Dat zegt volksgezondheidshoogleraar Jaap Seidell in een tweet vandaag. Uit afbeeldingen van het Laatste Avondmaal zou blijken dat we door de eeuwen heen steeds grotere porties zijn gaan eten.
Het onderzoek waar Seidell naar verwijst, is al uit 2010. Het analyseerde schilderijen en afbeeldingen van het Laatste Avondmaal. Die maaltijd is door de eeuwen heen een geliefd onderwerp voor kunstenaars geweest. In het boek Last Supper (2000) staan een honderdtal afbeeldingen bij elkaar.
De Amerikaanse voedingswetenschapper Brian Wansink bestudeerde 52 van deze afbeeldingen uit het afgelopen millenium. Een periode waarin de productie, beschikbaarheid, veiligheid, hoeveelheid en betaalbaarheid van eten drastisch toegenomen zijn, schrijven de auteurs in het artikel, gepubliceerd in Journal of Obesity.
De onderzoekers bestudeerden de afmetingen van het brood, de gerechten en de borden op tafel. Op de schilderijen troffen ze vis of paling (18%), lamsvlees (14%) en varkensvlees (7%) aan. Op 46% van de schilderijen was het hoofdgerecht niet herkenbaar. Vervolgens indexeerden ze de afmetingen in relatie tot de gemiddelde grootte van de hoofden op de afbeelding. Een index van 2.0 betekent dan dat het brood op de afbeelding twee keer zo breed is als het hoofd van een gemiddelde apostel.
Daarna zetten ze de afmetingen uit in een tijdsgrafiek. In deze grafiek is de stijgende maat van de relatieve grootte van de porties te zien.
Zoals verwacht nam de afmeting van het afgebeelde voedsel in de loop der tijd toe. De gerechten zijn door de eeuwen heen 69,2% groter geworden, brood 23,1% en de borden op tafel namen met 65,6% in omvang toe.
Jaap Seidell vat de boodschap in zijn tweet samen: Goede vrijdag is steeds beter geworden.
Dit artikel afdrukken
De Amerikaanse voedingswetenschapper Brian Wansink bestudeerde 52 van deze afbeeldingen uit het afgelopen millenium. Een periode waarin de productie, beschikbaarheid, veiligheid, hoeveelheid en betaalbaarheid van eten drastisch toegenomen zijn, schrijven de auteurs in het artikel, gepubliceerd in Journal of Obesity.
De onderzoekers bestudeerden de afmetingen van het brood, de gerechten en de borden op tafel. Op de schilderijen troffen ze vis of paling (18%), lamsvlees (14%) en varkensvlees (7%) aan. Op 46% van de schilderijen was het hoofdgerecht niet herkenbaar. Vervolgens indexeerden ze de afmetingen in relatie tot de gemiddelde grootte van de hoofden op de afbeelding. Een index van 2.0 betekent dan dat het brood op de afbeelding twee keer zo breed is als het hoofd van een gemiddelde apostel.
Daarna zetten ze de afmetingen uit in een tijdsgrafiek. In deze grafiek is de stijgende maat van de relatieve grootte van de porties te zien.
Zoals verwacht nam de afmeting van het afgebeelde voedsel in de loop der tijd toe. De gerechten zijn door de eeuwen heen 69,2% groter geworden, brood 23,1% en de borden op tafel namen met 65,6% in omvang toe.
Jaap Seidell vat de boodschap in zijn tweet samen: Goede vrijdag is steeds beter geworden.
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
In het afbeelden van alsmaar dikkere hoogheden en lui van betere stand is vast ook een trend waar te nemen. Verzuimd wordt bij de waarneming hierboven, te vermelden dat het om (verzonnen) feestmalen gaat waar geen gewoon mens aan te pas kwam.
Nog iets dat schuurt. De gemiddelde sterfteleeftijd van burgers. Die dikzakken, rijk, werden gemiddeld aanzienlijk ouder dan het gemene volk. Het 'rubriekhoofdje' obesitas is hier niet helemaal op z'n plek.
Wel leuk natuurlijk, om aan afmetingen van een brood op schilderijen te doorzien dat er meer en meer geschranst werd. Maar lees eens (mogelijk nog voor weinig te koop in een antiquariaat) het boek Van soeter cokene van mevrouw Johanna Maria van Winter, historica. Lees wat bijvoorbeeld Karel de Grote tijdens een banket liet bereiden. Niet de grootte van een brood werd toentertijd vastgelegd in geschrift, maar onder veel meer het aantal (honderden) vogeltjes in soorten dat werd verorberd.
Overigens, 'eye-balling' van de grafiek suggereert slordige statistiek. De datapunten zijn helemaal niet gelijkelijk verdeeld over de tijd: De meeste zitten in de periode 1500-1600; en in die periode zitten zowel hoge als lage waardes (bijna de hele range). De toename wordt bepaald door een beperkt aantal punten; eigenlijk is het ene punt na 1700 datgene dat de toename statistisch 'drijft'.
De onderzoekende familie Wansink had het lijntje best mogen doortrekken tot in de 21e eeuw.
Dit schilderij kan voor het onderzoek niet representatief zijn.
Iedereen kijkt chagrijnig omdat er zo’n verdomd klein lam ligt, het lijkt wel een mager konijn.., en er staat helemaal geen kan wijn, zelfs geen karaf water op tafel, en er is veel te weinig brood.
Kijk maar eens goed naar die koppen !
De apostel rechts op het einde heeft een broodje dat hij bereid is met zijn mes te verdedigen, en rechts aan te overkant toont een apostel aan de anderen demonstratief een te klein stukje.
De rest weigert de karige brokken zelfs maar op te nemen..
Hier speelt iets anders..
Judas moet daar meer van af geweten hebben.
De Here zelf was niet zo sober.. Denk aan de bruiloft in Kanaa. Vaten water werden in wijn veranderd, en het brood naar believen vermenigvuldigd... Nog niet gesproken over de wonderbaarlijke visvangst waar iedereen zijn diepvries mee kon vullen..
Trouwens, wat voor wetenschappelijks is er aan dat onderzoek ?
Je kan ook de conclusie trekken dat dit aantoont dat de schilderstijl in de loop der eeuwen veranderde...
Maar wacht eens even, die was ook aan het veranderen.
In de Renaissance (ca. halverwege de grafiek) begonnen kunstenaars veel meer belang te hechten aan realistische verhouding tussen de onderwerpen dan in de eeuwen daarvoor. In de middeleeuwen was het vooral de (religieuze) belangrijkheid van specifieke onderwerpen op een afbeelding die bepaalde hoe groot ze werden uitgebeeld. Zou dat de bevindingen verklaren?