Afgelopen week verdedigde voedingswetenschapper Floor Scheffers haar proefschrift over vruchtensap aan de Universiteit van Utrecht. Daarin toont ze iets aan dat indruist tegen de - in het bijzonder Nederlandse - overtuiging dat vruchtensap even af te raden valt als frisdrank. Volgens die klassieke gedachte zijn frisdrank en vruchtensap even dikmakend; beide dranken zijn even suikerrijk en tasten ook het tandglazuur in dezelfde mate aan. Scheffers toont aan dat die kijk op sap te kort door de bocht is.
Eén van de artikelen waarop Scheffers' promotie op gebaseerd is verscheen al in 2019 en haalt nu het nieuws.
Scheffers toont aan dat puur vruchtensap (dat wil zeggen sap van geperst fruit zonder toegevoegde suikers of andere additieven) minder schadelijk is voor de gezondheid dan frisdrank met toegevoegde suikers, en zelfs het risico op hart- en vaatziekten kan verminderen.
Steevast laat chemicus en oud-hoogleraar voedingsleer Martijn Katan in de media weten dat suiker domweg suiker is en dat we daarom sap in dezelfde hoek moeten zetten als frisdrank: een dikmakend drankje waar je als je er te veel van drinkt uiteindelijk metabole problemen van krijgt die kunnen leiden tot hart- en vaatziekten. Dat is de blik van een vanuit stofjes denkende chemicus waar niets tegen in te brengen viel.
Tot Scheffers' onderzoek dan, ook al toonde ook eerder onderzoek al aan dat er in de praktijk geen sterk verband te vinden is tussen de consumptie van puur fruitsap en obesitas. Zulke onderzoek kun je bijvoorbeeld hier en hier vinden.
1 glas per dag
Scheffers werkte samen met het RIVM en baseerde zich op twee grote onderzoeken die het consumptiegedrag van 40.000 volwassenen en 4.000 kinderen in Nederland gedurende 25 jaar volgden. Ze vergeleek regelmatige vruchtensapdrinkers met consumenten die weinig of geen vruchtensap consumeerden. Op basis van haar data concludeert Scheffers dat wie dagelijks 1 glas vruchtensap consumeert (maximaal 7 per week) 12 tot 15% minder risico loopt op hart- en vaatziekten en geen verhoogd risico op diabetes type 2 of astma heeft.
De bevindingen van Scheffers wijken sterk af van het advies van het Voedingscentrum. Dat beveelt aan om zo min mogelijk vruchtensap te drinken vanwege de risico's op overgewicht en diabetes type 2. Het Voedingscentrum raadt bovendien af vruchtensap als vervanging voor fruit te gebruiken, vanwege vergelijkbare suikerniveaus als frisdrank en minder voedingsstoffen en vezels dan fruit. Scheffers vindt juist dat vruchtensap als een aparte categorie beschouwd moet worden vanwege de positieve effecten op de gezondheid die in haar onderzoek naar voren kwamen.
Het onderzoek is opgezet omdat internationaal heel verschillend wordt gedacht over de gezondheidseffecten van puur vruchtensap. In de VS en het VK wordt bijvoorbeeld aangeraden een deel van de dagelijkse fruitinname te vervangen door vruchtensap. Andere landen adviseren een voorkeur voor fruit boven sap. Nederland neemt een unieke positie in door het drinken van vruchtensap sterk af te raden.
Scheffers signaleert dat de strikte Nederlandse richtlijnen voortkomen uit beperkt beschikbaar onderzoek. Tot nu toe werd vruchtensap, vanwege het hoge suikergehalte en het gebrek aan verdere gegevens, in dezelfde categorie als frisdrank geplaatst.
Het onderzoek laat zien dat wat chemisch logisch lijkt en voor wetenschap doorgaat, toch niet kan kloppen. Een glaasje sinaasappelsap 's ochtend mag weer. Een sinaasappel of ander fruit natuurlijk ook. En Martijn Katan moet voortaan op radio en TV uitleggen waarom zijn chemische basisfeiten toch niet helemaal sporen met het onderzoek van Scheffers. Hij hoeft zich overigens niet te schamen voor zijn mening: wie dagelijks 2 kilo druiven eet, wordt moddervet. Dat geldt nog meer voor wie dagelijks twee liter druivensap drinkt. Maar 1 glaasje blijkt geen probleem en zelfs een beetje gezonder dan geen. Katan kan gewoon vertellen dat te veel sap net zo slecht is als een pak suiker naar binnen werken.
De dosis maakt het gif, dat bij een lage dosering zelfs gezond kan zijn. Dat lijkt Scheffers aangetoond te hebben. Media zullen er voortaan rekening mee moeten houden.
Dit artikel afdrukken
Nederland is uniek. Onze gezondheidsautoriteiten raden het drinken van vruchtensap sterk afStofjesdenken
Scheffers toont aan dat puur vruchtensap (dat wil zeggen sap van geperst fruit zonder toegevoegde suikers of andere additieven) minder schadelijk is voor de gezondheid dan frisdrank met toegevoegde suikers, en zelfs het risico op hart- en vaatziekten kan verminderen.
Steevast laat chemicus en oud-hoogleraar voedingsleer Martijn Katan in de media weten dat suiker domweg suiker is en dat we daarom sap in dezelfde hoek moeten zetten als frisdrank: een dikmakend drankje waar je als je er te veel van drinkt uiteindelijk metabole problemen van krijgt die kunnen leiden tot hart- en vaatziekten. Dat is de blik van een vanuit stofjes denkende chemicus waar niets tegen in te brengen viel.
Tot Scheffers' onderzoek dan, ook al toonde ook eerder onderzoek al aan dat er in de praktijk geen sterk verband te vinden is tussen de consumptie van puur fruitsap en obesitas. Zulke onderzoek kun je bijvoorbeeld hier en hier vinden.
1 glas per dag
Scheffers werkte samen met het RIVM en baseerde zich op twee grote onderzoeken die het consumptiegedrag van 40.000 volwassenen en 4.000 kinderen in Nederland gedurende 25 jaar volgden. Ze vergeleek regelmatige vruchtensapdrinkers met consumenten die weinig of geen vruchtensap consumeerden. Op basis van haar data concludeert Scheffers dat wie dagelijks 1 glas vruchtensap consumeert (maximaal 7 per week) 12 tot 15% minder risico loopt op hart- en vaatziekten en geen verhoogd risico op diabetes type 2 of astma heeft.
De bevindingen van Scheffers wijken sterk af van het advies van het Voedingscentrum. Dat beveelt aan om zo min mogelijk vruchtensap te drinken vanwege de risico's op overgewicht en diabetes type 2. Het Voedingscentrum raadt bovendien af vruchtensap als vervanging voor fruit te gebruiken, vanwege vergelijkbare suikerniveaus als frisdrank en minder voedingsstoffen en vezels dan fruit. Scheffers vindt juist dat vruchtensap als een aparte categorie beschouwd moet worden vanwege de positieve effecten op de gezondheid die in haar onderzoek naar voren kwamen.
Het onderzoek is opgezet omdat internationaal heel verschillend wordt gedacht over de gezondheidseffecten van puur vruchtensap. In de VS en het VK wordt bijvoorbeeld aangeraden een deel van de dagelijkse fruitinname te vervangen door vruchtensap. Andere landen adviseren een voorkeur voor fruit boven sap. Nederland neemt een unieke positie in door het drinken van vruchtensap sterk af te raden.
De dosis maakt het gif, dat bij een lage dosering zelfs gezond kan zijn. Dat lijkt Scheffers aangetoond te hebbenStricte richtlijnen, beperkt bewijs
Scheffers signaleert dat de strikte Nederlandse richtlijnen voortkomen uit beperkt beschikbaar onderzoek. Tot nu toe werd vruchtensap, vanwege het hoge suikergehalte en het gebrek aan verdere gegevens, in dezelfde categorie als frisdrank geplaatst.
Het onderzoek laat zien dat wat chemisch logisch lijkt en voor wetenschap doorgaat, toch niet kan kloppen. Een glaasje sinaasappelsap 's ochtend mag weer. Een sinaasappel of ander fruit natuurlijk ook. En Martijn Katan moet voortaan op radio en TV uitleggen waarom zijn chemische basisfeiten toch niet helemaal sporen met het onderzoek van Scheffers. Hij hoeft zich overigens niet te schamen voor zijn mening: wie dagelijks 2 kilo druiven eet, wordt moddervet. Dat geldt nog meer voor wie dagelijks twee liter druivensap drinkt. Maar 1 glaasje blijkt geen probleem en zelfs een beetje gezonder dan geen. Katan kan gewoon vertellen dat te veel sap net zo slecht is als een pak suiker naar binnen werken.
De dosis maakt het gif, dat bij een lage dosering zelfs gezond kan zijn. Dat lijkt Scheffers aangetoond te hebben. Media zullen er voortaan rekening mee moeten houden.
RTL vroeg de Nederlandse Gezondheidsraad om een oordeel over Scheffers' onderzoek. De wetenschappelijke autoriteit noemt het 'waardevol' en vindt dat "de bevindingen relevant kunnen zijn voor de richtlijn over suikerhoudende dranken en de toepasbaarheid van die richtlijn op fruitsap". Tevens houdt de raad een slag om de arm omdat de resultaten "in het licht van de totale stand van de wetenschap over de gezondheidseffecten van fruitsap en suikerhoudende dranken" moeten worden beoordeeld. "Dat doen we met een multidisciplinaire commissie van deskundigen." De Gezondheidsraad kan daarom "nu geen oordeel geven over dit onderzoek".
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 4 juni krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 4 juni krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
Denkt de 'wetenschap' serieus dat je moddervet of dik wordt van druiven en bv. honing? Eet 2 kg druiven per dag en je valt af...! Suikers maken niet dik; de combinatie vet/eiwitten(/suikers) maakt uiteindelijk dik, zodra de lever 'verstopt' (sluggish) raakt (bron: Medical Medium).
(Overigens hebben natuurlijke suikers verreweg de voorkeur boven de geraffineerde (vaak ook GMO) variant.)
Dat gaat nu in tegen de heersende suikerangst. Maar wacht maar, over een aantal jaar of decennia is de suikerangst voorbij en gaan we de echte schuldige aanwijzen: vet.
Ikzelf eet heel veel fruit (en groenten en veel aardappelen en beetje vlees) en relatief heel weinig vet en ben bepaald niet moddervet.
(Zonder koffie en/of andere drugs)
Sinds ik gestopt ben met het KETOlight achtige dieet wat zowat iedereen tegenwoordig volgt, is mijn gewicht top en stabiel!
Jan Willem, je suggereert dat je weleens een proef hebt gedaan met 2 kilo druiven per dag met afvallen als resultaat.
Ik ben bereid alle data te geloven, want alle rest is theorie. Daarom de vraag: heb je het echt een maand gedaan?
Wat het bovenstaande zegt, is dat je er beter kunt uitgaan hoe producten zich bij een hoeveelheid en in een context gedragen. Uitspraken over de stofjes zijn minder zinvol.
Dick, verrassend om te zien dat jij nu ook John Ioannidis gecanceld hebt en je geloof in de epidemiologie ('echte wetenschap') hebt hernieuwd.
Ik heb zojuist de full text van Scheffers' dissertatie aangevraagd, ik ga ervan uit dat jij die wel gelezen hebt. Als ik die binnen heb zal ik graag inhoudelijk reageren op je stuk, waarin ik nu al een paar nuances mis.
In de tussentijd raad ik iedereen die zich over deze materie een mening wil vormen het achtergronddocument van de Gezondheidsraad bij het advies over groente en fruit aan. Dat is de basis van het advies van het Voedingscentrum.
In de abstract van Scheffer lees ik (laatste zin): "Moderate consumption of pure fruit juice can be a part of a healthy diet." Dat zegt het Voedingscentrum ook. Het bewijs om iets anders te adviseren ontbreekt, zegt ook Scheffers.
Ik wacht de full text af. Dan haal ik ook het proefschtift van Buziau erbij, over de fructose-epidemie, waar Foodlog laatst over berichtte, want dat is mi echt nieuws over suikerhoudende dranken.
Huib, de woorden 'echte wetenschap' op de EEN slaan op het nogal duidelijk afraden van vruchtensap in Nederland. Daar is geen bewijs voor. Het is een soort voorzorg.
Wetenschap is en blijft twijfel. Inderdaad, het Maastrichtse onderzoek dat je noemt, wijst weer radicaal de andere kant op op basis van fysiologisch onderzoek.
Martijn Katan is altijd rabiaat chemisch en heeft de fysiologie niet nodig. De epidimiologische 'feiten' van Scheffers hebben weer hun eigen zwaktes: het zijn zelfgerapporteerde lijstjes.
NB: ik blijf fan van Ioannidis en heb die zeker niet gecanceld. Hij werd gecanceld door de Covid-overheid, maar niet door mij.
Wat suikers betreft.
Of er verschillen zijn tussen vers fruit, het sap zonder de omhullende vezels of het pure sap gemaakt van concentraat + water, even buiten beschouwing gelaten.
Niet de suikers maar de hoeveelheid suikers waarbij één sinaasappel in het niet valt bij een pak sap.
Er gaan 1 à 2 kg sinaasappels in een pak sap dat door velen als water even naar binnen wordt gewerkt want het is 'gezonder dan frisdrank', was voorheen de boodschap. Maar wel 85g suiker, de totale hoeveelheid van een koolhydraat beperkt dieet. Dus strikt genomen die dag geen brood, melk of aardappel, alleen nog koffie, thee of water als je (pre)diabetes2 of te dik bent.