tot meerdere malen per dag. Daarbij hebben online aankopen de voorkeur, waarbij prijs (40 mensen) en smaak (42 mensen) de keuze bepalen. De enquête onder veelal gewichtheffers, hardlopers en cardiosporters toont aan dat 68 van hen de voorkeur geven aan wei-eiwit uit koemelk.
Niet alle eiwitten zijn hetzelfde, denk aan dierlijke en plantaardige eiwitten. Aminozuren zijn de bouwstenen van een eiwit. Die kun je in twee categorieën verdelen: niet-essentiële (aminozuren die door het lichaam aangemaakt kunnen worden) en essentiële (aminozuren die via voeding moeten worden ingenomen).
“De kwaliteit van eiwitten wordt beïnvloed door de verteerbaarheid en de aminozuursamenstelling”, legt Luc van Loon uit. Hij is hoogleraar bij de vakgroep humane biologie aan de Universiteit van Maastricht en expert op het gebied van metabolisme in skeletspieren. De eiwitkwaliteit geeft aan in hoeverre een eiwitbron de door het lichaam benodigde essentiële aminozuren levert. “Eiwitten maken natuurlijk onderdeel uit van een maaltijd. De rest van die voedselcomponenten bepaalt mede de verteerbaarheid. Deze interactie tussen eiwitten, koolhydraten en vetten kan ervoor zorgen dat een eiwit sneller of langzamer verteerd en opgenomen wordt”, zegt Van Loon.
Over de aminozuursamenstelling zegt Van Loon: “Plantaardige eiwitten, zoals uit soja, tarwe en erwten, hebben vaak een minder complete en gebalanceerde aminozuursamenstelling vergeleken met dierlijke eiwitten uit melk of vlees. Plantaardige eiwitten bevatten vaak een beperkte hoeveelheid van een of meerdere specifieke essentiële aminozuren, zoals methionine en lysine”. Onvoldoende aanwezigheid van deze essentiële aminozuren resulteert in een mindere kwaliteit van veel plantaardige eiwitten.
Volgens van Loon is er een eenvoudige oplossing voor de lagere kwaliteit: “Je kunt compenseren door meer eiwitrijk voedsel te eten of verschillende eiwitbronnen te mixen. Als je bijvoorbeeld maïs-eiwit eet dat weinig lysine bevat, kun je dat aanvullen door het te combineren met eiwit uit erwten of aardappelen, die juist veel lysine bevatten. Een gevarieerd dieet helpt om eventuele tekorten te voorkomen”.
Van Loon is enthousiast over zijn nieuwste onderzoek 3, dat laat zien dat een omnivore maaltijd met plantaardige én dierlijke eiwitten de spieraanmaak meer stimuleert dan een volledig plantaardige maaltijd. Dit laat duidelijk zien dat we niet alleen aandacht moeten hebben voor de hoeveelheid eiwitten, maar ook de kwaliteit van de eiwitten in onze voeding. Overigens kun je met een gebalanceerde en gevarieerde voeding een mogelijk eiwittekort voorkomen en prima plantaardig eten.
Eiwitpoeders zijn in opkomst als gemakkelijke oplossingen voor eiwitbehoefte. Marco Mensink, universitair docent bij de vakgroep humane voeding en gezondheid aan Wageningen University & Research en expert op het gebied van proteïnevertering en -absorptie, legt de achtergrond en opkomst van de poeders uit: “In de jaren ‘90 is sportvoeding een eigen vakgebied geworden, gericht op topsporters. Er kwam meer belangstelling voor spiermassa, spiereiwitten en eiwitrijke voeding. Toen zijn ook de proteïnepoeders aan hun opmars begonnen”. De laatste jaren zie je een verschuiving van eiwitpoeders in sportvoeding naar de gewone – en vooral jonge – consument. “De winkels liggen vol met producten waar met koeienletters op staat ‘verrijkt met proteïne’”.
Mensink aarzelt niet bij de vraag wat de proteïnepoeders nou zo aantrekkelijk maakt: “De poeders zijn een vorm van gemak”, zegt hij. Het snellevende tempo van het moderne leven gaat hand in hand met snelle oplossingen. “Kwark meenemen naar de sportschool is lastiger dan een shake”. Jongeren hebben vaak moeite met het berekenen van hun eiwitinname uit reguliere voeding. Beide producten bevatten genoeg eiwitten, maar jongeren kiezen voor eiwitpoeders die ze constant op sociale media zien. Terwijl kwark ook een prima optie is om te eten.
Weggegooid geld
Van Loon en Mensink benadrukken beiden dat eiwitpoeders overbodig zijn voor de meeste jongeren4. “Met een gebalanceerde en gevarieerde voeding is het mogelijk om voldoende kwalitatieve goede eiwitten binnen te krijgen, zonder onnodige uitgaven aan supplementen”, zegt Mensink. Aan al die poeders hangt een prijskaartje. Met een gezond voedingspatroon ben je dus ook nog eens goedkoper uit.
Referenties
Dit artikel afdrukken
Voor een snelle spieropbouw is het combineren van sporten met de juiste voedingsstoffen essentieel. Voor professionele atleten ligt de dagelijkse aanbeveling eiwitten hoger, namelijk tussen de 1,3 en 1,8 gram per kilogram lichaamsgewicht 2. De meerderheid van de Nederlanders krijgt meer dan genoeg al dan niet teveel eiwitten binnen, zo’n 85 gram.
Fitnesstrend
De trend is te zien onder 'fitfluencers'. Op sociale media delen zij ononderbroken hun successen, maaltijden en sportoefeningen, allemaal met een eiwitshake in de hand. De afgelopen 10-15 jaar is er een sterke stijging in het gebruik van eiwitproducten, zoals repen en poeders die nu in overvloed in de supermarkt te vinden zijn. Het gebruik is vooral populair onder jonge recreatieve sporters. Wat is voor hen de reden om eiwitten te gebruiken? In een enquête vroegen we 79 fanatieke sporters tussen 18-30 jaar naar hun gedrag en motivatie rondom eiwitsupplementen.
Ondanks dat de meeste mensen voldoende eiwitten uit voeding halen, blijven eiwitpoeders populair. Opvallend is dat een kwart van de deelnemers niet weet hoeveel eiwit ze dagelijks uit voeding halen, maar toch regelmatig eiwitpoeders gebruiken, van meerdere malen per week tot meerdere malen per dag. Daarbij hebben online aankopen de voorkeur, waarbij prijs (40 mensen) en smaak (42 mensen) de keuze bepalen. De enquête onder veelal gewichtheffers, hardlopers en cardiosporters toont aan dat 68 van hen de voorkeur geven aan wei-eiwit uit koemelk.
De kwaliteit van eiwitten wordt beïnvloed door de verteerbaarheid en de aminozuursamenstellingKwaliteit van eiwitten
Niet alle eiwitten zijn hetzelfde, denk aan dierlijke en plantaardige eiwitten. Aminozuren zijn de bouwstenen van een eiwit. Die kun je in twee categorieën verdelen: niet-essentiële (aminozuren die door het lichaam aangemaakt kunnen worden) en essentiële (aminozuren die via voeding moeten worden ingenomen).
“De kwaliteit van eiwitten wordt beïnvloed door de verteerbaarheid en de aminozuursamenstelling”, legt Luc van Loon uit. Hij is hoogleraar bij de vakgroep humane biologie aan de Universiteit van Maastricht en expert op het gebied van metabolisme in skeletspieren. De eiwitkwaliteit geeft aan in hoeverre een eiwitbron de door het lichaam benodigde essentiële aminozuren levert. “Eiwitten maken natuurlijk onderdeel uit van een maaltijd. De rest van die voedselcomponenten bepaalt mede de verteerbaarheid. Deze interactie tussen eiwitten, koolhydraten en vetten kan ervoor zorgen dat een eiwit sneller of langzamer verteerd en opgenomen wordt”, zegt Van Loon.
Over de aminozuursamenstelling zegt Van Loon: “Plantaardige eiwitten, zoals uit soja, tarwe en erwten, hebben vaak een minder complete en gebalanceerde aminozuursamenstelling vergeleken met dierlijke eiwitten uit melk of vlees. Plantaardige eiwitten bevatten vaak een beperkte hoeveelheid van een of meerdere specifieke essentiële aminozuren, zoals methionine en lysine”. Onvoldoende aanwezigheid van deze essentiële aminozuren resulteert in een mindere kwaliteit van veel plantaardige eiwitten.
Volgens van Loon is er een eenvoudige oplossing voor de lagere kwaliteit: “Je kunt compenseren door meer eiwitrijk voedsel te eten of verschillende eiwitbronnen te mixen. Als je bijvoorbeeld maïs-eiwit eet dat weinig lysine bevat, kun je dat aanvullen door het te combineren met eiwit uit erwten of aardappelen, die juist veel lysine bevatten. Een gevarieerd dieet helpt om eventuele tekorten te voorkomen”.
Van Loon is enthousiast over zijn nieuwste onderzoek 3, dat laat zien dat een omnivore maaltijd met plantaardige én dierlijke eiwitten de spieraanmaak meer stimuleert dan een volledig plantaardige maaltijd. Dit laat duidelijk zien dat we niet alleen aandacht moeten hebben voor de hoeveelheid eiwitten, maar ook de kwaliteit van de eiwitten in onze voeding. Overigens kun je met een gebalanceerde en gevarieerde voeding een mogelijk eiwittekort voorkomen en prima plantaardig eten.
De poeders zijn een vorm van gemakProteïnepoeders = gemak
Eiwitpoeders zijn in opkomst als gemakkelijke oplossingen voor eiwitbehoefte. Marco Mensink, universitair docent bij de vakgroep humane voeding en gezondheid aan Wageningen University & Research en expert op het gebied van proteïnevertering en -absorptie, legt de achtergrond en opkomst van de poeders uit: “In de jaren ‘90 is sportvoeding een eigen vakgebied geworden, gericht op topsporters. Er kwam meer belangstelling voor spiermassa, spiereiwitten en eiwitrijke voeding. Toen zijn ook de proteïnepoeders aan hun opmars begonnen”. De laatste jaren zie je een verschuiving van eiwitpoeders in sportvoeding naar de gewone – en vooral jonge – consument. “De winkels liggen vol met producten waar met koeienletters op staat ‘verrijkt met proteïne’”.
Mensink aarzelt niet bij de vraag wat de proteïnepoeders nou zo aantrekkelijk maakt: “De poeders zijn een vorm van gemak”, zegt hij. Het snellevende tempo van het moderne leven gaat hand in hand met snelle oplossingen. “Kwark meenemen naar de sportschool is lastiger dan een shake”. Jongeren hebben vaak moeite met het berekenen van hun eiwitinname uit reguliere voeding. Beide producten bevatten genoeg eiwitten, maar jongeren kiezen voor eiwitpoeders die ze constant op sociale media zien. Terwijl kwark ook een prima optie is om te eten.
Weggegooid geld
Van Loon en Mensink benadrukken beiden dat eiwitpoeders overbodig zijn voor de meeste jongeren4. “Met een gebalanceerde en gevarieerde voeding is het mogelijk om voldoende kwalitatieve goede eiwitten binnen te krijgen, zonder onnodige uitgaven aan supplementen”, zegt Mensink. Aan al die poeders hangt een prijskaartje. Met een gezond voedingspatroon ben je dus ook nog eens goedkoper uit.
Toegenomen consumptie sportvoeding: vooral eiwitrepen niet aan te slepen
Onder die kop laat supplementenmiljonair René van der Zel afgelopen week weten:
Er is veel geschreven over de toegenomen consumptie van sportvoeding in Nederland. Supermarkten en drogisterijen hebben inmiddels eiwitpoeders, pre-workouts en andere supplementen in de schappen staan. Ten opzichte van vorig jaar blijken vooral eiwitrepen (+151%) erg in trek. Daarnaast valt ook de afzet van lactosevrij eiwitpoeder op.
Januari 2024 ten opzichte van dezelfde periode vorig jaar*
1. Eiwitrepen (+151%)
2. Whey Isolate Zero (eiwitpoeder) (130%)
3. Supplementen voor duursport (denk hierbij aan isotone dranken en energy gels (+108%)
4. Eiwitsnacks (+80%)
5. Maaltijdvervangers (+53%)
6. Lactosevrij eiwitpoeder (+53%)
7. Vitamines (+50%)
8. Creatine Monohydraat (+35%)
*Data van XXL Nutrition
Eiwitrepen, supplementen voor duursport en lactosevrije varianten vallen op
Boven aan de lijst van toename in afzet vinden we de eiwitrepen en supplementen die duursporters nuttigen. Verder worden er veel lactosevrije eiwitpoeders verkocht. Dit is qua product vrij uniek. Een lactosevrije eiwitshake kan namelijk in de basis niet. Wel als je gebruik maakt van de hoge kwaliteit gefiltreerde instant whey isolaat. Deze vorm van eiwitpoeder is extra gezuiverd waardoor het (nagenoeg) geen lactose, vezels en vetten bevat.
Al lang niet alleen meer voor jongeren
Voedingssupplementen zijn ook populair onder ouderen in Nederland, die streven naar een gezonde levensstijl. Vaak worden vitamines en mineralen, zoals vitamine D en calcium, aangeschaft om eventuele tekorten in het dieet aan te vullen. Specifieke supplementen zoals eiwitpoeders voor de ontwikkeling van spieren zijn in trek. De stijgende populariteit van voedingssupplementen getuigt van een groeiend bewustzijn van gezondheid en welzijn in Nederland. René van der Zel, oprichter van XXL Nutrition, benadrukt dat voedingssupplementen nooit een vervanging zijn van gezonde voeding.
Deze januari gaat records breken in Nederland
Marktleider in voedingssupplementen in Nederland, XXL Nutrition, ziet deze januari dat alle records worden verbroken. Van der Zel: “In deze maand januari draaien we naar verwachting met meer dan 100.000 orders een omzet van boven de zeven miljoen. Vorig jaar groeiden wij als organisatie al met 65%, en ook dit jaar verwachten wij een forse toename. Je ziet dat voedingssupplementen in allerlei leeftijdsgroepen populair zijn geworden.
Onder die kop laat supplementenmiljonair René van der Zel afgelopen week weten:
Er is veel geschreven over de toegenomen consumptie van sportvoeding in Nederland. Supermarkten en drogisterijen hebben inmiddels eiwitpoeders, pre-workouts en andere supplementen in de schappen staan. Ten opzichte van vorig jaar blijken vooral eiwitrepen (+151%) erg in trek. Daarnaast valt ook de afzet van lactosevrij eiwitpoeder op.
Januari 2024 ten opzichte van dezelfde periode vorig jaar*
1. Eiwitrepen (+151%)
2. Whey Isolate Zero (eiwitpoeder) (130%)
3. Supplementen voor duursport (denk hierbij aan isotone dranken en energy gels (+108%)
4. Eiwitsnacks (+80%)
5. Maaltijdvervangers (+53%)
6. Lactosevrij eiwitpoeder (+53%)
7. Vitamines (+50%)
8. Creatine Monohydraat (+35%)
*Data van XXL Nutrition
Eiwitrepen, supplementen voor duursport en lactosevrije varianten vallen op
Boven aan de lijst van toename in afzet vinden we de eiwitrepen en supplementen die duursporters nuttigen. Verder worden er veel lactosevrije eiwitpoeders verkocht. Dit is qua product vrij uniek. Een lactosevrije eiwitshake kan namelijk in de basis niet. Wel als je gebruik maakt van de hoge kwaliteit gefiltreerde instant whey isolaat. Deze vorm van eiwitpoeder is extra gezuiverd waardoor het (nagenoeg) geen lactose, vezels en vetten bevat.
Al lang niet alleen meer voor jongeren
Voedingssupplementen zijn ook populair onder ouderen in Nederland, die streven naar een gezonde levensstijl. Vaak worden vitamines en mineralen, zoals vitamine D en calcium, aangeschaft om eventuele tekorten in het dieet aan te vullen. Specifieke supplementen zoals eiwitpoeders voor de ontwikkeling van spieren zijn in trek. De stijgende populariteit van voedingssupplementen getuigt van een groeiend bewustzijn van gezondheid en welzijn in Nederland. René van der Zel, oprichter van XXL Nutrition, benadrukt dat voedingssupplementen nooit een vervanging zijn van gezonde voeding.
Deze januari gaat records breken in Nederland
Marktleider in voedingssupplementen in Nederland, XXL Nutrition, ziet deze januari dat alle records worden verbroken. Van der Zel: “In deze maand januari draaien we naar verwachting met meer dan 100.000 orders een omzet van boven de zeven miljoen. Vorig jaar groeiden wij als organisatie al met 65%, en ook dit jaar verwachten wij een forse toename. Je ziet dat voedingssupplementen in allerlei leeftijdsgroepen populair zijn geworden.
Referenties
- Maughan, R. J., & Shirreffs, S. M. (2013). Dietary protein for athletes : From requirements to optimum adaptation. 29–38. https://doi.org/10.4324/9781315873268-3
- Pinckaers, P. J., Domi, J., Petrick, H. L., Holwerda, A. M., Trommelen, J., Hendriks, F. K., Houben, L. H., Goessens, J. P., van Kranenburg, J. M., Senden, J. M., CPGM de Groot, L., Verdijk, L. B., Snijders, T., & van Loon, L. J. (2023). Nutrient Requirements and Optimal Nutrition Higher Muscle Protein Synthesis Rates Following Ingestion of an Omnivorous Meal Compared with an Isocaloric and Isonitrogenous Vegan Meal in Healthy, Older Adults. https://doi.org/10.1016/j.tjnut.2023.11.004
- Plantaardig eiwit | Wat eet Nederland. (2021). https://www.wateetnederland.nl/resultaten/richtlijnen/plantaardig-eiwit
- Voedingsnormen voor eiwitten | Advies | Gezondheidsraad. (2021). https://www.gezondheidsraad.nl/documenten/adviezen/2021/03/02/voedingsnormen-voor-eiwitten
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
