NRC Handelsblad maakt vandaag, dierendag, de balans op van tien jaar stichting Varkens in Nood, een dierendaginitiatief van de inmiddels 81-jarige schrijver J. J. Voskuil, nu tien jaar geleden. In de krant concludeert de huidige voorzitter van Varkens in Nood, Hans Baaij dat er "concreet niets is bereikt, in die zin dat de bio-industrie nog steeds bestaat". Mede-activist Koos van Zomeren: „Het probleem is de omgang met dieren op basis van puur economische uitgangspunten, waarbij de belangen van het dier volledig ondergeschikt worden gemaakt aan het bedrijfsresultaat. Hun leven komt op geen enkele manier meer tegemoet aan hun natuurlijke verlangens. Boeren die vroeger een varken in een hok achter hun huis hadden waren niet per definitie beter voor hun vee. Maar die beesten leefden niet onder dezelfde productiedwang. Daar zit het verschil.”
De maatregelen die inmiddels zijn genomen om het leven van de varkens op te vrolijken, zoals stro en speeltjes, tellen niet volgens Varkens in Nood, evenmin als de aangescherpte vervoerseisen. „Het is treurig dat onze moraal niet beter wordt, zelfs nu we zoveel geld hebben”, concludeert J.J. Voskuil. „Het is zelfs nog erger: des te meer geld mensen hebben, des te meer ze willen. Geld hebben is de pest voor de moraal. Natuurlijk had Marx gelijk”, zegt hij met een beminnelijke glimlach, na een uur lang te hebben uitgeweid over de Nederlandse voedselproductie. „De cultuur is het product van de economie, en helaas onze ethiek ook.”
Gelukkig heeft Voskuil ondanks al zijn boekeninkomsten nog wel een verheven moraal. „Boeren zouden kunnen zeggen: ik doe niet mee, ook al zitten ze dan misschien aan de armoedegrens.”
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
Net ook gelezen, ben er niet uit wat ik er van denk. Heel dubbel gevoel, misschien was dat ook de bedoeling.
Zit in de knel met mijn overtuiging dat mensen niet zo moeten piepen over die arme diertjes terwijl ze wel elke dag een lapje vlees op hun bord willen en dat dan zo goedkoop mogelijk.
En dat wordt wel genoemd in dat artikel, maar niet _hoe_ dan.
Van de ene kant zijn boeren natuurlijk een speelbal van de markt en de regering, maar er zijn er inderdaad ook die een andere weg ingaan. Maar dat is een verdomd lastige discussie waar zowel economie en moraal bij komen kijken.
Ik val in herhaling, maar die dubbele moraal (op meer vlakken) is ook wel mijn stoorpunt en stokpaardje. Zal me er zelf ook wel schuldig aan maken, maar dat is ook voor mij een blinde vlek.
Wat te vinden? De niet grondgebonden varkenshouderij in Ndl is flink uit de hand geholpen. De 7,5 miljoen dieren die we nu jaarlijks levend op transport zetten kunnen hier helemaal niet worden gehouden tot aan hun slacht: we hebben er de mestquota niet voor.
We hebben ons tot de varkenskraamkamer van Europa laten reduceren, zonder een beter rendement te vinden in een eerbare en fatsoenlijke verwaarding van het varken.
Laten de Duitsers, Italianen en Spanjaarden hun eigen biggen 'doen'. Dan 'doen' wij de onze, net als zij nu: met fatsoenlijk geprijsde vleeswaar en -waarde.
En hoeveel geld is daarmee verdiend? En hoeveel gaat er nog mee verdiend worden?
Ik ben het met je eens, laat dat duidelijk zijn, maar denk dat hiervoor ook zeker geldt "It's the econonomics.."
Idealiter gaan de mensen alhier in NL veel meer voor hun lapje betalen zodat de boeren de grote schuren in kunnen inruilen voor een veel kleinschaligere methode. Doen de andere landen hun eigen varkenens fokken, betalen we hier ook meer voor de (parma) ham.
Klinkt niet eens zo moeilijk.
Maar het is razend ingewikkeld, op zoveel gebieden (het rijk, EU, tijdsgeest, economie, consument, etc) is er geen draagvlak voor.
We willen wat we hebben en kopen de schuld af door zo af en toe gepast te gruwelen bij beelden van varkenstransport, castreren van biggetjes, zeggen 'foei, dat kan echt niet', dat ook in een enquete invullen 'natuurlijk zou ik graag vaker biologisch vlees willen kopen'. Maar doen, of echt veranderen? Ho maar.
Wat te doen met de enorme hoeveelheden geld die banken gestoken hebben in die enorme varkenshouderijen, en dus de schulden van de megastallenhouders? Ik snap de frustratie die boeren goed: Eerst dwingt men ze tot schaalvergroting, daarna moet dat weer teruggedraaid worden. Inmiddels zijn er wel dikke hypotheken afgesloten...
Overigens is er dikke dwang uitgevoerd bij schaalvergroting: Ruilverkavelingen zijn in Nederland verplicht. Jaap Dirkmaat, voorheen van Das en Boom, tegenwoordig van Vereniging Nederlands Cultuurlandschap, en geen vijand van de boeren, heeft die schaalvergroting als eens vergeleken met de Soviet-Russische collectivisering.
'Sovietisering' is een aardig beeld. Door regelgeving en de houding van de financier creërden we heel efficiënte productie-faciliteiten. Zo efficiënt dat er - zoals in de karikatuur van de oude SU - alleen rechterschoenen uit kwamen. Allemaal in dezelfde kleur.
Die verliezen in een vrije economie hun ec. waarde. Niettemin kon de varkensboer geen kant uit. De bank financierde hem niet als hij niet groeide naar massaproductie. Massaproductie kon niet zonder te groeien in biggenproductie. De quota-regelingen zorgen er immers voor dat het aantal mestvarkens dat een boer in Nederland bedrijfseconomisch verantwoord kan houden niet eindeloos opschaalbaar is.
Het probleem is bedrijfseconomisch uiterst complex, of ook weer heel makkelijk. Een grote olifant kan het verhaal met een grote snuit in 1 sanerende blaas uitblazen: boeren gaan failliet. Ik trof laatst een boer zonder opstallen (zodat hij geen hypothecaire zekerheid aan de bank kan bieden) die wekelijks duizenden euro's verliest. 's Ochtends had hij zijn vader moeten ontslaan.
Met de huidige hoge graanprijzen is sanering onvermijdelijk (de banken zitten vooralsnog op het o/g van de boer, maar de waarde daarvan wordt snel opgevreten door de snel groeiende verliezen). Tenzij we - ik geef toe, het is mijn onbescheiden mening - totaal andere wegen vinden die met minder dieren de varkensboer meer opleveren. Tegelijk ludiek en uiterst serieus, probeer ik wat te duwen op een ander verwaardingsproces. Daarin moet de boer meer betrokken zijn in het verwerkingsproces dat voor een betere marge moet zorgen. Voor de consument moet het een nadrukkelijk herkenbare hogere kwaliteit vlees en vleeswaar opleveren. En meer betrokkenheid, in de zin van Fresco, maar dan wel praktisch.
Noch het wereldvoedselvraagstuk (maar vlees kan best duurder, want we eten er wel erg veel van), noch dierenleed zullen we overigens met deze aanpak oplossen. Het zal zich simpelweg verplaatsen naar andere landen, zonder mestquota.
De wereldvraag naar vlees zal nl. alleen maar toenemen met de razend snel stijgende vraag naar vlees vanuit het Azië.
Opvallend: dit filmpje heeft geleid tot een verzoek vanuit om een subsidie-aanvraag in te dienen. Of de Scheepens en foodlog.nl het traject niet wilden uitwerken tot een traject om de relatie tussen consument en zijn vlees 'intentioneler' ('heiliger', zo je wilt, in de woorden van Louise Fresco) te maken.
Ik kom na het weekend met een update over de voortgang in het aantal 'geleasde biggen.' Er zit best een sprankje hoop in. Geen heilige, maar gewoon keiharde bedrijfseconomische.