Lees ook
Zevenenzestig diabetespatiënten die onvoldoende baat meer hadden van bloedsuikerverlagende medicijnen, ondergingen de behandeling. Onder hen waren 11 Nederlanders.

Bij de patiënt wordt een dunne buis door de mond en maag naar het begin van de dunne darm geleid, de twaalfvingerige darm. Daar wordt een klein ballonnetje gevuld met heet water. Door de hitte beschadigt het slijmvlies, waardoor er na 1 à 2 weken nieuw en gezond slijmvlies voor in de plaats komt.

Verlaging in bloedsuikerspiegel
Het vernieuwen van het slijmvlies leidde tot een daling van de bloedsuikerspiegel; van gemiddeld 8,6% naar 7,5% (boven de 7% is er nog steeds kans op complicaties). De daling is “niet spectaculair maar wel zo dat ze geen insuline hoeven te gaan spuiten,” aldus Paul Smeele, een van de onderzoekers, in de Volkskrant. En dat is mooi, want extra insuline doet het lichaam geen goed, zegt Smeele: het leidt tot de opslag van vet, wat de diabetes weer kan verergeren. Er zijn aanwijzingen dat het hormoon op termijn schadelijk is voor hart en bloedvaten.

Hoe het exact werkt, weten we niet
Ontdekking was per ongeluk
De onderzoekers ontdekten de behandeling door een heel andere ingreep: een maagomleiding bij mensen met obesitas. Veel mensen met obesitas hebben diabetes type 2. Een derde van de diabetespatiënten toonde na 2 dagen na de ingreep al verbeterde bloedsuikerspiegels. Onderzoekers dachten voorheen dat de werking van de ingreep aan gewichtsverlies te danken was, maar dat kan niet in zo’n kort tijdsbestek. Het moest aan iets anders liggen.

Onbekend herstelmechanisme
We vroegen het Annieke van Baar, onderzoeker maag-darm-leverziekten in het Amsterdam UMC die de resultaten presenteerde op het UEG-congres in Wenen. “Bij diabetes type 2 is het probleem dat het lichaam ongevoelig wordt voor insuline. De alvleesklier moet daardoor steeds meer insuline produceren en kan het uiteindelijk niet meer bijbenen.

Het gezonde slijmvlies dat na de behandeling teruggroeit, stelt een soort herstelmechanisme in werking. In het slijmvlies van de twaalfvingerige darm zitten namelijk veel hormoonproducerende cellen die de alvleesklier weer aanzetten om insuline te produceren. Ook worden het lichaam en de lever door de behandeling weer gevoeliger voor insuline. Maar hoe dat exact werkt, dat weten we niet.”

Omdat we door deze behandeling waarschijnlijk dagelijkse insuline injecties konden voorkomen, vond de medisch-ethische commissie de ingreep gerechtvaardigd
Medisch-ethische procedure
Van Baar: “Het proces om zo’n onderzoek door de medisch-ethische commissie te krijgen, is ontzettend lastig. Het duurde maanden, maar we hebben het goed genoeg kunnen onderbouwen. De patiëntengroep die wij hebben behandeld, slikt bloedsuikerverlagende medicijnen, en moest éigenlijk insuline gaan gebruiken omdat hun bloedsuikerspiegel ondanks de medicijnen niet goed genoeg was. Omdat we door deze behandeling waarschijnlijk dagelijkse insuline-injecties konden voorkomen, vond de medisch-ethische commissie de ingreep gerechtvaardigd. Voor deze patiënten was het eigenlijk een laatste kans. Uiteindelijk had negentig procent na een jaar nog geen insuline nodig.”

Leefstijl
Wim Tilburgs, oprichter van Je leefstijl als medicijn is niet blij met de ontwikkeling. “Leefstijl is de goedkoopste, meest effectieve en duurzame oplossing voor mensen met diabetes.” Tilburgs refereert ook aan de diabetespatiënten die na een maagomleiding gewoon weer diabetes kregen, maar dan na ongeveer 2 jaar. “Het onderzoek moet minstens 3 jaar lopen voor er echt conclusies kunnen worden getrokken,” aldus Tilburgs.

Inmiddels omarmt minister Bruins van VWS leefstijlgeneeskunde 'als een blijvertje' dat zowel preventief als curatief een inderdaad goedkoop en niet-medicaliserend behandelingsperspectief biedt. Volgens Van Baar zouden leefstijlveranderingen ook bij deze patiënten mogelijk kunnen werken. “Maar we weten dat dit lastig is voor heel veel mensen met diabetes type 2. De mensen die wij behandelen, gebruikten echt al veel medicijnen. Ik weet niet of er zo’n effect zou zijn geweest met leefstijlaanpassingen. Voor mensen waarbij dit niet het geval is, zou ik eerst beginnen met een goed dieet, medicijnen, of wat meer bewegen.”

Toekomst
Van Baar: “Dit is echt een eerste onderzoek. De patiënten die nu zijn getest worden hierna nog 1 of 2 jaar gevolgd om te kijken wat de effecten zijn op lange termijn. Om de effectiviteit te waarborgen komt er nog een onderzoek onder 100 patiënten waarbij de behandeling wordt vergeleken met een placeboprocedure. Ook zal de behandelmethode worden getest bij patiënten die al insuline gebruiken. We willen bij hen proberen om het insulinegebruik te stoppen, in combinatie met het natuurlijke darmhormoon GLP-1. Dat hormoon zorgt voor het aanmaken en weer gevoeliger maken van insuline.”

Het is heel lastig om te zeggen wanneer de behandelmethode ‘op de markt komt’. Mits de resultaten goed zijn, zal dit over ongeveer 5 of 8 jaar zijn, zegt Van Baar.
Dit artikel afdrukken