Het mediterrane dieet - veel fruit, groente, noten, vis, wijn en olijfolie - staat al een aantal jaren te boek als 'gezond'. Voor je hart klopt dat misschien ook wel, maar voor je hersenen blijkt het niet uit te maken. Dat wijst nieuw onderzoek uit.
Het onderzoek werd door onderzoekers aan het Institut National de la Santé et de la Recherche Médicale (INSERM) en de Universiteit van Montpellier uitgevoerd onder ruim 3000 proefpersonen. Deze mensen hadden aan het begin van de studie, midden jaren 90, gedurende een jaar zes maal precies gerapporteerd wat ze aten in een periode van 24 uur. Ze waren op dat moment tenminste 45 jaar oud. Ruim twintig jaar later kregen ze een aantal testen voorgeschoteld om te meten hoe hun geheugen en andere geestelijke vermogens functioneerden. De onderliggende hypothese was dat de 'goede vetten' in het mediterrane dieet een beschermend effect op onze cognitieve functies zouden hebben.
De proefpersonen werden daarna ingedeeld in drie groepen op basis van hun eetgewoonten: mensen die dicht tegen het ideale mediterrane dieet aanzitten, mensen die het zo'n beetje doen, en mensen die zich er helemaal niet aan houden. Vergelijking van de mentale scores liet vervolgens zien dat er geen enkel aantoonbaar verschil was tussen de verschillende groepen.
Eerder Amerikaans onderzoek leek er op te wijzen dat dat wel het geval was. Andrew Seaman noemt in een artikel voor Reuters twee studies die erop wijzen dat er minder geestelijke aftakeling optreedt bij oudere mensen die mediterraan eten, en dat er onder inwoners van Manhattan die zich aan een mediterraan dieet houden tot wel 40 procent minder risico op Alzheimer is.
Zo niet dus dit nieuwe onderzoek: er is geen relatie aantoonbaar tussen geestelijke vermogens en een mediterraan dieet. Jammer. Gelukkig is een mediterraan dieet nog wel beter voor je hart. Als het echter aan de Nederlandse voedingswetenschapperonderzoeker Martijn Katan ligt, is echter ook dat niet waar.
Fotocredits: Hellas Holiday
Dit artikel afdrukken
De proefpersonen werden daarna ingedeeld in drie groepen op basis van hun eetgewoonten: mensen die dicht tegen het ideale mediterrane dieet aanzitten, mensen die het zo'n beetje doen, en mensen die zich er helemaal niet aan houden. Vergelijking van de mentale scores liet vervolgens zien dat er geen enkel aantoonbaar verschil was tussen de verschillende groepen.
Eerder Amerikaans onderzoek leek er op te wijzen dat dat wel het geval was. Andrew Seaman noemt in een artikel voor Reuters twee studies die erop wijzen dat er minder geestelijke aftakeling optreedt bij oudere mensen die mediterraan eten, en dat er onder inwoners van Manhattan die zich aan een mediterraan dieet houden tot wel 40 procent minder risico op Alzheimer is.
Zo niet dus dit nieuwe onderzoek: er is geen relatie aantoonbaar tussen geestelijke vermogens en een mediterraan dieet. Jammer. Gelukkig is een mediterraan dieet nog wel beter voor je hart. Als het echter aan de Nederlandse voedingswetenschapperonderzoeker Martijn Katan ligt, is echter ook dat niet waar.
Fotocredits: Hellas Holiday
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
Als je ziet wat Katan zoal voor elkaar heeft gekregen, verdient hij toch zeker lof. Zou hij een punt hebben betreffende het Mediterraanse dieet? Sowieso is het lastig om een definitie vast te leggen, daar heeft hij gelijk in: een wijntje en een klots olijfolie maakt nog geen 'Mediterraans dieet'. En dit onderzoek is natuurlijk wel enigszins beperkt in zijn mogelijkheden. Dan zou je eerder twee groepen naar zo'n plek waar ze lang en gezond leven moeten verplaatsen, eentje mee laten eten met de plaatselijke bevolking en de rest hun normale hap laten eten.
Overigens, in het artikel staat dat ze 'ruim twintig jaar later' tests voorgeschoteld kregen, in de samenvatting van het onderzoek staat '13 y later'.
Voorbeelden:
Een meta onderzoek heeft zeer significante effecten gevonden op het menselijke metabolisme: Kastorini e.a. 2011. De samenvatting: "The present meta-analysis, performed in 50 studies, with an overall incorporated population of approximately one-half million subjects, revealed the beneficial effect of the MD, with regard to not only the MS but also its individual components, namely waist circumference, HDL cholesterol levels, triglyceride levels, blood pressure levels, and glucose metabolism".
Een krachtig levensverlengende werking bij bejaarden werd vastgesteld door Tognon e.a. 2011.
Onderstaande betrof het commentaar van Katan.
Wat betreft het effect op de hersenen: dit onderzoek is beperkt, dus is de conclusie 'Jammer... nog wel goed voor je hart..' veel te voorbarig.
De sterkste - en vaker aangetoonde - werking op cognitieve prestaties gaat uit van bepaalde flavonolen (athocyanen) uit paars-blauwe vruchten en groenten.
Blauwe en rode bessen, pruimen, aubergines, vijgen, rode kool, paarse druiven, bevatten veel van deze belangrijke stoffen - die ook krachtig ontstekingsremmend werken en voor veel meer zaken goed zijn. Gedroogde varianten zijn nog gezonder. De consumptie van deze hersenboosters lijkt belangrijker dan die van olijfolie en vis.
Wat is 'dicht tegen het mediterrane dieet aan', als er niet iedere dag verse of gedroogde pruimen en vijgen met noten worden gegeten, en 2 maal per week aubergine? Hoe zit het met walnoten en groene thee gebruik? En natuurlijk gefermenteerde zwarte olijven (niet die met zoutzuur zwart gemaakte) ?
Zo specifiek moet een onderzoek denk ik zijn...
Ook de bevindingen van Pedret e.a. 2012 luiden anders.
ps: naast het hoge anthocyanen gehalte van bepaalde verse fruit en groente lijkt het hoge fenolzuren gehalte van gedroogd fruit van veel belang voor de hersenen.
Dubieus blijft voor mij toch steeds de definitie van 'Mediteraan' dieet. Gelukkig werd het helder omschreven in het meta-onderzoek van Kastorini waar Frank naar verwijst in #2.
Daar staat:
The MD was first presented by Ancel Keys in the 1960s, and it is characterized by high consumption of monounsaturated fatty acids, primarily from olives and olive oil, and encourages daily consumption of fruits, vegetables, whole grain cereals, and low-fat dairy products; weekly consumption of fish, poultry, tree nuts, and legumes; a relatively low consumption of red meat, approximately twice/month; as well as a moderate daily consumption of alcohol, normally with meals.
Eigenlijk dus veel en gevarieerd. Het is een beschrijving uit de jaren 60 en ik vraag me af hoeveel er sinds die tijd is veranderd en of enig onderzoek nu nog van betekenis is.
Redelijk veel ben ik in Spanje geweest en heb daar ook ruimschoots opgelet wat de 'doorsnee Spanjaard' op het menu heeft staan. Daarbij constateer ik tegenstrijdigheden met bovenstaande definitie. Onder andere staat er: beperkte consumptie van alcohol. Nou, nou, dan telt de halve fles wijn 's middags zeker niet mee, en een digestief na het eten, denk ik iets vaker dan in NL? Pas de laatste jaren neemt Spaanse wijnconsumtie af (en vervangen door bier). Low consumption of Red Meat? Pardon? En wie eet dan die bergen gedroogde hammen die in ieder cafe aan het plafond hangen. Per hoofd is de consumptie van varkensvlees in Spanje ongeveer het hoogst in de EU. In Italie is rund en varkensvlees samen ongeveer net zoveel als in NL (gegevens PVE).
In de definitie van de onderzoekers mis ik trouwens nog een vermelding over zoutgebruik. Volgens mij torenhoog, als ik afga op de dikke korrels die op de gegrilde vis worden gestrooid, en zout in de salades, en ruim zout in de pasta's etc.
Ook op spaarzaam gebruik van suiker heb ik de mediterane bevolking zelden kunnen betrappen. En wat doen die allerheerlijkste volvette kazen eigenlijk in iedere dorpswinkel en supoermarkt.
Kortom, echt geweldig, zo'n Mediterane maaltijd. Maar voor enige richting inzake gezondheid kan ík er geen chocola van maken. Wat me wel opviel in de mediterane landen is dat men veel meer buiten leeft, en daardoor veel meer beweging krijgt.
Ben benieuwd of mijn waarnemingen vertroebeld zijn, of hebben meer lezers dergelijke ervaringen.