La "Marche du siècle" a réuni quelque 45.000 personnes hier à Paris, selon un comptage indépendant pour un collectif de médias réalisé par le cabinet Occurrence. La manifestation dénonçait "l'inaction" contre le changement climatique #AFP pic.twitter.com/0fNsHri2Zk
— Agence France-Presse (@afpfr) March 17, 2019
Kwalijke alliantie
Eveneens in Parijs ravageerden vernielzuchtige gele hesjes en geheel zwart geklede black blocks menige luxe winkel, dure auto's, politiewagens, het bekende restaurant-voor-de-rijken Le Fouquet en krantenkiosken aan de Champs Elysées; een bank ging in vlammen op, bewoners erboven moesten worden ontzet.
"Gilets jaunes", épisode XVIII à Paris #AFP @AFPphoto pic.twitter.com/p20tufQqvX
— Agence France-Presse (@afpfr) March 16, 2019
In totaal waren de hesjes gisteren in heel Frankrijk met 32.000 man op straat te vinden. In Parijs waren ze agressief; ze vielen de politie aan. Het waren geen hesjes, maar 1.500 voornamelijk criminele raddraaiers en vandalen (naast zo’n 5.000 echte hesjes), zei eerste minister Edouard Philippe. Hij toonde zich beheerst maar 'buitengewoon boos' door het geweld. De gearresteerde daders worden berecht. Wie het zijn? Anarchistische radicalen die hun kans schoon zien om een bende te trappen. Onder hen bijvoorbeeld ook zeven Belgen; zij behoorden tot de stroom arrestanten die de politie maakte.
President Macron brak zijn ski-vakantie in de Pyreneeën af en liet gisteravond weten dat het afgelopen moet zijn met het gelazer omdat het de republiek uit elkaar laat vallen en er doden zullen vallen als het zo doorgaat. De beelden tonen stuk voor stuk geweld en beloven inderdaad weinig goeds. Eén van de getroffen krantenverkopers zei te geloven dat de vandalen geen gele hesjes zijn, maar kwaad te zijn op de hesjes die het geweld tolereren om zelf in het nieuws te blijven. Vandalen en hesjes zouden een kwalijk soort alliantie vormen die hen tot elkaar veroordeelt om te kunnen opereren.
Comme une immense majorité de Français, je ressens aujourd’hui une très grande colère. Les actes commis aujourd’hui ne sont pas le fait de manifestants mais de pilleurs, d’incendiaires et de criminels. Aucune cause ne justifie cette violence.
— Edouard Philippe (@EPhilippePM) March 16, 2019
Beaucoup de choses ont été faites depuis novembre, mais la journée d’aujourd’hui montre que sur ces sujets-là nous n’y sommes pas. Je veux qu’on prenne dans les meilleurs délais des décisions fortes pour que cela n’advienne plus.
— Emmanuel Macron (@EmmanuelMacron) March 16, 2019
Volgens de organisatoren van de klimaatmars elders in de stad vroegen niet 45.000, maar ruim 100.000 klimaatmarcheerders vredig om meer maatregelen teneinde de temperatuur op aarde binnen de perken van het voor mensen leefbare te houden.
Sur la scène de la #MarchePourClimat à #Paris, @cdion rappelle l'urgence climatique et sociale. Des milliers de personnes ont marché pour le #climat et ne comptent pas en rester là
— Alternatiba (@Alternatiba_) March 16, 2019
Partout en #France multiplions les alternatives et les résistances ! pic.twitter.com/m54GWlp1b2
107 000 aujourd'hui pour la #MarchePourClimat pic.twitter.com/PflrFK4nyl
— Jaspal (@JassieKiddo) March 16, 2019
Ook in andere steden kwamen mensenmassa's in beweging voor het klimaat. Zoals in Lyon waar volgens de organisatoren 40.000 mensen de straat op gingen.
[ COMMUNIQUE ] 40 000 ! Urgence sociale et climatique : Lyon entre en résistance ce samedi 16 mars #Lyon #MarcheDuSiecle #PrintempsClimatique #climat #MarchePourLeClimat https://t.co/OacIRKJIxA
— Alternatiba ANV Rhône (@alternatiba69) March 17, 2019
Wat betekent dat Parijse geweld naast die grote vredige groene golf van protest waar bovendien vele gele hesjes aan meededen die zeggen dat het aan elkaar knopen van de eindjes aan het aan het einde van de maand hetzelfde is als de strijd om het voortbestaan op aarde?
'Gewone' mensen zijn bang dat hun inkomen en banenkansen verder achteruit gaan en dat de lasten die maatregelen tegen klimaatverandering hen nog veel verder op achterstand zettenPolitiek faalt
In de aanloop naar de 18e gele zaterdag had onder meer gele hesjes-regisseur Eric Drouet gezegd dat de beweging de Franse regering een poepie zou laten ruiken. De regering sloot op vrijdag 15 maart het nationale Grand Débat af, het antwoord van de Franse regering op de hesjes-crisis.
De Drouet-stroming binnen het gevarieerde hesjes-mozaïek aan eisen en ambities wil meer. Wat precies is onduidelijk. Dat geldt voor alle hesjes. Toch verduidelijkte een bijeenkomst afgelopen week hun centrale gevoelens. Le Figaro bezocht een gezamenlijk gesprek van verschillende, maar gematigder proteststromingen tegen de Franse regering. Daar sprak ook een vakbondsleider.
De inzet bleek te corresponderen met de uitkomsten van het Grand Débat: 'gewone' mensen zijn bang dat hun inkomen en banenkansen verder achteruit gaan en dat de lasten die maatregelen tegen klimaatverandering hen nog veel verder op achterstand zetten. Daar moet iets aan gedaan worden door een betere fiscale lastenverdeling en het dwingt tot een nieuwe samenleving die alleen in samenwerking kan worden uitgevonden.
De bestaande politiek faalt en zou vooral eigen belangen en privileges dienen, wat een belangrijk deel van het publiek betreft.
Dat gevoel bleek alomtegenwoordig in vele klachten die dankzij het Grand Débat geuit konden worden.
Zulke maatregelen moeten ook, antwoordde president Macron recent een scholier die hem vroeg of een beter klimaat te koop is, cq. kan wachten tot onze financiële belangen er eindelijk klaar voor zijn. Maar toch, voegde Macron toe, kun je die belangen niet van de ene op andere dag totaal aan de kant schuiven.
Frankrijk kan dienen als voorbeeld voor politici die alvast willen leren hoe ze met anti-politieke gevoelens om kunnen gaanTe veel bestaande belangen
Met andere woorden: daar is politiek - het bepalen van wilsovereenstemming tussen mensen en hun belangen, door afgevaardigden daar over te laten onderhandelen - voor nodig.
De Fransen zijn het met Macron eens en vinden dat zijn Grand Débat een goede zaak was om de politiek opnieuw te voeden; maar amper meer dan de helft denkt dat hij er de sociale crisis die in Frankrijk tot uitbarsting is gekomen mee kan bezweren. Dat kan erop duiden dat de politiek een spel is dat een meerderheid van het volk niet meer accepteert omdat het weet dat het de sluitpost is.
President Macron verklaarde eerder deze week in Afrika dat de energievoorziening in de wereld heel anders georganiseerd moet worden en dat het zich ontwikkelende Afrika het dus anders moet regelen dan wij het hebben gedaan, maar weet dat hij dat als regering niet eventjes fixen kan voor zijn eigen Frankrijk. Daar moeten te veel bestaande belangen voor op de schop.
Voorzitter Laurent Berger van vakbond CFDT, zeg maar de baas van de Franse FNV, maakte precies dat duidelijk in gesprek met Le Figaro: om het toch te regelen zijn 'mensen met (nieuwe) ideeën (en een nieuwe wil) nodig'. Hij lanceerde samen met ex-minister van ecologische transitie Nicolas Hulot een toolkit voor een sociaal-ecologische transitie van de samenleving. Die zet echter wel de hele boel op zijn kop, maar dat moet je willen en - besloot Hulot vorig jaar toen hij zijn ministerschap aan de wilgen hing - dat lukt niet vanuit een regeringsfunctie waarin je de hele bestaande wereld aan je kar hebt hangen.
Precies op dat punt komen de energieën van de groene en gematigde gele beweging bij elkaar: hoe breek je door de belangen van de spelers die het politieke spel beheersen heen en kom je tot een nieuw idee van een gezamenlijk belangNieuw sociaal contract vs politieke worstmakerij
Precies op dat punt komen de energieën van de groene en gematigde gele beweging bij elkaar: hoe breek je door de belangen van de spelers die het politieke spel beheersen heen en kom je tot een nieuw idee van een gezamenlijk belang? Er is een nieuw maatschappelijk contract nodig, klinkt het in de Franse pers. De woorden verwijzen naar het contrat social van de (zoals we nu zouden zeggen) 'linkse' Verlichtingsfilosoof Jean-Jacques Rousseau.
Mijn NRC column gaat over Greta Thunberg, de inspirator van de klimaatstakingen. https://t.co/y5LeizQTin. In augustus 2018 begon ze in haar eentje. Vandaag marcheren honderdduizenden scholieren in meer dan 100 landen voor een beter klimaat. https://t.co/dDC2qNrqnu pic.twitter.com/rcOTXsylOh
— Martijn Katan (@martijnkatan) March 15, 2019
Het Zweedse schoolmeisje met het syndroom van Asperger, Greta Thunberg, wist afgelopen week in de hele wereld kinderen de straat op te krijgen. Ik sprak de afgelopen maand verschillende 'grote mensen' in verantwoordelijke posities die haar bewonderen en als een leider beschouwen. Niet voor niets is ze inmiddels genomineerd voor een Nobelprijs. Haar oplossing is niet anders dan die van de Franse volwassen mannen Berger en Hulot.
Maar dat kan binnen de bestaande orde dus niet van de ene op de andere dag. Ook dat zou, zo maakt Macron keer op keer duidelijk, tot een puinhoop leiden.
Onoplosbaar dilemma
Zie daar het sociale en inmiddels ook met het klimaat verbonden dilemma dat het Grand Débat niet kan oplossen. Hoe krijg je - in een tijd waarin de wereld geopolitiek juist uit elkaar drijft - voor elkaar wat moet gebeuren: een wereldregering of een wereld van samenwerkende regeringen en burgers aller landen die samen hetzelfde doel hebben en de lasten eerlijk verdelen? Dat het laatste moet, kan ieder kind begrijpen. Voor volwassen politici die het nog steeds niet verstaan, formuleerde Thunberg het nog even:
“Only democracy, together with science, and goodwill between nations can save us.
— Greta Thunberg (@GretaThunberg) March 17, 2019
The rest of the world must strongly support those children who are not allowed to protest.”
Interview in South China Morning Post. https://t.co/3jlwAcPyaN #FridaysForFuture #SchoolStrike4Climate pic.twitter.com/mMILfjbwBH
Voor wie ook dit nog wil horen: ook in Nederland verstaan VVD en GroenLinks haar heel duidelijk niet, zo bleek afgelopen week uit het Haagse klimaatworsttheater. Ik durf te vermoeden dat ook ons nog heel wat te wachten staat aan anti-politieke gevoelens. Frankrijk kan dienen als voorbeeld voor politici die alvast willen leren hoe daarmee om te gaan.
De Amerikaanse president Trump liet naar aanleiding van het vandalisme in Parijs van gisteren, weten dat hij compleet lak heeft aan het Klimaatakkoord van Parijs; zeker nu hij ziet wat het Parijs heeft gebracht. Zijn land doet het veel beter en gaat ecologisch op kop, pocht hij. Dat laatste heeft hij te danken aan maatregelen van zijn voorgangers; onder Trump stijgt de extra CO2
How is the Paris Environmental Accord working out for France? After 18 weeks of rioting by the Yellow Vest Protesters, I guess not so well! In the meantime, the United States has gone to the top of all lists on the Environment.
— Donald J. Trump (@realDonaldTrump) March 16, 2019
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Vandaag levert een nieuwe afkorting op: de BRAV, Brigades de répression de l'action violente ('Repressiebrigades tegen geweldadige acties') Deze veel meer 'reactieve' ordediensten opereren zoals de vandaag voor het eerst actieve nieuwe préfet Lallement uitlegt op LCI: in één woord, nadrukkelijk repressief.
Overigens: M. Lallement moet wat meer eten. Anders zullen zijn tegenstanders hem afbeelden als Magere Hein.
De militaire operatie heet Sentinelle en doet het nodige stof opwaaien: het leger is er immers niet om de orde te bewaken, zeggen critici. De staat ontkent dat het om militaire taken gaat: het zijn politie- en gendarmerietaken.
De steun voor de hesjes is na afgelopen zaterdag nog 'maar' 53%; een week eerder 8% meer. 35% wil dat het geweld stopt en is nadrukkelijk tegen.
Maar laten we wel wezen: het is natuurlijk wel degelijk een nieuwe fase en het zal het neerdrukken van een opstand zijn. En wat moet je anders: de stad laten vernielen en toekijken?
De politie zei vorige week niet veel meer te kunnen dan toezien en lichte charges uitvoeren. Anders vallen er gewonden en doden. Niettemin werd de voor Parijs verantwoordelijke politiechef ontslagen; de minister - Castaner - mocht blijven zitten. Demonstraties op gevoelige plaatsen, zijn morgen verboden.
Denkbaar is dat de grens tussen het managen en het neerdrukken van geweld nu gaat worden overschreden als de radicalen doorzetten. Ik geeft het de regering en prefecten te doen: wat nu als ze Toulouse, Montpellier, Lyon, Marseille of Bordeaux aanpakken? Of zelfs Straatsburg waar de EU huist? Of heel onverwachte plaatsen? De informele leiders van de beweging (Eric Drouet bijvoorbeeld) hebben niet op Facebook of andere open sociale media laten weten waar de hesjes zich moeten verzamelen.
Wie opstand wil, binnen een democratie met burgerrechten kan ver gaan. Vanmiddag riep de linkse politicus Jean-Luc Mélenchon (Les Insoumis) op tot 'niet schieten' richting het leger en 'wel gaan demonstreren' richting de hesjes.
Wat het wordt, gaan we morgen zien.
En voor 'acte XIX' wordt het leger ingezet, voor het eerst in 70 jaar.
#8, Wouter, dank! Het kost best wat tijd om het steeds weer een helemaal te voelen; dat kost veel kijken en goed naar de gesprekken op (online) TV luisteren - tijd die ik maar weinig heb.
Nog wat feiten over de schades (van de 18 edities gele zaterdagen) die begin deze week door Bruno Le Maire (Ec. Zaken) naar buiten werden gebracht:
- vernielingen: €200 miljoen
- 0,2 procentpunten van het BNP van 2018 en2019: ruim €4,5 miljard
- ca. €40 miljoen aan onbewerkte salarisuren
- 2,7% omzetverlies op zaterdag voor non-food winkels en 6% voor supermarkten en andere food-retail
- €2,5 miljard minder omzet in winkelcentra
- enkele individuele omzetverliezen per winkelformule: €140 miljoen voor Auchan, 45 voor Fnac Darty, 50 voor Casino, 30 à 40 voor Système U.
Ik hoop dat Rutte, Klaver en c.s. de kiezers van FvD serieus gaan nemen ("wij werken ook voor de kiezers van de FvD") en de leider van de FvD negeren. Ze doen nu vooral het omgekeerde.