Afgelopen weekend was Tim Lang, de bekende Britse duurzaamheidsdenker, in Amsterdam. Hij sprak tijdens het FoodFilmFestival en deed een opmerkelijke uitspraak: menselijk welbevinden mag niet ondergeschikt worden gemaakt aan duurzaamheid.
Met zijn zachte stem en nadrukkelijke verteltrant gaf Lang zijn visie op een duurzaam voedselsysteem. Hij maakte duidelijk dat duurzaamheid niet om technische Life Cycle Analyses gaat, maar om wat wij mensen rechtvaardig vinden.
De lezing van Lang duurt drie kwartier en is de moeite van het beluisteren waard. Hij schetste een 'voedselsysteem' dat hij 'a mess' noemt en waarin de grootste bedrijven meer doen aan duurzaamheid dan regeringen. Niettemin is het zinloze duurzaamheid, want een bedrijf als PepsiCo zou er het best aan doen, zegt Lang, om zichzelf op te heffen.
Op Foodlog is duurzaamheid al vaker beschreven als een verdelingsvraagstuk binnen wat mensen willen. Lang blijkt het er roerend mee eens en maakt een eind aan de technische benadering van duurzaamheid. Zo stelt hij ronduit dat maatregelen tegen klimaatverandering nooit ondergeschikt mogen worden gemaakt aan een rechtvaardige mensengemeenschap en wat die wil. Hij windt zich op over mensen die de stijgende vleesconsumptie in de BRIC-landen, Brazilie, Rusland, India en China met hun razend snel groeiende economieën, het liefst zouden willen beteugelen zonder over hun eigen consumptie na te denken. Iedereen heeft recht op zijn deel van de beschikbare welvaart al gaat die ten koste van technische concepten van duurzaamheid. En tegelijk moet die beschikbare welvaart zo gemaakt zijn dat hij voldoet aan ons gevoel voor rechtvaardigheid. Daarom kiest Lang tegen intensief gehouden dieren en dus minder beschikbaarheid.
Duurzaamheid blijkt voor Lang gelijk aan democratie. De macht is handen gekomen van slechts een paar bedrijven die in hun eigenbelang handelen, maar niet in dat van mensen en hun wil. Dat is wat Lang betreft het probleem van duurzaamheid: geef mensen weer directe invloed op het aanbod zelf. 'Power has left the people', zegt hij en hij lijkt te bedoelen dat daarmee ook het gezond verstand is verdwenen.
Om het heel anders te zeggen: de grote bedrijven die zelfs door groene politici worden geprezen - omdat ze nu duurzame in plaats van onduurzame Cola, chips en wasverzachter in India verkopen - verduurzamen onduurzaamheid.
Fotocredits: Daria Mnych
Dit artikel afdrukken
De lezing van Lang duurt drie kwartier en is de moeite van het beluisteren waard. Hij schetste een 'voedselsysteem' dat hij 'a mess' noemt en waarin de grootste bedrijven meer doen aan duurzaamheid dan regeringen. Niettemin is het zinloze duurzaamheid, want een bedrijf als PepsiCo zou er het best aan doen, zegt Lang, om zichzelf op te heffen.
Op Foodlog is duurzaamheid al vaker beschreven als een verdelingsvraagstuk binnen wat mensen willen. Lang blijkt het er roerend mee eens en maakt een eind aan de technische benadering van duurzaamheid. Zo stelt hij ronduit dat maatregelen tegen klimaatverandering nooit ondergeschikt mogen worden gemaakt aan een rechtvaardige mensengemeenschap en wat die wil. Hij windt zich op over mensen die de stijgende vleesconsumptie in de BRIC-landen, Brazilie, Rusland, India en China met hun razend snel groeiende economieën, het liefst zouden willen beteugelen zonder over hun eigen consumptie na te denken. Iedereen heeft recht op zijn deel van de beschikbare welvaart al gaat die ten koste van technische concepten van duurzaamheid. En tegelijk moet die beschikbare welvaart zo gemaakt zijn dat hij voldoet aan ons gevoel voor rechtvaardigheid. Daarom kiest Lang tegen intensief gehouden dieren en dus minder beschikbaarheid.
Duurzaamheid blijkt voor Lang gelijk aan democratie. De macht is handen gekomen van slechts een paar bedrijven die in hun eigenbelang handelen, maar niet in dat van mensen en hun wil. Dat is wat Lang betreft het probleem van duurzaamheid: geef mensen weer directe invloed op het aanbod zelf. 'Power has left the people', zegt hij en hij lijkt te bedoelen dat daarmee ook het gezond verstand is verdwenen.
Om het heel anders te zeggen: de grote bedrijven die zelfs door groene politici worden geprezen - omdat ze nu duurzame in plaats van onduurzame Cola, chips en wasverzachter in India verkopen - verduurzamen onduurzaamheid.
Keynote Tim Lang (Food Film Festival 2012) from Gerbrand Oudenaarden on Vimeo.
Fotocredits: Daria Mnych
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
"Niettemin is het zinloze duurzaamheid, want een bedrijf als PepsiCo zou er het best aan doen om zichzelf op te heffen" Deze uitspraak is de zinvolste die ik de laatste jaren heb gehoord.
Er is immers geen plek voor zulke bedrijven in een duurzame wereld met gezond verstand voor heilzaam en voedzaam voedsel.
Ik heb genoten van Lang's speech. En ook van zijn antwoorden op de vragen uit de zaal. Toch zit een klein probleempje in wat hij zegt. Hij commoditiseert voedsel wanneer hij het over beschikbaarheid en verdeling en beleid en democratie heeft. Het gaat hem weer over de tonnen, niet over wat toekomstig voedsel kan doen en moet doen. Ik bedoel geen sustainable intensification, maar intensificatie van nut.
"Iedereen heeft recht op zijn deel van de beschikbare welvaart al gaat die ten koste van technische concepten van duurzaamheid." Heeft hij dat echt gezegd? Dan heeft hij er niet veel van begrepen. Neem China. In de stedelijk agglomeraten van dit land bijvoorbeeld zijn 90% van alle waterbronnen al verontreinigd. In het noorden droogt het water van de Huanghe regelmatig op nog voor ze in zee stroomt. Stikstof kunstmest is het belangrijkste product om de landbouw te intensiveren, maar nu al is China de grootste gebruiker van dat spul met een gemiddeld verbruik van meer dan vier keer zoveel als in de VS, ook geen kinderachtige gebruiker. Nog meer verbruik zal niet helpen, want reeds nu al is de efficiency beneden de 50% en voor rijst nog lager en veroorzaakt de enorme uitspoeling enorme vergiftiging en eutrofiëring van de rivieren, de reservoirs en het kustwater. Moeten we het nog over de energiebehoefte hebben? Sinds 2007 is ze de grootste emitter van broeikasgassen en alleen al daarom zal ze geen poot uitsteken om dit te reduceren. Is er een uitweg naar groen, ik dacht het niet. Denk even aan het controversiële Sanxia mega project. Enz, enz, enz.
Giedo, hoezeer ik het met je eens ben dat we beter slootwater dan PepsiCo kunnen drinken, het brengt niets, de motoren van de onduurzaamheid zijn daarvoor veel te groot en het is daarom belachelijk dat vele weldenkende mensen nog deze duurzaamheids cultus zo koesteren.
Hendrik, ik vermoed dat je je feitelijk een aantal malen zult ergeren, maar luister zelf even.
Scherpe opsomming van feiten, Hendrik. Maar duurzaamheidscultus, daar voel ik me - terecht of onterecht - op aangesproken. Ik ben niet voor versimpeling of 'duurzaamheid is leuk'-achtige aanpak. Maar wat kunnen we anders? Moeten we bij de pakken gaan neerzitten? Ik ben 26, ik moet nog ff op deze planeet. Dank god dat ik niet in China woon. Hoewel, hoe ziet Europa er over 10 jaar uit? Het enige wat ik kan doen, is blijven werken aan een andere - noem het 'duurzame' - planeet. Mijn iPhone is me lief, maar ik ben het met prof. Lang eens, er zijn ergere dingen om te moeten verliezen.