Het is weer eens zo'n week vol mediageweld rond diëtisten, voedingsdeskundigen en voedingstypes. Ook op Foodlog. Daarom deze ontnuchterende TEDx-lezing van Sandra Aamodt. Misschien schrik je er nog meer van: diëten zorgt juist voor uitdijen.
Sandra Aamodt is neurowetenschapper. Ze legt de werking van ons brein in relatie tot eten uit in een video die al sinds 2014 circuleert. Volgens haar worden we dik en helpt afvallen niet omdat ons brein nu eenmaal - voor ons onbewust - het lichaam reguleert en zelfs de sterkste wilskracht weet om te zeilen. Je brein is sterker dan jij.
Onbewuste processen
Wilskracht, hoeveel je eet en hoeveel energie je verbrandt, bepalen maar deels hoeveel vet je lijf opslaat en dus hoe dik je wordt. Onze hersenen reguleren hoeveel honger we hebben en hoeveel energie we verbruiken. Die processen voltrekken zich volautomatisch. Behalve wetenschappers, heeft niemand er weet van.
Thermostaat
Het brein heeft een standaard 'instelling' van wat het als een normaal gewicht beschouwt, ongeacht wat je daar zelf van denkt. Dat heet je 'set point'.
Rondom je set point kan het gewicht zo'n 7,5 kilo schommelen. Chemische signaalstoffen uit de hypothalamus regelen je hongergevoel, activiteitenniveau en metabolisme al naar gelang de omstandigheden veranderen. Aamodt vergelijkt de regulerende werking van het brein met een thermostaat. Als je in de winter een raam open zet om de temperatuur in huis te beïnvloeden, zorgt de thermostaat dat de verwarming aanslaat om de temperatuur toch op oude hoge niveau te houden.
Evolutie
Dit onbewuste mechanisme is met ons mee geëvolueerd uit de tijd dat we nog in de natuur leefden. Eten was er meestal schaars en slechts af en toe in overvloed. Gewicht verliezen zorgt voor een hongersignaal en vertraagt het metabolisme. Het triggert lichaam om er alles aan te doen om weer op het 'normale' gewicht, het set point, te komen.
Aan de lijn doen en blijvend afvallen is een verloren zaak, zegt Aamodt. Erger nog, afvallen voorkomt obesitas niet, maar draagt er juist aan bij dat we steeds dikker worden. Toch heeft Aamodt een oplossing. "In één woord, mindfulness", zegt ze. Sta jezelf toe te eten alles te eten waar je zin hebt. Eet het heel langzaam en geconcentreerd. Vermijd afleiding en luister naar je lichaam om te bepalen of je nog honger hebt of verzadigd bent. Het kostte Aamodt een jaar om zo met eten om te leren gaan. Maar: het werkt. In tegenstelling tot alle diëten die ze de afgelopen 30 jaar volgde. Het geheim heet dus mindfulness. Het gaat er niet om wat je eet, maar hoe je eet. Zo dij je niet steeds verder uit.
Dit artikel afdrukken
Onbewuste processen
Wilskracht, hoeveel je eet en hoeveel energie je verbrandt, bepalen maar deels hoeveel vet je lijf opslaat en dus hoe dik je wordt. Onze hersenen reguleren hoeveel honger we hebben en hoeveel energie we verbruiken. Die processen voltrekken zich volautomatisch. Behalve wetenschappers, heeft niemand er weet van.
Thermostaat
Het brein heeft een standaard 'instelling' van wat het als een normaal gewicht beschouwt, ongeacht wat je daar zelf van denkt. Dat heet je 'set point'.
Rondom je set point kan het gewicht zo'n 7,5 kilo schommelen. Chemische signaalstoffen uit de hypothalamus regelen je hongergevoel, activiteitenniveau en metabolisme al naar gelang de omstandigheden veranderen. Aamodt vergelijkt de regulerende werking van het brein met een thermostaat. Als je in de winter een raam open zet om de temperatuur in huis te beïnvloeden, zorgt de thermostaat dat de verwarming aanslaat om de temperatuur toch op oude hoge niveau te houden.
Evolutie
Dit onbewuste mechanisme is met ons mee geëvolueerd uit de tijd dat we nog in de natuur leefden. Eten was er meestal schaars en slechts af en toe in overvloed. Gewicht verliezen zorgt voor een hongersignaal en vertraagt het metabolisme. Het triggert lichaam om er alles aan te doen om weer op het 'normale' gewicht, het set point, te komen.
Het 'set point' kan in de loop der jaren wel omhoog verschuiven (dikker wordt het nieuwe 'normaal'), maar het gaat nooit omlaagOmdat het brein denkt dat je verhongert, ben je voortdurend hongerig. Je lichaam staat in een spaarstand, waardoor je minder energie verbruikt - en voor de rest van je leven ook minder moet blijven verbruiken. Want het set point kan in de loop der jaren wel omhoog verschuiven (dikker wordt het nieuwe 'normaal'), maar het gaat nooit omlaag.
Aan de lijn doen en blijvend afvallen is een verloren zaak, zegt Aamodt. Erger nog, afvallen voorkomt obesitas niet, maar draagt er juist aan bij dat we steeds dikker worden. Toch heeft Aamodt een oplossing. "In één woord, mindfulness", zegt ze. Sta jezelf toe te eten alles te eten waar je zin hebt. Eet het heel langzaam en geconcentreerd. Vermijd afleiding en luister naar je lichaam om te bepalen of je nog honger hebt of verzadigd bent. Het kostte Aamodt een jaar om zo met eten om te leren gaan. Maar: het werkt. In tegenstelling tot alle diëten die ze de afgelopen 30 jaar volgde. Het geheim heet dus mindfulness. Het gaat er niet om wat je eet, maar hoe je eet. Zo dij je niet steeds verder uit.
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
Nieuw onderzoek onderstreept hoe ons lichaam gewichtsverlies tegenwerkt: de honger-feedback-lus van ons lichaam zorgt er voor dat we toch weer zullen aankomen.
De onderzoekers analyseerden gegevens uit een dubbelblinde clinical trial waarbij diabetes-2 patiënten een medicijn kregen dat hen meer glucose liet uitplassen. Hun calorie-inname ging dus omlaag, zonder dat ze anders gingen eten. In 6 maanden vielen ze eerst flink af, daarna kwamen ze gestaag weer aan. De onderzoekers stelden vast dat die gewichtstoename veroorzaakt werd doordat de proefpersonen meer eetlust kregen en dus meer gingen eten. Voor ieder pond gewichtsverlies aten de proefpersonen gemiddeld 50 calorieën per dag meer.
Door proefpersonen te volgen die niet aan het afvallen waren door hun leefstijl aan te passen maar van wie de dagelijkse calorie-inname nauwkeurig bijgehouden werd, konden de wetenschappers voor het eerst direct meten hoe het menselijk lichaam gewichtsverlies tegenwerkt door het hongergevoel in te zetten.
"Zonder een heroïsche en nooit-verslappende inspanning om gedragsveranderingen in een alomtegenwoordige obesogene omgeving vol te houden", schrijven de onderzoekers, is weer (of zelfs) extra aankomen na een periode van afvallen "praktisch onvermijdelijk".
"Ongeveer 33 procent van de vrouwen kreeg er na een dieet wel eens meer kilo's bij dan ze dankzij de afvalmethode hadden verloren", schrijft Nu.nl vandaag.
Tijd om de video van Sandra nog maar eens te bekijken. Dan snap je hoe dat komt.
Het doen van verschillende diëten is ook helemaal niet goed voor het lichaam. Die schiet gewoon in de stress van het volgende dieet. Eerst afvallen en na een tijd op een plateau blijven hangen waardoor je denkt dat dit het zoveelste dieet is dat niet werkt. Stoppen met diëten en het lichaam kan zijn eigen gang weer gaan.
Ik blijf erbij een dieet is pas een goed dieet als het een levensstijl wordt, zo is het ook het gemakkelijkst vol te houden.
Ik heb helemaal voor mindfullness, maar de reden dat diëten niet werken heeft veel meer te maken met de rol van insuline als vetopslag hormoon dan met wilskracht. Het zijn de low-fat helemaal vol met koolhydraten de hele dag door adviezen, zoals van het voedingscentrum, die er voor zorgen dat we dikker worden. Zolang ons insuline verhoogd is, en dat gebeurt in reactie op het eten van koolhydraten, kunnen we geen vet verbranden. Meestal duurt dat zo'n 2 2 1/2 uur nadat we een koolhydraat rijke maaltijd eten (of drinken). Dus 3 maaltijden, 2 snacks en een drankje en je kunt 14 uur van de dag geen vet verbranden. Zo simpel is het. Dat is waarom low-carb voedingspatronen zo goed werken.
Er zijn publicaties geweest uit de medisch hoek dat de mensheid lijd aan obesitas en ondervoeding. Dat lijkt tegenstrijdig maar heeft met elkaar te maken. Leg het uit. In ons lichaam zijn een aantal organen die hongergevoel organiseren als ze te kort voedingstoffen krijgen (nutriënten). Voor de rest kan ik me aardig aansluiten aan het gedachtegoed van Sandra Aamodt.