Er zijn van die dingen waar we al jaren over jammeren maar waar we niets aan doen. Mensen uit de praktijk hebben vaak de beste ideeën om er wél wat aan te doen.
Gisteren werd bekend dat er Amsterdamse wijken te vinden zijn waar 50% van de jeugd te dik is. De wethouder reageert geschrokken. Maar zo reageren politiek en rapportenmakers al jaren. Ondervoeding is een ander onderwerp. Mensen worden te dik, maar krijgen niet de goede voedingsstoffen binnen. Af en toe luidt iemand de noodklok en dan … ja wat dan?
In de nieuwe serie ‘hoe zou jij het doen?’ vraag ik mensen in de praktijk hoe zij onderwerpen die maar hangen en wurgen zouden aanpakken. De eersteling in deze serie kwam spontaan op in een gesprek met Richard Verheesen, reumatoloog en in voeding geïnteresseerd medicus uit het Máxima Medisch Centrum in Eindhoven.
“Neem – puur ter illustratie – de conclusies uit dit RIVM onderzoek uit 2010. De leidende instanties concretiseren de adviezen die erin verborgen zitten niet.
Het rapport toont aan dat de jodiuminname in zeer kwetsbare groepen (foetus, zuigeling, zwangere en lacterende vrouw) beduidend lager is dan de aanbevolen hoeveelheid. In 2006 liet een soortgelijk onderzoek precies dezelfde conclusie zien.
En wat was de concrete actie? Een advies om te monitoren.
Maar wat hebben we met dit onderzoek en het vorige dan in hemelsnaam gedaan?
Als ik op deze manier als arts met resultaten uit onderzoek omga (18 doden bij pilgebruik Diane 35) en alleen ga monitoren is heel het land in rep en roer. In het geval van voeding vinden we dat geen probleem. Maar ook het monitoren zelf wordt niet geconcretiseerd. Er worden geen tijdslijn en geen follow-up bepaald en er wordt geen dossierhouder aangewezen.
Als je niet begint met het concretiseren van onderzoeksresultaten, dan blijft onderzoek een lege huls. Zo ontstaat een cultuur van rapporten om de rapporten en om CV's en posities te verantwoorden. Helaas zijn er nogal wat onderzoeken zoals dit te vinden.
Als ik het mocht zeggen, zou ik beginnen met het benoemen van eindverantwoordelijke dossierhouders, die dossiers up-to-date houden. Ik zou een cultuur creëren waarin het publiceren van rapporten niet langer vrijblijvend is, door kaders van verplichtingen en verantwoordelijkheden te definiëren voor de onderzoekers en opdrachtgevers. In het geval van jodium – en zo zijn er vele – is niemand eindverantwoordelijk. Geregeld winden velen zich op, maar niemand maakt het zijn probleem. Het ministerie hoor je niet, de Gezondheidsraad zie je nergens en het RIVM werkt alleen in opdracht van. De burger en in dit geval het (on)geboren kind hebben het nakijken.
Het gaat mij niet zozeer om jodium (ook al is daarmee mijn passie voor preventie begonnen), maar vooral om het structurele onderliggende probleem van rapporten en onderzoeken. De vertaalslag naar het hier en nu ontbreekt telkens weer. Nog boeiender is het om na te denken over het waarom daarvan.”
Fotocredits: 'Goed voorbereid zijn voor een missie', uitsnede, Gerard Stolk
Dit artikel afdrukken
In de nieuwe serie ‘hoe zou jij het doen?’ vraag ik mensen in de praktijk hoe zij onderwerpen die maar hangen en wurgen zouden aanpakken. De eersteling in deze serie kwam spontaan op in een gesprek met Richard Verheesen, reumatoloog en in voeding geïnteresseerd medicus uit het Máxima Medisch Centrum in Eindhoven.
“Neem – puur ter illustratie – de conclusies uit dit RIVM onderzoek uit 2010. De leidende instanties concretiseren de adviezen die erin verborgen zitten niet.
Het rapport toont aan dat de jodiuminname in zeer kwetsbare groepen (foetus, zuigeling, zwangere en lacterende vrouw) beduidend lager is dan de aanbevolen hoeveelheid. In 2006 liet een soortgelijk onderzoek precies dezelfde conclusie zien.
En wat was de concrete actie? Een advies om te monitoren.
Maar wat hebben we met dit onderzoek en het vorige dan in hemelsnaam gedaan?
Als ik op deze manier als arts met resultaten uit onderzoek omga (18 doden bij pilgebruik Diane 35) en alleen ga monitoren is heel het land in rep en roer. In het geval van voeding vinden we dat geen probleem. Maar ook het monitoren zelf wordt niet geconcretiseerd. Er worden geen tijdslijn en geen follow-up bepaald en er wordt geen dossierhouder aangewezen.
Als je niet begint met het concretiseren van onderzoeksresultaten, dan blijft onderzoek een lege huls. Zo ontstaat een cultuur van rapporten om de rapporten en om CV's en posities te verantwoorden. Helaas zijn er nogal wat onderzoeken zoals dit te vinden.
Als ik het mocht zeggen, zou ik beginnen met het benoemen van eindverantwoordelijke dossierhouders, die dossiers up-to-date houden. Ik zou een cultuur creëren waarin het publiceren van rapporten niet langer vrijblijvend is, door kaders van verplichtingen en verantwoordelijkheden te definiëren voor de onderzoekers en opdrachtgevers. In het geval van jodium – en zo zijn er vele – is niemand eindverantwoordelijk. Geregeld winden velen zich op, maar niemand maakt het zijn probleem. Het ministerie hoor je niet, de Gezondheidsraad zie je nergens en het RIVM werkt alleen in opdracht van. De burger en in dit geval het (on)geboren kind hebben het nakijken.
Het gaat mij niet zozeer om jodium (ook al is daarmee mijn passie voor preventie begonnen), maar vooral om het structurele onderliggende probleem van rapporten en onderzoeken. De vertaalslag naar het hier en nu ontbreekt telkens weer. Nog boeiender is het om na te denken over het waarom daarvan.”
Fotocredits: 'Goed voorbereid zijn voor een missie', uitsnede, Gerard Stolk
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 4 juni krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 4 juni krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
Goed stuk, goed initiatief! Ben nu al benieuwd naar de rest van de reeks.
Het waarom daarvan? Een terug tredende overheid en de onwil om weer te regisseren. Het vrije recht van het individu om te kiezen ipv de overheid die vóór je kiest. Dat begon met afschaffen van de stemplicht. Wet persoonsbescherming of nog concreter de discussies rondom het donor register zijn recente voorbeelden. Het algemeen belang ondergeschikt aan het recht van het individu.
Terug naar de goede oude tijd? Met een overheid die regie voert ipv alles over te laten aan het individu? Chloor in ons dagelijks brood en fluoride in het drinkwater! Vettax van stal halen!
Volgens mij krijgen we dan revolutie.
Ik denk niet dat de vrijheid van individuele keuze hier het probleem is, onwil misschien?. Het gaat immers over zaken die nu ook al geregeld zijn via overheid. Als blijkt dat die bestaande regulering onvoldoende is dan moet dat natuurlijk wel aangepast worden. Zolang we echter vooral rapporteren dat het niet deugt en er vervolgens niets mee doen moeten we ons afvragen wat we in feite aan het doen zijn.
Een ander punt zijn onderzoeken die worden gedaan, waarin duidelijke resultaten naar voren komen en waar we vervolgens ook niets mee doen. En vaak doorgaan naar het volgende onderzoek.
Neem bijvoorbeeld het onderzoek van Wilma Waterlander waaruit blijkt dat substantieel goedkoper maken van voeding het voedingspatroon positief verandert. Of neem de voedselconsumptie peiling van de overheid, waaruit blijkt dat 8 jaar geleden slecht maximaal 5% van de bevolking de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid groente en fruit binnenkrijgt. Het advies is vervolgens in te zetten op voorlichting. 8 Jaar later blijkt uit een nieuwe voedselconsumptiepeiling dat het percentage ongewijzigd is gebleven. Het advies is wederom voorlichting terwijl juist is aangetoond dat dat dus niet heeft gewerkt. Neem de ondergrens voor vitamine D van 50 nmol/l ongeacht leeftijd en geslacht die wereldwijd door alle wetenschappelijke instellingen wordt onderschreven. Dan is het bijzonder dat we, wetende dat ongeveer 50% van de Nederlandse bevolking daaronder zit, willens en wetens een dergelijk grootschalig tekort laten bestaan. Zomaar nog drie voorbeelden, waarbij onderzoek niet leidend is in het streven naar verbetering en visie ontbreekt. Zelfs in de vorm van pilots zijn we niet bereid over te gaan tot actie obv gefundeerde onderzoeken, vaak nota bene door de leidende instanties zelf uitgevoerd.
Hoe logisch is het om onderzoek te doen als er geen bereidheid is om de conclusies ook handen en voeten te geven en er geen bereidheid lijkt te zijn tot herbezinning of bijstellen van een ingeslagen route?
Natuurlijk kunnen we de keuzevrijheid van het individu bij elke verandering volledig leidend laten zijn, maar dan moeten we ons afvragen of het überhaupt zinvol is om nog onderzoek te doen. Waarschijnlijk dan alleen nog om de burger te informeren. Maar zelfs dan is er nog de verplichting om het individu wel echt te informeren en voor te lichten over de uitkomsten van onderzoek en mogelijke gevolgen. Ook dat gebeurt niet. Een rapport of onderzoek zonder concretisering en zonder vervolg met kop en staart is zinloos en dat geld kunnen we ons beter besparen.
Zo is de zwangere of zogende vrouw in Nederland is niet op de hoogte dat zij onvoldoende jodium binnenkrijgt en dat daardoor de ontwikkeling van haar kind niet optimaal verloopt. Een vrije keuze wordt haar daarmee ontnomen. Terwijl het RIVM wel concludeert dat de jodiuminname van deze vrouwen beduidend lager ligt dan de aanbevolen hoeveelheid (net als in 2006). Zie hun eigen conclusie uit het laatste onderzoek:
"Jodium speelt een essentiële rol in de ontwikkeling van foetussen en zuigelingen
(23). Een ernstig jodiumtekort tijdens de zwangerschap kan leiden tot
ontwikkelingsstoornissen bij het kind. Ook een mild tot matig jodiumtekort
hangt samen met ontwikkelingsstoornissen bij het kind (23). De aanbevolen
hoeveelheid ligt voor zwangere vrouwen op 220 microgram per dag en voor
lacterende vrouwen op 290 microgram per dag (15). In de huidige studie ligt de
jodiuminname over 24 uur bij vrouwen in de vruchtbare leeftijd beduidend lager.
Gezien de essentiële rol van jodium tijdens de ontwikkeling van de foetus en
zuigeling is het van belang de jodiumvoorziening van zwangere en lacterende
vrouwen goed te monitoren."
"Neem bijvoorbeeld het onderzoek van Wilma Waterlander waaruit blijkt dat substantieel goedkoper maken van voeding het voedingspatroon positief verandert." Ik weet niet precies wat ik hier mee moet. Naar mijn idee is het andersom en is het voer al jaren substantieel te goedkoop. Sedert de aanvang van die goedkoopte is het prijsgat opgevuld door de klant het systeem van steeds minder voor steeds meer geld onder te jubelen. De de Heij's c.s (niks tegen de Heij c.s.) hebben de zaak zo industrieel versneden en het aanbod zo verveelvoudigt dat een volstrekt "foute" voeding voor ieder tot de mogelijkheid behoort.
Even over jodium, zag je vroeger in elke huishouding nog de jozo pot, nu is die haast overal helemaal verdwenen. Onderwijl zijn zoutpercentages vaak gemaximeerd, wat tevens betekent dat dat er ook in zit. Zout houdt water vast en water is haast gratis.
Kortom ik kan zo'n opmerking nog goedkoper en dan beter niet erg vatten.
Kunt u mij aan dat onderzoekje helpen, ik zou graag de nuance willen zoeken.
Het onderzoek is al eerder in foodlog besproken (http://www.foodlog.nl/artikel/25-prijsdaling-agf-doet-consumptie-stijgen1/). De reductie van jodiumhoudend zout en verlaging van jodium per kg zout wordt door het RIVM logischerwijs ook onderkent als een waarschijnlijke verklaring voor de stelselmatige afname van onze jodiuminname.
Maar in feite gaat het daar hier niet om, het zijn slechts voorbeelden van onafgemaakt werk. Waar het om gaat is dat we onderzoeken, rapporten etc geen vervolg geven. Het heeft er erg veel van weg dat we heel veel rapporteren en onderzoeken, maar vervolgens niet de verantwoordelijkheid (willen/kunnen?) nemen en/of voelen om daar ook echt iets mee te doen. Zelfs niet in een pilot vorm. Voordat we überhaupt een visie en structuur hebben neergezet komt het volgende rapport alweer.
Een rapport of een onderzoek en het daarmee samenhangende resultaat is niet het eindstation, maar is slechts het begin. Voor de onderzoeker of instantie lijkt het steeds meer het eindstation te zijn, product afgeleverd op naar het volgende vinkje op de todo list. Dus als we telkens zien dat het geen vervolg krijgt, waarom dan die onderzoeken en rapporten financieren?